Երևան, 19.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Մեքսիկայում Հայաստանի դեսպանը հարցազրույց է տվել El Universal պարբերականին

ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

 Մեքսիկայում ՀՀ դեսպան Արա Այվազյանը հարցազրույց է տվել մեքսիկական հայտնի El Universal պարբերականին: «Արմենպրես»-ը ներկայացնում է հարցազրույցն ամբողջությամ: 

Հայոց Ցեղասպանություն, 102 տարի անց 

Որպես Ցեղասպանություն վերապրած ազգ, որն այժմ ունի իր սեփական պետությունը, մեր բարոյական պարտքն ենք համարում դատապարտել և պատժել անցյալի և ներկայի հանցագործությունները: 

Ապրիլի 24-ին ողջ աշխարհի հայերը հարգում են 20-րդ դարի առաջին Ցեղասպանության (1915-1923) զոհերի հիշատակը: 1915 թվականի ապրիլի 24-ի գիշերը թուրքական իշխանություններն Օսմանյան կայսրության մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլսում ձերբակալեցին 600-ից ավել մտավորականների, քաղաքական և կրոնական առաջնորդների, որպեսզի քարավաններով ուղարկեն նրանց երկրի խորքերը՝ սպանելու վերջնանպատակով: Այսպես սկսվեց Օսմանյան կայսրության կողմից հայ ժողովրդի բնաջնջման պարբերական և կանխորոշված պլանի իրագործումը: Ութ տարիների ընթացքում հայոց քաղաքակրթության բնօրրանը դատարկվեց:

Հայոց ցեղասպանության 102-րդ տարելիցը հարգելուց և մեր մեկուկես միլիոն զոհերին հարգանքի տուրք մատուցելուց հարկ է հիշել այդ ողբերգության ծավալներն ու հետևանքները մեր ժողովրդի համար: Այդ իսկ պատճառով կուզենայի հակիրճ անդրադառնալ խնդրի տարբեր փուլերին և մինչև Հայոց Ցեղասպանության միջազգային ճանաչումն ընկած դժվարին ճանապարհին:

 

1. Մեծ եղեռնի «ճարտարապետներն» ու իրագործողները, ինչպես նաև Թուրքիայի Հանրապետության հաջորդիվ բոլոր կառավարությունները համոզված են եղել, որ հայ ժողովրդի հանդեպ իրագործած ոճրագործությունները կմնան պատմության ստվերի տակ:  Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո, գերտերությունները, բնական է, որ, հակառակ իրենց սկզբնական հայտարարություններին, որով պարտավորվել էին պատասխանատվության ենթարկել և պատժել Օսմանյան կայսրությունում հայերի մասսայական սպանությունների կազմակերպիչներին և իրագործողներին, զբաղված էին աշխարհաքաղաքական բաժ անումներով և գաղտնի պայմանագրերի կնքմամբ՝ իրենց ազգային շահերն առաջ մղելու համար: Մի բան, որ Ազգերի լիգայում Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատար, ականավոր քաղաքական գործիչ, դիվանագետ, նորվեգացի գիտնական Ֆրիտյոֆ Նանսենը որակել էր որպես «դավաճանություն մի ողջ ազգի նկատմամբ»: Հայոց ցեղասպանության ամենադաժան ժառանգությունը՝ անպատժելիությունը,  երկու տասնամյակ հետո ոգեշնչեց նացիստներին իրականացնել հրենաերի բնաջնջման նախագիծը՝ Հոլոքոստը: Մեկ տասնամյակ հետո հրեական ծագումով լեհ իրավաբան Ռաֆայել Լեմկինի կատարած ահռե լի աշխատանքի շնորհիվ էր, որ  1948 թվականին ՄԱԿ-ում ընդունվեց Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխման և դրա համար պատժի մասին կոնվենցիան: Պատահական չէր, որ Ցեղասպանության 50-ամյակի նախաշեմին տեղի ունեցան երկու կարևոր իրադարձություն: 1965 թվականի ապրիլի 22-ին Ուրուգվայը դարձավ առաջին երկիրը, որը պաշտոնապես ճանաչեց Հայոց ցեղասպանությունը: Երկու օր անց, նույն տարվա ապրիլի 24-ին, Սովետական Հայաստանում, մեծամասամբ ուսանողներից և մտավորականներից բախկացած մի հոծ բազմություն, այն ժամանակ ԽՍՀՄ-ին ոչ բնորոշ երթ կազմակերպեց` Հայոց ցեղասպանության ոհերի հիշատակին հարգանքի տուրք մատուցելու համար Կրեմլից թույլտվություն պահանջելու նպատակով: Այդ պահից ՛՛մոռացված Ցեղասպանությունը՛՛ մտավ միջազգային օրակարգ:

 

2. Մինչև 1991 թվականի Հայաստանի անկախությունը, Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման հիմնական աշխատանքը մեծամասամբ կատարվում էր Սփյուռքի հայկական  քաղաքական կուսակցությունների, ինստիտուտների և մտավորականների կողմից, որոնք դա Հայկական հարց կոչեցին: Զուգահեռաբար, Ցեղասպանության և Հոլոքոստի հարցերով զբացվող ամենաականավոր գիտնականները, ինչպիսիք են միջազգային իրավունքի մասնագետներ, խորը հետազոտությունների միջոցով եկան եզրահանգման, որ Հայերի ցեղասպանությունն Օսմանյան կայսրաությունում անհերքելի փաստ է և չունի կանոնադրական սահ մանափակումներ: Այդ պահից, որպես պատասխան, Թուրքիայի Հանրապետությունը գործի դրեց, այսես կոչված, ժխտողականության քաղաքականության իր ամբողջ զինանոցը:

 

3. 1991 թվականին Հայաստանի Հանրապետության անկախացումով Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացի համար նախանշվեց մի նոր փուլ, մասնավորապես, երբ 1998 թվականին այն հայտարարվեց մեր արտաքին քաղաքականության առաջնահերթություն: Այս համատեքստում հարկ է ընդգծել, որ  անկախ Հայաստանի ոչ մի առաջնորդ ոչ մի պայմանի ներքո չի շահարկել Թուրքիայի իրագործած Ցեղասպանությունը` որպես բարիդրացիական հարաբերությունների նախապայման: Ընդհակառակը, մեզ համար շատ կարևոր է ունենալ հուսալի եւ կանխատեսելի հարևան, որի հետ փոխշահավետ համագործակցության և անկեղ ծ երկխոսության միջոցով կարող ենք միասին ստեղծել բարենպաստ միջավայր՝ մեր ընդհանուր պատմության դառը էջերը փակելու համար: Ժամանակակից պատմությունն ունի բազմաթիվ վկայություններ, երբ տարբեր երկրներ, ինչպիսիք են Գերմանիան և Ֆրանսիան, Գերմանիան և Իսրայելը, հաշտվել են և անհրաշեժտ նախադրյալներ են ստեղծել գալիք սերունդների խոստումնալից և համատեղ ապագայի համար: Ցավոք, Անկարան ցույց է տվել, որ դեռ պատրաստ չէ առերեսվել իր պատմության ամոթալի մասին: Այս առումով նրա անզիջում դիրքորոշումն ամրապնդվել է և շարունակվում է ամրապնդվել  քաղաքական նպատ ակահարմարության, աշխարհաքաղաքական հաշվարկների և տնտեսական շահերի գործոններով, որոնք որոշ երկրների կողմից ավելի են կարևորվում, քան պատմական ճշմարտությունը, արդարությունն ու մարդու իրավունքների պաշտպանությունը: Միևնույն ժամանակ, ՄԱԿ-ի Կոնվենցիան սահմանում է, որ ցեղասպանությունը հանցագործություն է մարդկության դեմ, որի դեմ պայքարը ողջ միջազգային հանրության, և հատկապես, Կոնվենցիան ստորագրած երկրների  պարտավորությունն է: Վերջին 25 տարիների ընթացքում, չնայած բոլոր հնարավոր խոչընդոտներին և Թուրքիայի ժխտողականության և շանտաժի քաղաքակ անությանը՝ մոտ 30 երկիր և տարբեր միջազգային կազմակերպություններ դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Հայաստանը բարձր է գնահատում այն ​​փաստը, որ Լատինական Ամերիկայի ժողովրդավարական երկրներն էքսպոնենտալ կերպով ճանաչում և դատապարտում են մարդկության դեմ այս ոճիրը: Հիացմունքի են արժանի Ուրուգվայի, Արգենտինայի, Չիլիի, Բրազիլիայի, Վենեսուելայի, Բոլիվիայի և Պարագվայի քաղաքական համարձակությունն ու վերջիններիս անառարկելի  սատարումը մարդու հիմնարար իրավունքներին: Հուսով ենք, որ առաջիկա տարիներին Մեքսիկան նույնպես կներառվի այդ ցանկոմ: Այս առումով դեռ շատ բան ունենք անելու՝ կոտրելու համար լռության, տգիտության և անտարբերության պատն աշխարհի տարբեր երկրներում և տարածաշրջաններում: Այսօր յուրաքանչյուր ոք պարտավոր է իմանալ, որ երբեք այլևս թույլ չենք տալու լռեցնել հայերի ողբերգության մասին  բարձրաձայն խոսելու մեր իրավունքն ու վճռականությունը:

4. Որպես Ցեղասպանություն վերապրած ազգ, որն այժմ ունի իր սեփական պետությունը, մեր բարոյական պարտքն ենք համարում դատապարտել և պատժել անցյալի և ներկայի հանցագործությունները: Վստահ ենք, որ, ի վերջո, արդարությունը կհաղթանակի:  Այս առումով պարտավոր ենք  հենց հիմա միավորել մեր ձայնն ու գործողությունները: Այսօր, հակառակ նրան, ինչ տեղի ունեցավ 100 տարի առաջ, խաղաղության, բարեկամության, արդարության և մարդու իրավունքների պաշտպանների ձայները պետք է հնչեն ավելի բարձր, քան հրթիռների և թնդանոթների պայթյունները, որոնք խլացնում են մարդկությունը, ո ւմ համար «Այլևս երբեք» կարգախոսը դառնում է իրավական հրամայական միջազգային օրակարգում: Միայն դրանից հետո մեր երեխաները կժառանգեն արդար և խաղաղ աշխարհ:

Ձյան առատ տեղումներն ու բուքը վերադառնում են․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին Երևանի և մարզերի որոշ հասցեներում լույս չի լինի 33-ամյա վարորդը «ՎԱԶ 2107»-ով, մի քանի պտույտ շրջվելով, բախվել է քարերին․ կա վիրավոր Մենք զենք ենք վերցնելու՝ կամ կապրենք, կամ կմեռնենք․ Ոսկեպարի բնակիչ Վթարային աշխատանքներով պայմանավորված ջուր չի լինելու Գյուղապետը եկավ արյան մեջ կորած, ասաց՝ «շտապ օգնություն կանչեք, գյուղում վիճակը վատ է. Վարդաձորի վերջին օրը… Սփյուռքը պետք է վերակազմակերպվի. Արամ Ա ՆԱՏՕ-ի և Ադրբեջանի միջև քաղաքական առևտուրը նոր փուլ է մտնում. զոհասեղանին Հայաստանն է Շրջաններում ձյուն է տեղում, ճանապարհները աղ-ավազով մշակում են Կազանում հայտնաբերվել է սալմոնելոզով վարակման զանգվածային դեպք Տավուշում հավաքել են տվել Փաշինյանի հետ հանդիպման եկածների հեռախոսներն ու որոշ իրեր․ հանդիպումը թեժ է անցել Հայկական մոտ 600 բեռնատար սպասում է Վերին Լարսով անցնելուն․ «Սպուտնիկ Արմենիա» Թուրքիայի գործարաններից մեկում պայթյուն է տեղի ունեցել. կան զոհեր ու վիրավորներ Թշնամու խնդիրն է՝ կտրել Իրան-ՀՀ-Վրաստան-ՌԴ հաղորդակցության ուղին, ջլատել ՀՀ պաշտպանական բնագիծը «Այսուհետ բոլորը պետք է հաշվի նստեն մեզ հետ»․ Ալիև Աբովյան քաղաքում զենքի գործադրմամբ խմբակային խուլիգանության վարույթով մեղադրանք է ներկայացվել ևս երեք անձի ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ Հայաստանի այն ուրվագիծը, որ ցույց եմ տվել ասուլիսին, ցույց եմ տվել նաև այստեղ. Փաշինյանը՝ Տավուշի հանդիպման մասին Ասում են, թե գնում են ԵՄ, բայց ավելի շատ կախվում Ռուսաստանից Արցախցիների վերադարձի հարցում Հայաստանի իշխանության պահվածքը համընկնում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի տեսակետների հետ. Տիգրան Աբրահամյան Ոսկեպարցիները Փաշինյանի դեմ պայման են դրել, պատրաստ ենք անգամ պատերшզմի․ Ոսկեպարի բնակիչ, պահեստազորի գնդապետ Team-ի ինտերնետը հասանելի է մետրոյում Ռիտա Նազարյանը ԶՊՄԿ քիմիական լաբորատորիայում որպես լաբորանտ աշխատում է 1978 թվականից Հետախուզվողը հայտնաբերվեց «Զվարթնոց» օդանավակայանում Վերականգնվող էներգիայի աղբյուրների համաշխարհային հզորությունն աճել է 50 տոկոսովԻնչո՞ւ կալանավորեցին ՀՅԴ-ական Գագիկ Սարգսյանին․ հետաքրքիր մանրամասներ 26-ամյա աղջիկը դանակահարել է իրեն հարվածող ընկերոջը․ նա ձերբակալվել է Ուզում եք հասկանալ, թե ինչ է լինելու, այսպես կոչված, «անկլավները» հանձնելուց հետո, նայեք Արցախին Արշակ Կարապետյանը հայրենասեր Հայի սկզբունքային և վճռական Տեսակ է Վթար՝ Երևանում. Աջափնյակի դատարանի հարևանությամբ բախվել են Nissan-ն ու Mitsubishi-ն Ռուսական ալիքները պետք է բացառեն ՀՀ-ի նկատմամբ վիրավորանքը և մեր ներքին գործերին միջամտելու փորձերը․ ԲՏԱ նախարար Ոսկեպարում Նիկոլ Փաշինյանին շատ սառն են ընդունել․ Փաշինյանը վախեցրել է պատերազմովՔաղաքացին քարով հարվածել է կառավարության շենքի պատուհանին Ալիևն օկուպացված Ստեփանակերտում վառել է Նովրուզի խարույկը Ասֆալտ փռել, ծորակ տեղադրել չկարողացող իշխանությունը ո՞նց է ակադեմիական քաղաք կառուցելու. Գալստյան «Ոսկեպարից Նիկոլը փախե՞լ է»․ Գագիկ Համբարյան ՀԱՊԿ-ում հայտարարել են, որ ՌԴ նախագահական ընտրություններն անցել են օրենքին համապատասխան Ոսկեպարի վարչական ղեկավարի «վախը բռնել են» Ռուսաստանն ընտրություններից հետո ավելի կոշտ է լինելու Հայաստանի նկատմամբ Գրիգորի Զաքարյան. Բիզնեսին պատրաստ ենք մատուցել ներդրումային համալիր ծառայություններ Հասանովը Ստոլտենբերգին տեղեկացրել է հայ-ադրբեջանական սահմանին տիրող իրավիճակի մասին Էլեկտրոնային դեղատոմսի ներդրումից 15 օր անց. մանրամասներ (տեսանյութ) Հայաստանն ունի «Խաղաղության խաչմերուկ» ծրագիրը, որը չափազանց կարևոր է մեր երկրների համար. Նուրտլեու Մահացել է երգիչ Ուզբեկը ԵԱՏՄ-ի հետ հարաբերությունների վատթարացումը շղթայական և աղետալի հետևանքներ կարող է ունենալ․ Արշակ Կարապետյան Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպում է Ոսկեպարի, Բաղանիսի և հարակից բնակավայրերի բնակիչների հետ Իլհամ Ալիևը հեռախոսով շնորհավորել է Պուտինին ընտրություններում տարած հաղթանակի կապակցությամբ Ողջաբերդում երիտասարդներ են ձերբակալվել․ համայնքին պատճառել են 8 միլիոն դրամի վնաս Չինաստանը շնորհավորել է Պուտինին 4 բալ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել