Ավագ դպրոցները լրացուցիչ պարապմունքները բացառելու իրենց գործառույթը չեն կատարում/ «Փաստ»
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Այսօր ավագ դպրոցում սովորող վճարովի պարապմունքներից օգտվող աշակերտների թիվը բավական բարձր է: Կարելի է ասել, որ գրեթե յուրաքանչյուր երկրորդ աշակերտը վճարովի պարապմունքների է մասնակցում: Մասնավորապես` հանրապետության 12–րդ դասարանցիների ավելի քան 60%–ը պարապում է կրկնուսույցների մոտ։
Այս մասին տեղեկանում ենք «Կոռուպցիոն ռիսկերի գնահատում հանրակրթության ոլորտում» հետազոտությունից, որն իրականացվել է ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության աջակցությամբ` «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն» և «Հանրային քաղաքականության ինստիտուտ» ՀԿ–ների կողմից։
2016 թ. իրականացված ուսումնասիրության արդյունքում պարզ է դարձել, որ մայրաքաղաքում կրկնուսույցների մոտ պարապող ավագ դպրոցի աշակերտների թիվն ավելի շատ է, քան թե մարզերում: Երևանում այն կազմում է 56,2%, իսկ մարզերում` 38,3%։
Ըստ հետազոտության` 11–րդ դասարանի 31 աշակերտներից 15–ը և 12–րդ դասարանի 27 աշակերտներից 14–ը մասնակցում են վճարովի պարապմունքների: Միջինում պարապմունքները լինում են շաբաթական 3 անգամ և աշակերտները վճարովի պարապմունքների են հաճախում մոտ 11 ամիս, ավելի ստույգ` 10,8 ամիս:
Յուրաքանչյուր առարկայի համար ամսական միջինում վճարվում է 12 հազար 200 դրամ: Ավագ դպրոցի աշակերտների առարկաների ամսական վարձավճարների միջին չափը ավելի մեծ թիվ է կազմում` մոտ 16 հազար 600 դրամ: Առաջինից–չորրորդ դասարանների աշակերտների ծնողները իրենց երեխաների ուսման համար լրացուցիչ վճարում են մոտ 9000 դրամ:
Ըստ հետազոտության հեղինակների՝ աշակերտներին առաջարկվող վճարովի պարապմունքներն ինքնին բացասական կամ դատապարտելի երևույթ կամ անբարեխիղճ վարքագիծ չեն կարող համարվել, քանի որ այս պրակտիկան առկա է աշխարհի բազմաթիվ երկրներում և օրինաչափ է համարվում: Սակայն վճարովի պարապմունքները կարող են առավել խնդրահարույց լինել շահերի բախման և կոռուպցիոն այլ ռիսկերի տեսանկյունից:
Նախևառաջ վճարովի պարապմունքների բացասական հետևանքներից մեկն այն է, որ աշակերտների նկատմամբ ուսուցչի կողմից տարբերակված մոտեցում է ցուցաբերվում, քանի որ ուսուցիչը հակված է նախապատվություն տալ այն աշակերտներին, ում հետ արտադասարանային պարապմունքներ է անցկացնում: Շատ դեպքերում վճարովի պարապմունքի հաճախելու մոտիվացիան ոչ թե գիտելիքի աճն է, այլ թվանշանի մեխանիկական բարձրացումը և «առաջադիմություն» ցույց տալը: Եթե լրացուցիչ պարապմունք իրականացնող անձը տվյալ առարկան դասավանդող ուսուցիչն է, ապա հաճախ աշակերտի թվանշանը բարձրացվում է գիտելիքների մակարդակին ոչ համարժեք:
Հետազոտության հեղինակները համոզված են, որ կրթության ցածր որակը խթանում է վճարովի հիմունքներով կրթություն ստանալու պահանջարկի ավելացումը։ Պատճառները մի քանիսն են։ Մեկն էլ այն է, որ բուհական ընդունելության քննություններն անհամեմատ բարդ են դպրոցի կրթական ծրագրի բովանդակության համեմատ: Հետազոտության արդյունքում պարզվել է, որ մեծ խնդիրներ կան նաև ավագ դպրոցում, և կրթության անբավարար որակն այստեղ ստեղծում է նպաստավոր պայմաններ՝ կրկնուսույցների ծառայությունից օգտվելու համար:
Ավագ դպրոցների ուսուցիչների կարծիքով՝ իրենք դասավանդում են բավական «խայտաբղետ» կազմ ունեցող դասարաններում: Դրանցում, ըստ ուսուցիչների, փոքրաթիվ են այն աշակերտները, որոնք ավագ դպրոցում հոսքային ուսուցում ստանալու համար անհրաժեշտ գիտելիքներ ու հմտություններ ունեն:
Սակայն ինչպես հայտնի է, ավագ դպրոցները ստեղծվել էին լրացուցիչ պարապմունքները, կրկնուսույցների ինստիտուտը վերացնելու համար և կարծիք կար, որ դրանցում սովորած աշակերտները լրացուցիչ վճարովի պարապմունքների անհրաժեշտություն չպիտի ունենային: Սակայն այսօրվա իրականությունը այլ բանի մասին է խոսում:
Շարունակությունը` «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում: