Ընդդիմության «առաջամարտիկները»
ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ«Քաղաքացիական պայմանագիր», «Լուսավոր Հայաստան» և «Հանրապետություն կուսակցությունները» հաղորդագրություն են տարածել հստակ պայմանավորվածություններ ձեռք բերելու մասին։ Հաղորդագրության մեջ նշված է նաև, որ կուսակցությունները դեկտեմբերի 12–ին հանդես կգան համատեղ հայտարարությամբ։
Ըստ էության երեք ուժերի այս հայտարարությունը խորհրդարանական ընտրությունների նախօրեին նշանակում է առաջին ընդդիմադիր դաշինքի ստեղծում։ Այս կապակցությամբ թերևս պետք է արձանագրել, որ զուտ քաղաքական գործընթացների տեսանկյունից նման դաշինքի ձևավորումն ինքնին կառուցողական և դրական երևույթ է։ Ըստ էության սույն դաշինքը ցույց է տալիս, որ վերջապես հայաստանյան քաղաքական դաշտում վերջապես սկզբնավորվում են զուտ քաղաքական գործընթացներ։
Սա բավական կարևոր հանգամանք է, քանի որ ՏԻՄ ընտրությունների շրջանում մասնավորապես «Քաղաքացիական պայմանագիր» և «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցությունները զբաղված էին «փոխհրաձգությամբ» և միմյանց դեմ հակաքարոզչությամբ, որը բավական հեռու էր քաղաքական բանավեճ կոչվելուց։ Անշուշտ, հաշվի առնելով կարճ ժամանակ առաջ այս երկու կուսակցությունների միջև առկա լարվածությունը, հայաստանյան լրատվական և հասարակական–քաղաքական տարբեր օղակներ որոշակի կասկածամիտ վերաբերմունք են դրսևորում դաշինքի նկատմամբ, սակայն պետք է փաստել, որ քաղաքականությունը միայն էմոցիոնալ մակարդակի հայտարարություններն ու հռետորաբանությունը չէ և այս դրսևորումներից զատ կառուցողական քաղաքական գործընթացները միայն դրական կարող են ընկալվել քաղաքական դաշտի հստակեցման և որոշակիության տեսանկյուններից։
Հասկանալի է նաև, որ նշված երեք կուսակցությունների դաշինքն առավելապես միտված է Խորհրդարանական ընտրություններում ընտրական շեմը հաղթահարելուն և մաքսիմալ շատ մանդատներ ստանալուն, միաժամանակ իրատեսորեն գնահատելով իրավիճակը, պետք է խոստովանել, որ սույն դաշինքը համապատասխան ներուժ չունի երկրում իշխանափոխություն իրականացնելու համար։ Սակայն սա այլ խնդիր է։
Կարևորն այն է, որ վերջապես մենք ականատես ենք լինում որոշակի քաղաքական գործընթացի, որը կարծես թե հրապարակային բնույթ է կրում և հիմնված չէ տարբեր կուլիսային պայմանավորվածությունների ու ինտրիգների վրա։ Թե ինչ ճակատագիր կունենա այս դաշինքը, կմիանան արդյոք նրան այլ ուժեր թե ոչ, ցույց կտա ժամանակը։
Մյուս կողմից քաղաքական դաշտում դրական գնահատելով կառուցողական գործընթացները, այնուամենայնիվ դեռևս բաց են մնում մի շարք հարցեր։ Մասնավորապես գլոբալ քաղաքական դաշտի ու քաղաքական մշակույթի տեսանկյունից դեռևս պարզ չէ, թե ինչ հունով են զարգանալու իրադարձությունները մեր իրականության մեջ, քանի որ վերջիվերջո ակնհայտ է, որ զուտ ԱԺ ընտրությունների նպատակի շուրջ ձևավորված քաղաքական դաշինքները որպես կանոն երկար կյանք չեն ունենում և միայն իրավիճակային խնդիրներ են լուծում։ Ըստ էության այդ խնդիրների լուծումը չի բերում քաղաքական համակարգի փոփոխությունների, քանի որ նման խնդիր հաճախ դրված էլ չի լինում։
Այլ կերպ ասած, ցանկացած քաղաքական ուժ կամ դաշինք, որն իր առաջ խնդիր է դնում միայն հայտնվել խորհրդարանում, շարունակում է խաղալ վարչակարգի կանոններով և որակական փոփոխությունների չի հավակնում։ Սա հայաստանյան բոլոր քաղաքական ուժերի հիմնական խնդիրն է, քանի որ անգամ քաղաքական պայքարը առավելապես ընթանում է ոչ թե ծրագրային սկզբունքային գաղափարների շուրջ, այլ առկա իշխանությանը ավելի ինտենսիվ ու ավելի մակերեսային քննադատության ֆոնին։
Պատահական չէ, որ հատուկենտ բացառություններով հայաստանյան բոլոր ընդդիմությունները հանդես են եկել առկա վարչակարգի «թալանչիական, մոնղոլ–թաթարական, ավազակապետական» և այսօրինակ հարթությունների մեջ, որոնք պոպուլիզմից այն կողմ որևէ գործնական արդյունք չեն տվել։ Թե ինչպիսի քաղաքականություն կորդեգրի նոր ստեղծվող ընդդիմադիր դաշինքը առաջիկայում պարզ կլինի, միևնույն ժամանակ պետք է փաստել, որ հայաստանյան քաղաքական դաշտի հստակեցման տեսանկյունից վերոնշյալ դաշինքի ձևավորումը մի կաթիլ է օվկիանոսում և այս առումով ըստ էության Արմեն Աշոտյանն իր ֆեյսբուքյան գրառումներից մեկում բավական տեղին նշել էր. «Շարժվեք իրար, տղերք»։
Աղասի Մարգարյան