Մենք հաղթող կլինենք, երբ կլինենք Բաքվում
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑՄեր հյուրն է «Ողջ մնալու արվեստ» կազմակերպության ղեկավար, հետախույզ Վովա Վարդանովը
– Պարոն Վարդանով, ադրբեջանական դիվերսիոն այս փորձերը դեռ որքա՞ն կշարունակվեն:
– Քանի դեռ Բաքու չենք մտել:
– Եթե նպատակ է, ապա Բաքու մտնելը հեռահար նպատակ է և այսօրվա խնդիր չէ: Մենք ինչպիսի՞ մարտավարական քայլերով պետք է պատասխանենք այս ամենին այսօր:
– Պետք է դիպուկահարների լավ դպրոց ունենանք, դիպուկահարների թիվն ավելացնենք, պատրաստվենք լայնածավալ գործողությունների: Նկատի ունեմ կազմավորված ռեզերվային համակարգ ստեղծենք: Նաև հնարավորինս ճակատը հագեցնենք տարբեր սարքավորումներով, այդ թվում` նաև տեխնիկական միջոցներով: Բայց միայն տեխնիկական հագեցվածությունը չէ, որ կարևոր է: Պետք է նաև կառուցվեն համապատասխան պաշտպանական համակարգեր:
– Իսկ հագեցվածության առումով մեր սահմանն այսօր խնդիրնե՞ր ունի: Շա՞տ են դրանք:
– Գիտե՞ք, բանն այն է, որ ասպարեզում մշտապես ավելի հզոր զենք է հայտնվում, և դու պետք է կարողանաս դա ձեռք բերել: Ընդհանրապես, այդ առումով հետևես զարգացումներին ու հետ չմնաս: Դրան համապատասխան էլ տեխնիկական պատրաստվածության մակարդակդ էլ պետք է փոխես, այլ դարձնես: Ասենք` ավելի խորը փորես, ավելի բարձր պատնեշ կառուցես:
– Այսինքն` ամենօրյա աշխատանք է: Ամեն օր պետք է ավելին անես:
– Բնականաբար այդպես է: Եվ եթե մեկ օր հանգստանում ես, ասենք` Նոր տարուց հետո, բավականին թանկ է նստում վրադ:
– Մինսկի խումբը որոշեց սարքավորումներ տեղադրել սահմանի երկայնքով: Եթե որոշումն իրականություն դառնա, կունենա՞ որոշակի զսպող նշանակություն:
– Անշուշտ կունենա այդ նշանակությունը: Բայց, գիտե՞ք, դա էլ, այսպես ասած, օրենքի նման մի բան է: Օրենքն էլ երբ ընդունվում է ու մարդկանց ինչ–ինչ հնարավորություններ սահմանափակում, ապա նրանք որոնում ու գտնում են նոր ճանապարհներ, որպեսզի շրջանցեն այն: Նույնն էլ այս պարագայում կլինի: Ե՛վ մենք, և՛ թուրքերը կսկսենք նոր միջոցներ գտնել այդ սարքավորումների դեմ, որոնք կֆիքսեն առաջին կրակոցները կամ հակառակորդի նախահարձակ գործողությունները:
Պարզապես խնդիրն այն է, որ մենք սխալ կարծիք ենք ձևավորում հենց մեզ մոտ: Մտածում ենք, որ մենք պաշտպանվող ենք: Ու անընդհատ այդ մասին ենք խոսում` պաշտպանվող ենք, պաշտպանվող ենք…. Այնքան ենք խոսում, որ սկսում ենք հավատալ: Ու դրան համապատասխան էլ մեր պահվածքն է լինում: Մեր գործողություններն այդ տրամաբանության մեջ ենք կառուցում:
Բայց չի կարելի մշտապես պաշտպանվող լինել: Դա հանցավոր մոտեցում է սեփական անվտանգության նկատմամբ:
– Բանն էլ այդ է, թե որքան անվախ են դարձել ադրբեջանցիները, որ ցանկացած օր, երբ սրտներն ուզի, փորձում են ներթափանցել մեր երկիր: Սա մեր սխալ պահվածքի հետևանքը չէ՞:
– Այն բանի հետևանքն է, որ տասնյակ տարիներով լսում ենք` մենք չենք արել, թո՛ւրքն է արել: Հետո սկսում ենք հավատալ դրան: Հավատալուց հետո էլ դրան համապատասխան ենք մեզ պահում: Մեզ պահում ենք որպես պաշտպանվող կողմ:
Անգամ եթե հրաման է լինում, էլի ոչինչ չենք անում: Ինչպես անցյալ տարի էր, երբ պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանը հրաման ստորագրեց, որ կուտակումներ տեսնելու դեպքում նախահարձակ լինելու որոշումը կարող է կայացնել ներքին օղակի հրամանատարը: Այս հրամանն այնքան հասկանալի ու պարզ է: Այն ընդամենը թշնամու հարձակումը կանխելու նպատակ է հետապնդում: Բայց մենք այդպես էլ ոչինչ չարեցինք: Եվ ստիպված եղավ նախարարի հրամանը հաստատի փոխնախարարը մեկ տարի հետո:
Այս փաստը խոսում է այն մասին, որ մեր մեջ նախաձեռնողականությունը պակասել է, չկա: Իսկ կռվի դաշտում նախաձեռնողականությունը մեծ դեր է խաղում, և անգամ դառնում որոշիչ:
Ավելին` մեր մտածողությունից` մենթալիտետից է դուրս մղվում նախաձեռնող լինելու հատկանիշը: Այսօր մերը սա է` ինքը հարձակվում է, մենք պաշտպանվում ենք. աշխա՛րհ, նայեք…. Իսկ աշխարհը թքած ունի, թե ով է հարձակվում, ով պաշտպանվում:
– Այսինքն` կամաց–կամաց հոգեբանորեն մենք հաղթողից դառնում ենք զոհ: Զոհի բարդույթով ենք էլի սկսում ապրել:
– Ես 1945–ից այս կողմ չեմ հիշում, որ հաղթող ենք եղել: Հաղթող եղանք, երբ ռուսական զորքի հետ մտանք Բեռլին: Որը նշանակում էր պատերազմի վերջ:
Իսկ մեր պատերազմը չի վերջացել մինչ օրս: Մենք հաղթող չենք եղել, մենք ընդամենը ծեծող ենք եղել: Դեռևս ծեծում ենք: Իսկ հաղթող կլինենք Բաքվում:
Գոհար Սարդարյան