Երևան, 28.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Նժդեհը քրիստոնյա՞

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ

Անցել են օրեր ՀՀԿ վերջին համագումարից, սակայն մամուլում և լրատվամիջոցներում չեն դադարում դրա վերաբերյալ քննարկումները։ Քննարկումներ կան, զի այդ համագումարում բարձրացվեցին բազմաթիվ անկյունաքարային խնդիրներ, որոնց պատասխաններին հասարակությունը սպասում էր։

Իհարկե, դրանց մեծ մասը պատասխաններ չունեցան, ինչպես և ակնկալվում էր։ Սակայն մեզ, այս համագումարից առավել հետաքրքրական է գաղափարական մասը, որն ընկած է նաև իշխող կուսակցության այսպես ասված գաղափարաբանության հիմքում։ Կուսակցության փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանը, ի թիվս այլ հարցերի, իր ելույթում խոսեց նաև եվրոպական քրիստոնյա-դեմոկրատական կուսակցությունների ընտանիքին մաս կազմելու, նժդեհականության և այլ հարցերի շուրջ։ Կուսակցության փոխված Կանոնադրության մեջ ևս կային մի քանի հոգևոր եզրույթներ, որոնց հարկ է անդրադառնալ։

Նախ սկսենք Նժդեհից ու նժդեհականությունից։ Որպես այդպիսին, նժդեհականություն եզրույթ գոյություն չունի։ Դա հորինվել է մեր օրերում, ինչ-ինչ հիմնավորումներ տալու համար։ Անկախ Նժդեհի քաղաքական, գաղափական և պետական կերպարից, կարծում եմ, որ Նժդեհն ինքն ամենաշատը կզարմանար, եթե տեսներ, թե այսօր ովքեր են խոսում իր գործի մասին, կամ ինչ մեկնություն են տալիս իր մտքերին՝ երբեմն հասնելով մառազմային իրականության վիճակին։

Այս ամենը մի կողմ թողնելով անգամ, պետք է փաստենք, որ Նժդեհը ոչ քրիստոնյա էր, առավել ևս, ոչ էլ դեմոկրատ։ Այստեղ չենք փորձի ընդհանրապես աղերսեն գտնել ՀՀԿ-ի ու դեմոկրատիա միջև, զի դա կարող է դիտարկվել որպես Սիզիփոսյան աշխատանք։ Նժդեհը դեմոկրատ չէր, այլ Լեռնահայաստանում ամբողջատիրական վարչակարգի կրողն էր։ Այստեղ խնդիր դրված չէ, ասել դա վատ է, թե լավ։ Օրվա հրամայականը պահանջում էր դա, և նա վարվում էր ելնելով այդ հրամայականից։

Ինչ մնում է Նժդեհի քրիստոնյա լինել-չլինելու հարցին, ապա նա իր ուսմունքը հռչակել էր Ցեղակրոնությունը ՝ դրանից բխող բոլոր հատկանիշներով։ Նժդեհն իր այս ուսմունքի վերաբերյալ տեսակետներն արտահայտել է «Ամերիկահայությունը. ցեղը և իր տականքը» գրքում, որտեղ նա բերել է 27 կետ, որոնք վերաբերվում են Ցեղակրոնությանը։ Դրանցից մեկում փաստացի գրված է. «Ես ցեղակրոն եմ - և ահա երդվում եմ Վահագնի աջի վրա երբեք չմեղանչել ուխտիս դեմ - ապրել, գործել և մեռնել, որպես ցեղամարդ»։ Այսինքն, նա հստակ նշում է, որ իր համար երդման հիմք է, ասել կուզե սուրբ է Վահագնի աջը։ Վահագնը հեթանոսական աստված է և ամբողջությամբ հանդես է գալիս ի հակակշիռ քրիստոնեությանը։ Նախ նա հեթանոսական աստված է, որն արդեն բավարար է, սակայն ի լրումն սրա, նաև ռազմի աստված։ Իսկ ինչպես հայտնի է՝ քրիստոնեությունը կտրուկ մերժում է վերջին հանգամանքը։ Ընդհանրապես, ժամանակն է, որ մենք ավելի ռացիոնալ դաշտում Նժդեհի գործն ուսումնասիրելու հարցում։

Հայկական իրականության մեջ, այսօր չկա որևէ մասնագետ, ով ուսումնասիրել է այդ գործչի ամբողջ գործունեությունը և հսկայական ժառանգությունը։ Ուստի կարիք չկա նաև դիլետանտ դատողություններ անել նրա անձի և գործի շուրջ ու դնել մի գաղափարախոսության հիմքում, որը բացարձակ կապ չունի Նժդեհի հետ։ Հասկանալի է, որ հասարակական ընկալումներում, Նժդեհը հերոս է, սակայն օգտագործել նրան նեղ քաղաքական նպատակներով, բավականին անթույլատրելի է։ Հաշվի պետք է առնել նաև այն հանգամանքը, որ սրանով հերթական անգամ կեղծվում է իրականությունը։

Վահրամ Թոքմաջյան
 
Past.am վերլուծական
Օդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 8-10 աստիճանովՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետին ՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարությունը 4 զn՞հ և թթվածնի պակա՞ս. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ ԿԳՄՍ նախարար «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՏուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ ԱՄՆ բենզալցակայանում հզոր հրդեհ է բռնկվել (տեսանյութ)Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում ենՎիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր 5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ ԱֆղանստանումՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»Քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան «Կրոկուսի» վրա հարձակված ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ են եղել Վթարային ջրանջատում Երևանի Մալաթիա Սեբաստիա վարչական շրջանում Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկիԼարսը բաց է Telegram-ը գործիք է դառնում ահաբեկիչների ձեռքում. Պեսկով Փարիզը Բաքվում լրտեսական ցանց է ստեղծում․ Ադրբեջանի Պետական ​​անվտանգության ծառայություն Պեսկովը պատասխանել է Crocus-ում ահաբեկչության վերաբերյալ վարկածների մասին հարցին Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Գազամատակարարման վթարային դադարեցում Գյումրի քաղաքում «Գոյ»-ը պատրաստ է գործունեություն ծավալել որպես անկախ թատրոն Հայաստանից թողել են «տրաֆարետը», որի տակ աշխատում է թուրքական շահերի սպասարկողը. Էդուարդ Շարմազանով Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Հրդեհ Խոտ գյուղում․ ի՞նչ է հայտնի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա ՍողոմոնյանՏաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան Ինչու՞ են ՀՀ իշխանությունները փաստացի աջակցում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Երևանում երկու անձանց դանակահարած երիտասարդն է ձերբակալվել․ ի՞նչ է հայտնի Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայանՀետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում «ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխելՄեկ օրում հանրապետությունում արձանագրվել է 16 ՃՏՊ. 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորվել Արտառոց դեպք՝ Գեղարքունիքում․ հայրը կասկածվում է դստերը ծեծելու և սեռական հարաբերության փորձի համար Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Բոլոր ծրագրերը պետք է սպասարկեն Արցախ մեր հավաքական, անվտանգ ու արժանապատիվ վերադարձի տեսլականին Տավուշում տեղի ունեցողը կոպիտ սխալների արդյունք է. ԹաթոյանՍեպտեմբերից աշակերտներն այլևս գնահատական չեն ստանա Ադրբեջանի ՄԻՊ-ն օկուպացված Ստեփանակերտում հանդիպել է այնտեղ մնացած արցախցիների հետ «Զանգի, ասա` ռnւմբ կա «Դալմա մոլ»-ում». զգուշացե՛ք, թիրախում երեխաներն են (լուսանկար) Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է