Քաղաքական նոր մշակույթը ձևավորվելու է ոչ միայն խորհրդարանի պատերի ներսում, այլև` խորհրդարանից դուրս. «Փաստ»
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Մեր հյուրն է քաղաքական փորձագետ Ռուբեն Մեհրաբյանը
– Պարոն Մեհրաբյան, խորհրդարանի առաջին նիստերը տեղի ունեցան: Ի՞նչ նկատեցիք` փոփոխություններ կա՞ն նոր խորհրդարանում: Թեկուզ` փոքրամասնություն–մեծամասնություն հարաբերությունների մեջ:
– Ես կարծում եմ որոշակի հետևություններ անելու համար դեռ վաղ է: Պետք է տեսնենք, թե հետագա զարգացումներն ինչպիսին կլինեն:
Բայց մի բան նկատելի է` գոնե ձգտում կա, որ ինչ–որ բան այլ լինի: Իսկ որքանով է դա անկեղծ, ասել չեմ կարող: Չեմ կարող ասել նաև, թե որքանով կհաջողվի: Այնպես որ, սպասենք առաջիկա մյուս նիստերին, երբ արդեն կոնկրետ ծրագրեր կսկսվեն քննարկվել:
– Իսկ այն, որ Մարդու իրավունքների պաշտպանության մշտական հանձնաժողովը լուծարվեց, միտում չե՞ք տեսնում: Գուցե այս անգամ կարելի՞ էր ընդառաջ գնալ փոքրամասնությանը:
– Իհարկե, կարելի էր, բայց իշխանությունը նպատակահարմար չգտավ: Եվ ինձ համար պարզ է, թե ինչու. որպեսզի «Ելք» դաշինքը մշտական հանձնաժողովի նախագահ չունենա: Ես այլ պատճառ պարզապես չեմ տեսնում: Նրանց համառությունն էլ այլ կերպ չեմ կարող բացատրել:
– Իսկ այս խորհրդարանը` այս կազմով, պատգամավորներն իրենց քաղաքական մակարդակով, նաև մարդկային և ինտելեկտուալ հնարավորություններով, հույս ներշնչո՞ւմ են, որ մեր երկրում քաղաքակիրթ երկխոսություն կարող է տեղի ունենալ քաղաքական ուժերի միջև: Եվ, ի վերջո, պառլամենտարիզմը զարգացում կապրի:
– Ես խիստ թերահավատ եմ այդ հարցում` կապված ներկայի պառլամենտի հետ: Եվ ոչ թե առանձին մարդկանց ինտելեկտուալ կարողությունների մեջ եմ խնդիրը տեսնում: Ինտելեկտուալ մարդիկ այնտեղ կան: Եվ շատ կան: Բայց, այնուամենայնիվ, այն ընդհանուր տրամաբանությունը, որի վրա հիմնված է և որով ձևավորված է այս մարմինը, հազիվ թե կարելի է համարել այն տեղը, ուր ինտելեկտը պահանջարկ ունի:
Ամեն ինչ կախված կլինի այն բանից, թե որտեղ է իրական իշխանությունը: Իսկ դա, հաստատ, այսօր խորհրդարանը չէ:
– Այսինքն` կոլեգիալ կառավարումը ընդամենն իմիտացիա է լինելու:
– Գոնե այս պահին միայն տեսնում ենք դեկլարատիվ բնույթի հավաստիացումներ այդ առթիվ: Բայց թե ի՞նչ իրողություններով է այդ մտադրությունն ամրապնդված, այս պահին գոնե չի երևում:
– Դուք ասում եք, որ իրական կառավարումն այլ տեղից է լինելու: Իսկ այժմ նշմարվո՞ւմ է այն խողովակը, կամ ձևավորվո՞ւմ է այն կառույցը, որի միջոցով դա տեղի կունենա:
– Ես տեսնում եմ, անշուշտ, այդ հնարավորությունը: Եվ այն տեսնում եմ նախ և առաջ առանձին պատգամավորների կարողություններում: Եթե, իհարկե, նրանք գործածեն այդ կարողությունները և ոչ թե ընկնեն մի կողմից կա՛մ պոպուլիզմի գիրկը, կամ էլ մյուս կողմից մտածեն, թե իրենց գործն ընդամենը ճիշտ պահին ճիշտ կոճակ սեղմելն է:
Կան նաև քաղաքական ուժերի հնարավորությունները: Ընդ որում, թե՛ խորհրդարանական, թե՛ արտախորհրդարանական քաղաքական ուժերի: Նրանք կարող են խորհրդարանական աշխատանքին հաղորդել քաղաքական բնույթ, և բարձրացնել քաղաքական բանավեճի մակարդակը: Եվ ոչ թե տրվեն ժողովրդին հաճոյանալու և նրա ականջը շոյելու գայթակղությանը: Եվ այսրոպեական դիվիդենտներ ձեռք բերեն:
Այս գործընթացին պետք է մասնակցեն նաև ոչ պառլամենտական քաղաքական ուժերը: Նրանք պետք է իրենց հարցադրումներով ուղղակի մշտական լարվածության մեջ պահեն խորհրդարանը:
Կարևորում եմ նաև մամուլի դերը, որը հարցադրումներով կրկին պետք է հանգիստ չտա իշխանություններին:
Էական է նաև քաղաքացիական հասարակության ու հասարակական կազմակերպությունների դերակատարությունը:
Այո, պետք է մեր հասարակությունը իրազեկ լինի խորհրդարանի իրական աշխատանքին: Եվ ոչ թե խորհրդարանի միջանցքների բամբասանքների մասին տեղեկանա, կամ տեղեկանա, թե ով ում հետ ինչպես խոսեց, ով ում հետ ինչպես կատակեց, կամ նրան ինչպես ձեռք առավ:
Եվ, ցավոք սրտի, մեր այսօրվա մամուլը տուրք է տալիս նման ցածրարժեք բաներին, որոնք կապ չունեն իրական քաղաքականության հետ: Եվ որևէ կերպ չեն առնչվում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների շահերին կամ մեր երկրի շահերին ընդհանրապես:
Եվ թե ինչպիսի հաջողություն կունենանք մենք այդ ճանապարհին, կախված է յուրաքանչյուրիցս: Նաև` անձամբ ինձանից և անձամբ ձեզանից:
– Այսինքն` մենք պետք է գործ ունենանք քաղաքական նոր մշակույթի հետ:
– Իհարկե: Մշակույթի հետ, որը ձևավորվելու է ոչ միայն խորհրդարանի պատերի ներսում, այլև խորհրդարանից դուրս: Նաև` իմ և ձեր ներկա զրույցի մեջ: Մենք նույնիսկ մեր այս խոսակցությունն էլ չպետք է թերագնահատենք:
Շարունակությունը` «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում: