Քաղաքական դիրքավորումներն ընտրություններից առաջ. Մեր հյուրն է քաղտեխնոլոգ Կարեն Քոչարյանը
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ– Պարոն Քոչարյան, կուսակցություններն այսօր իրենց ինչպե՞ս են դրսևորում, չհայտարարված ընտրարշավը սկսվա՞ծ է:
– Ընտրարշավը վաղուց է սկսվել: Ընդ որում, ընտրական համակարգն այնպիսին է, որ կուսակցություններն ավելի շատ պայքարելու են իրենց ներսում, քան միմյանց դեմ:
Մասնավորապես Հանրապետական կուսակցությունում ընթանում է պայքար` ցուցակի համար առանձին և ռեյտինգային տեղերի համար առանձին: Իսկ ընդդիմադիր կուսակցությունները պայքարում են ոչ թե Հանրապետականի, այլ միմյանց դեմ:
– Այսպիսի դրսևորումները բնակա՞ն են:
– Բնական են: Որովհետև բոլոր փորձառու քաղաքական գործիչները, ես նկատի ունեմ առավելապես ընդդիմադիր հատվածին, շատ լավ հասկանում են, որ Հանրապետական կուսակցությունը, այսպես թե այնպես, ունի իր որոշակի ձայնը: Եվ նրանից իրենք չեն կարող ձայն տանել: Իրենց ձայների համար պետք է պայքարեն սեփական էլեկտորատի, կամ որ նույնն է՝ ընդդիմադիր էլեկտորատի մեջ: Եվ սա բնական պայքար է, որ միշտ է տեղի ունեցել:
– Իսկ նոր դաշինքներ ուրվագծվո՞ւմ են:
– Դե, արդեն մեկը կա: Կլինի դաշինք նաև Սեյրան Օհանյանի գլխավորությամբ: Կարծում եմ, կմտնեն Վարդան Օսկանյանի, Վիկտոր Դալլաքյանի գլխավորած ուժերը, Դեմոկրատական կուսակցությունը:
Իսկ եթե Գագիկ Ծառուկյանը հայտարարի, որ մտնում է քաղաքականություն, մի դաշինք էլ իր շուրջ կձևավորվի: Նա չի մտնի «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցության մեջ: Կլինի վերկուսակցական դաշինքի ղեկավար:
– Այդ դեպքում կխառնվե՞ն քաղաքական մասնակիցների խաղաքարտերը:
– Բոլորն այսօր սպասում են հատկապես Գագիկ Ծառուկյանի խոսքին: Որովհետև անկախ այն բանից, թե ով ինչպես է վերաբերվում նրան, օբյեկտիվ իրավիճակն այլ է. նա ունի որոշակի էլեկտորատ: Եթե մասնակցում է ընտրություններին, այդ էլեկտորատն իրենն է, իսկ եթե չի մասնակցում, նույն էլեկտորատի համար պայքարում են մյուս բոլոր ուժերը:
– Իհարկե, դեռ երկու ամիս կա ընտրություններին, բայց այսօրվա տվյալներով ինչպե՞ս եք գնահատում կուսակցությունների հնարավորությունները:
– Այսօրվա տվյալներով ռեալ անցողիկ են Հայաստանի Հանրապետական կուսակցությունը և այն դաշինքը կամ քաղաքական ուժը, որը կղեկավարի Գագիկ Ծառուկյանը: Եթե, իհարկե, վերջինս որոշի մասնակցել ընտրություններին: Մնացած բոլոր քաղաքական ուժերը սահմանային վիճակում են: Չկա այնպիսի ուժ, որ վստահ լինի իր հաղթանակի մեջ:
Դա ցույց տվեցին նաև տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունները: Այստեղ ինձ հետ կարող է վիճել ՕԵԿ–ը, թե անցել ենք Վանաձորում և Գյումրիում: Բայց նկատենք, որ Երևանում նա ձայն չունի. ավագանու ընտրություններում չանցավ ընդհանրապես: Մի նկատառում ևս. եթե նշում ենք, որ Հանրապետականը կանցնի, նրանից չէ, որ ժողովուրդը քաղաքական համակրանք ունի նրա նկատմամբ: Պարզապես այս կուսակցությունը կանցնի իր անհամար ռեսուրսների շնորհիվ:
– Ալյուրի ու շաքարավազի գները բարձրացան: Դա կապվա՞ծ է ընտրությունների հետ:
– Ես տնտեսագետ չեմ, բայց կարող եմ ենթադրություն անել, որ դա այդքան ընտրությունների հետ չէ, որ կապված է: Այլ պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ մաքսային–հարկային համակարգում փորձում են քայլեր իրականացնել օրենքի տառին համապատասխան: Այս պարագայում` ստվերից հանել Սամվել Ալեքսանյանին: Որովհետև գաղտնիք չէ, որ ալյուրի և շաքարավազի ներկրման դաշտում մենաշնորհ ունի: Իսկ եթե գալիս է հարկային դաշտ, պետք է վճարի սահմանված հարկերը, և ըստ այդմ էլ ապրանքների գները բարձրացնի:
– Այսինքն` եթե հարկերը պետք է վճարի, ապա ընտրությունները չպետք է ֆինանսավորի: Իհարկե, ես նկատի ունեմ ապօրինի ֆինանսավորումը:
– Չի կարող չֆինանսավորել: Նա այդքան հնարավորություն չունի, որպեսզի ընտրությունները չֆինանսավորի: Բոլոր օլիգարխները կֆինանսավորեն ընտրությունները:
– Այսինքն` էլի դարձ ի շրջանս յուր. ինչպես եղել է մեր հազար տարվա ընտրությունների ժամանակ:
– Այս հարցում, կարծում եմ, մեղավոր են բոլորը, այդ թվում և էլեկտորատը, որի մի ստվար զանգված չի սպասում այն բանին, որ քաղաքական ինչ–որ ուժի ներկայացուցիչ դուրս գա փողոց ու գաղափարական խոսակցություն վարի: Էլեկտորատի 90%–ը միանշանակ անհաղորդ է գաղափարներին: Նա հարցնում է` փող ֆռալո՞ւ է, թե՝ չէ: Սա է փաստը:
Գոհար Սարդարյան