Մեր փրկությունը ռուսական գաղութացման և օկուպացիայի դեմ պայքարի մեջ է. «Փաստ»
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Մեր հյուրն է ռեժիսոր Տիգրան Խզմալյանը
– Պարոն Խզմալյան, կարծես այսօր մեր երկրում երկակի իրավիճակ է: Մի կողմում ակտիվ, բուռն զարգացումներ են. ընթանում են «Սասնա ծռերի» և Ժիրայր Սեֆիլյանի դատավարությունները, մյուս կողմից՝ շոգ է, մարդիկ հոգնած են. քաղաքական ուժերը ընտրությունները կատարեցին, պրծան, հասան իրենց նպատակին ու թուլացել և վայելում են իրենց հանգիստը: Այս զուգադիպությունը պատահակա՞ն է:
– Ես չեմ կարծում, որ բուռն զարգացումներ են, ինչպես ասացիք: Իսկ այն, որ Դուք այս ամենի մեջ հակասություն եք տեսնում, արդյունք է գոյություն ունեցող այն հակադիր իրողությունների, որի մեջ մենք ապրում ենք:
Գոյություն ունեն երկու տարբեր Հայաստաններ: Մենք վաղուց արդեն մեկ երկիր և մեկ հասարակություն չենք: Խորապես պառակտված, կիսված, ընդ որում` անհավասար մասերի, օլիգարխիական և ռուսների կողմից օկուպացված երկիր ենք:
Գաղութ ենք և՛ բառի բուն իմաստով, և՛ փոխաբերական իմաստով:
Գաղութ ենք այն առումով, որ մենք չունենք պետական ինքնիշխանություն, մենք չենք ընտրում մեր իշխանություններին: Բոլորս տեսնում ենք և գիտենք, թե ինչպես է կատարվում իշխանափոխությունը: Այն փոխանցվում է մեկը մյուսին:
Եվ այստեղ որևէ իրական հակասություն չկա. սրանք իրողություններ են, որոնք բնորոշ են բոլոր բռնապետություններին:
Նույնն է կատարվում նաև այս վարչախմբի հովանավոր երկիր Ռուսաստանում: Երկիր, որտեղ, ըստ միջազգային մասնագիտական տվյալների, բնակչության մեկ տոկոսը սեփականել է ազգային հարստության 75%–ը: Այսինքն` Ռուսաստանում մի քանի հարյուր, իսկ Հայաստանում մի քանի տասնյակ ընտանիքներ, չարաշահելով իրենց դիրքը, թալանելով ու կողոպտելով երկիրը, իրենցն են դարձրել ազգային հարստության երկու երրորդից, եթե ոչ` երեք քառորդից ավելին:
Պարզ է, որ հիմա նրանք` այս մարդիկ, հանգստանում են, վայելում են իրենց «վաստակած» գողոնը:
Իսկ այն մարդիկ, ովքեր փորձում էին այս կամ այն կերպ հակադրվել այս ամենին, բանտարկված են: Միգուցե այս ամենի մեջ նաև մե՞ր մեղքը կա, որ ճիշտ չենք կազմակերպել մեր պայքարն ու դիմադրությունը:
Իսկ ժողովուրդն էլ չի տեսնում իրական վիճակը: Ստամոքսին վերաբերող ամեն ինչ տեսնում ու զգում է: Բայց ո՛չ երկրի օկուպացումն ու գաղութացումը օտար ուժերի կողմից: Եվ այս երկու բաները չի կապում իրար հետ. այսինքն`չի կապում հետևանքը պատճառի հետ: Եվ հենց սա է զարհուրելին, և սա է իրական ողբերգությունը:
– Մենք ինչպե՞ս կարող ենք դուրս գալ այս վիճակից. ի՞նչ ճանապարհով, ի՞նչ ելքեր կան:
– Ելքեր, իհարկե, կան: Նույնիսկ ասում են` եթե ձեզ կուլ են տվել, դուք դեռ երկու ելք ունեք:
Վերջին հարյուրամյակի ընթացքում երկու անգամ նման բան եղել է: Հայաստանն իր անկախությունն ու ազատությունը ձեռք է բերել և 1918 թվականին, և 1991 թվականին մեկ կարևորագույն հանգամանքի շնորհիվ` երբ փլուզվեց ռուսական, իսկ երկրորդ դեպքում` սովետառուսական կայսրությունը:
Մենք, ինչպես 1988–89 թվականներին, պետք է ամեն ինչ անենք չարի ու ստի այդ կայսրությունը փլուզելու համար: Այն ժամանակ փլուզումը սկսվեց մեր պայքարից: Իսկ այսօր հայտնվել ենք պայքարի ճակատի հետնամասում: Մենք վախեցած ենք, մենք հոգնած են, թևաթափ ենք եղել:
Մինչդեռ մեր հարևանները` վրացիները, նաև ուկրաինացիները, մոլդովացիները, էլ չեմ խոսում մերձբալթյան երկրների մասին, մեծ քայլերով առաջ են ընթանում: Իսկ մենք դոփում ենք տեղում:
Մի խոսքով` ելքը ռուսական գաղութացման և օկուպացիայի դեմ պայքարի մեջ է: Իսկ այդ պայքարի ձևերը բազմազան են: Սկսած` մտավոր գիտակցված դիմադրությունից, այն է` չխոսել այդ լեզվով, չօգտագործել ռուսական ապրանքները, մերժել այն երկրի այն ռեժիմը, որն այստեղ զորք է պահում, որն այստեղ ունի հատուկ ծառայություններ և որը փաստորեն բռնաբարել է մեր երկիրը:
– Դուք հիշատակեցիք վրացիներին ու ուկրաինացիներին: Նրանք ռուսական ազդեցության գոտուց դուրս եկան մեծ կորուստների գնով: Մենք իրավունք ունե՞նք այդ շռայլությունը մեզ թույլ տալ:
– Մի մոռացեք, որ այդ կորուստները նրանք ունեցան ռուսների հետ ուղիղ առճակատման հետևանքով: Երբ Վրաստան մտավ ռուսական զորքը, Ուկրաինա մտավ և դեռևս այնտեղ գտնվում է ռուսական զորքը:
Իսկ մենք այժմ գործ ունենք բոլորովին այլ թշնամու հետ, որին ռուսները զինում են մեր դեմ: Եվ ի՞նչ է, մենք չպե՞տք է դիմակայենք ադրբեջանական խեղկատակ պետությանն ու նրա բանակին:
Անշուշտ, մենք կարող ենք դիմակայել Ադրբեջանին: Եվ եթե կարիք լինի, նաև` Ռուսաստանին: Բայց դրա կարիքը չի լինի, որովհետև, բարեբախտաբար, ռուսական կայսրությունը բավականին թուլացած ու մեկուսացված է: Գտնվում է միջազգային ֆինանսական–տնտեսական պատժամիջոցների տակ: Փաստորեն հոգեվարքի մեջ է: Մենք պետք է օգտվենք նրա այդ հոգեվարքից: Ինչպես օգտվեցինք 1918–ին, 1991–ին: Այժմ էլ նույն վիճակն է, ինչպես այն ժամանակներում էր, երբ սովետը փլուզվում էր արտաքին և ներքին ճնշումների տակ:
Եվ ելքը այսօր իրականում մուտքի մեջ է. մենք մուտք պետք է գործենք Եվրամիություն և ՆԱՏՕ: Սա է մեր փրկությունը:
Շարունակությունը` «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում: