Արմատական փոփոխություն՝ տնտեսական քաղաքականության մեջ. «Փաստ»
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Մեր հյուրն է Առաջադիմական կոմկուսի նախագահ Վազգեն Սաֆարյանը
– Պարոն Սաֆարյան, թե՛ խորհրդարանական, թե՛ մայրաքաղաքի ավագանու ընտրությունները եղան, ավարտվեցին: Ինչպիսի՞ն էին Ձեր տպավորություններն այդ ընտրություններից:
– Ես կարծում եմ, որ հարկավոր է Ընտրական օրենսգրքում նոր փոփոխություններ կատարել: Պետք է մի քիչ ավելի դեմոկրատացվի ընտրական համակարգը: Որովհետև ռեյտինգային թեկնածուների մասնակցությունը ուղղակի թույլ չտվեց, որ մարդիկ ազատ կողմնորոշվելու հնարավորություն ունենային: Իսկ ռեյտինգային թեկնածուները, ովքեր ունեին և՛ ֆինանսական, և՛ վարչական ռեսուրսներ, հաճախ նաև` իշխանական լծակներ, կարողացան մարդկանց ապակողմնորոշել: Կամ ավելի ճիշտ` կողմնորոշել դեպի իրենց թեկնածությունը:
Ըստ էության ոչ թե կատարվում էր քաղաքական ընտրություն, այլ մարդիկ ռեյտինգային թեկնածուներից ելնելով էին ընտրում կուսակցություններին: Մինչդեռ պետք է հակառակը լիներ` ընտրեին կուսակցությանը, և դրանից հետո նոր միայն` ռեյտինգային թեկնածուին:
Կարծում եմ, որ հաջորդ ընտրությունների ժամանակ առաջնային դերակատարությունը պետք է տրվի կուսակցությանը, որ մարդիկ կուսակցությանը ընտրեն նախ և առաջ:
– Այսինքն` կարելի է ասել, որ գաղափարական ընտրություն չեղավ, այն մղվեց երկրորդ պլան: Կարո՞ղ ենք եզրակացնել, որ որպես այդպիսին ձևավորվեց նաև մեր խորհրդարանը: Խորհրդարանում կնվազի գաղափարական հենքը:
– Դժվար է նման գնահատական տալ: Որովհետև Հանրապետական կուսակցությունը պահպանողական գաղափարախոսություն է դավանում: Հայտնի է նաև Դաշնակցության գաղափարախոսությունը: «Ելքն» էլ լիբերալ դեմոկրատական ուղղվածություն ունի: «Ծառուկյան» դաշինքը ևս լիբերալ ազատական ուղղվածություն ունեցող կուսակցություն է:
Այստեղ բացակայում են սոցիալիստական ընդգծված ուղղվածության քաղաքական ուժերը, որոնք կարող էին սոցիալական բնույթի լուրջ խնդիրներ բարձրացնել:
Օրինակ՝ վերջերս հրապարակվեցին տվյալները և պարզվեց, որ խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ Կոմունիստական կուսակցությունը հիմնականում իր խոսքը նվիրել է սոցիալական և տնտեսական հարցերին: Նա ավելի շատ է խոսել այդ թեմաներով, քան Հանրապետական կուսակցությունն է այդ մասին խոսել իր` անհամեմատ շատ րոպեների ընթացքում: Նույն պատկերն է մյուս կուսակցությունների առումով:
Եվ բնական է, եթե դու քո ծրագրերը ներկայացնելիս սոցիալական և տնտեսական հարցերին քիչ ժամանակ ես տրամադրում, ապա դա խոսում է այն մասին, որ խորհրդարանում ևս այս թեմաները քեզ համար երկրորդական պլանում են լինելու:
Իսկ մենք` որպես սոցիալիստական ուղղվածության ուժ, կարևորել ենք սոցիալական, տնտեսական քաղաքականությունը: Որովհետև եթե տնտեսությունը լինի արդյունավետ, և միտված լինի ապագային, ապա կլուծվեն նաև սոցիալական խնդիրները: Եվ մեր առաջարկած օրենքները ևս կբխեին նույն տրամաբանությունից:
– Իսկ ինչպե՞ս եք բացատրում, որ մի երկրում, որտեղ պաշտոնական տվյալներով բնակչության 30 տոկոսից ավելին աղքատ է, սոցիալական ուղղվածության կուսակցություններին ձայն չտրվեց, մարդիկ չգնացին սոցիալիստական գաղափարախոսությունների հետևից:
– Ես սկզբում ասացի. մարդիկ ոչ թե ընտրում էին գաղափարախոսությունը, այլ ընտրում էին առանձին անձի, ի դեմս ռեյտինգային թեկնածուների: Իսկ ընտրողների համար «գայթակղիչ» լծակներ ունեին հիմնականում Հանրապետական և «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունների ներկայացուցիչները: Փաստորեն մարդիկ ընտրությունների էին գնում իրենց առօրյա խնդիրները լուծելու համար նաև:
– Համենայնդեպս, այսպիսին էին ընտրությունները, և ձևավորվեց այսպիսի խորհրդարան: Դուք ինչպիսի՞ երկիր եք կանխատեսում ունենալ առաջիկա 4–5 տարիների ընթացքում:
– Ես այս հարցում կարևորում եմ արտախորհրդարանական ուժերի պայքարը սոցիալական խնդիրների լուծման հարցերում: Ե՛վ հասարակական կազմակերպությունները, և՛ արտախորհրդարանական քաղաքական ուժերը պետք է այնպիսի մթնոլորտ ստեղծեն, որ Ազգային ժողովը ստիպված լինի ընդունել այնպիսի օրենքներ, որոնք կհանգեցնեն տնտեսության զարգացմանը:
Քանզի մեզանում այսօր անհրաժեշտ են տնտեսության զարգացմանը նպաստող օրենքներ: Այն է` հարկային ճնշումը նվազեցնող, հարկային դաշտն ընդլայնող օրենքներ, արդյունաբերական քաղաքականության մասին օրենք, որոնք կնպաստեն տնտեսության արդյունավետության բարձրացմանը:
Մենք պետք է նաև հանրային կարծիք ձևավորենք և հանրային գիտակցության մեջ ամրապնդենք այն մտայնությունը, որ այսուհետև հարկավոր է գնալ հենց այս ուղղությամբ: Որովհետև շարունակել նույն սոցիալ–տնտեսական քաղաքականությունը, որն ունենք մինչ օրս, այլևս էֆեկտիվ չէ: Այն արդյունավետ տնտեսության կառուցում չի կանխատեսում:
Պետք է արմատական փոփոխություն տեղի ունենա տնտեսական քաղաքականության մեջ. բարձրացվի պետության դերը, խորացվի պետություն և մասնավոր գործընկերությունը, պետությունը պետք է տնտեսվարողներին ցածր տոկոսով վարկեր տրամադրի, պետությունը պետք է տնտեսվարողի համար շուկաներ գտնի: Մի խոսքով` այն, ինչ արվում է քաղաքակիրթ երկրներում:
Իսկ այսօր մենք որդեգրել ենք ազատ շուկայական լիբերալ տնտեսություն և ամեն ինչ թողել ենք շուկայի քմահաճույքին. ինչպես շուկան կկամենա, այնպես էլ կզարգանա տնտեսությունը:
Շարունակությունը` «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում