Հայ վարորդները, Վոլոդինը և Աշոտյանը. «Փաստ»
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Մեր հյուրն է նախկին ԳԽ պատգամավոր, ԽՍՀՄ այլախոհ Ազատ Արշակյանը:
– Պարոն Արշակյան, Ռուսաստանի Դաշնությունում այլևս չեն անցնում Հայաստանում տրված վարորդական իրավունքները: Որպեսզի մեր վարորդները կարողանան այնտեղ աշխատել, պայման է դրված` պետք է Հայաստանում ռուսերենին տրվի պետական լեզվի կարգավիճակ: Ինչպե՞ս եք նայում այս հարցին:
– Ռուսական իմպերիալիզմը հիմարություն է թույլ տալիս: Դրա կարիքը չկա: Այնպես, ինչպես ճիշտ չէր , երբ ժամանակին Հայաստանին անվանեցին ֆորպոստ: Այդպես ասաց Պետդումայի նախկին ղեկավարը: Նրանք նրբանկատ չեն: Կարծես Աստված նրանց խելքն առել է: Հիմա նայենք, թե ինչպիսին էր իրավիճակը 100 տարի առաջ` 1917 թվականի հեղափոխության նախօրեին: Կային հենց նման գեներալներ` այդ կոլչակները, դենիկինները: Երբ Գերմանիայի դեմ ռուսական ռազմաճակատը պահում էին լեհական, ուկրաինական, լատիշական, հայկական և այլ ազգային փոքրամասնությունների զորամասերը: Այս գեներալները, ընդհանրապես ռուսական վերնախավը, ամենուր խոսում էին ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների սահմանափակման մասին:
Երբ Վիդրո Վիլսոնից վերցրեցին ազգերի ինքնորոշման իրավունքի գաղափարը, այդ դեպքում, և միայն մեկ անգամ, բոլշևիկները շահեցին: Որովհետև սպիտակ լեհերը, սպիտակ չեխերը, հայերը, ուկրաինացիները, լատիշները կործանեցին ռուսական իմպերիան, և դրա տեղը ձևավորվեց բոլշևիկյան Ռուսաստանը:
Ես այսօր այս կոնտեքստով եմ մոտենում հարցին: Ռուսական իմպերիալիստները նմանվում են իրենց Պուշկինի ոսկե ձկնիկի տատիկին:
– Ի՞նչ անենք մենք այս պայմաններում. ո՞րն է մեր խնդիրը:
– Հարկավոր է կազմակերպել «Արի տուն» ծրագիրը: Թող հայ վարորդները վերադառնան Հայաստան: Եվ այստեղ ստեղծենք պայմաններ, որպեսզի նրանք ապրեն ու աշխատեն իրենց հայրենիքում:
– Շատերը կարծում են, որ սա Ռուսաստանի ներքին գործն է. նրանք ունեն իրենց տրանսպորտային ոլորտը կարգավորելու խնդիր պարզապես: Եվ հարկ չկա դրան տալ քաղաքական ենթատեքստ:
– Ռուսաստանը ներքին խնդիր չունի: Ռուսաստանը իմպերիայի մետրոպոլիան է: Իսկ մետրոպոլիան նրա համար է, որպեսզի հաշվի առնի իր վասալների շահերը: Հակառակ դեպքում հակամարտություն է հրահրում, քայքայում է իմպերիան:
Ուստի իմպերիայի մետրոպոլիան պետք է հանդուրժող լինի: Նա պետք է պայմաններ ստեղծի իր վասալների` ազգային փոքրամասնությունների բարեկեցության համար: Նրանցից խլելով որոշակի իրավունքներ, նրանց ինքնիշխանությունը նեղացնելու դիմաց պարտավոր է այս մարդկանց համար ապահովել աշխատանքային պայմաններ: Իսկ իրենք հիմա բոլորովին հակառակն են անում:
– Մեծ առումով մենք կարո՞ղ ենք այս վիճակից շահող լինել:
– Այո: Մենք շահող ենք: Լավ կլինի, որ այդ իրավունքը չտան ու բոլոր հայ վարորդներին հետ ուղարկեն Հայաստան: Թող գան այստեղ աշխատեն: Թող աշխատատեղ ստեղծեն:
– Իսկ Արմեն Աշոտյանի պատասխանը, թե մեր օրակարգում ռուսերենը պետական լեզու հռչակելու վերաբերյալ հարց չկա, ինչպե՞ս եք գնահատում: Կարծես այս անգամ մեր իշխանավորներն իրենց բարձրության վրա գտնվեցին, այո՞:
– Ես ասում եմ` կեցցե Աշոտյանը: Եվ փաստորեն վատերի մեջ լավերը կան. Աշոտյանը դա ապացուցեց:
– Մենք սրանից ի՞նչ հետևություն պետք է անենք:
– Որ չի կարելի քաղաքական ընդդիմությանը բացարձակորեն համարել չարագործներ: Նրանց մեջ լավերը կան: Քաղաքական հակառակորդները մեր գործընկերներն են: Ես խոսում եմ ընդդիմության կողմից:
– Եվրամիության դեսպան Սվիտալսկու կողմից արված դիտողությունը մեր պետական պաշտոնյաները սվիններով ընդունեցին: Իսկ Վոլոդինի հայտարարության վերաբերյալ, համենայն դեպս, իշխանական շրջաններում արձագանքներ չկան: Ո՞նց հասկանանք:
– Դա նրանից է, որ շատ վատ է ընտրված մեր քաղաքական իշխանությունը: Քաղաքական ընդդիմությունը և քաղաքական իշխանությունը վոլոդինների դրածոներն են: Նրանք և՛ կոմպետենտ չեն, և՛ չեն էլ համարձակվի իրենց տիրոջ` գործատուի դեմ առարկել: Եթե զգան էլ, որ նա սխալ է: Չնայած հնարավոր է, որ նրանք կարծում են անգամ, որ ոչ միայն ռուսերենը հարկավոր է պետական լեզու հայտարարել, այլ լավ կլինի, որ հայերենն էլ արգելվի: Ինչպես Ադանայում էր` հայերեն խոսողների լեզուները կտրում էին:
Մենք հենց այսպիսի հայեր էլ ունենք: Ես դրանց ասում եմ` արմյաշկաներ:
Ընդհանրապես Հայաստանում իշխանությունը բաղկացած է Վոլոդինի դրածոներից: Դրա համար էլ Վոլոդինը խոսում է որպես խոլոպների հետ: Հակառակ դեպքում, եթե նա համարձակվում է այդպիսի բան առաջարկել, մեզ մոտ հայհոյանքների տարափ պետք է առաջանար: Որովհետև նրա ասածը նվաստացնող է, ստրուկի հետ կարելի է այդպես խոսել:
Եվ այդ իրավունքը` այդպես խոսելու, Ազգային Ժողովի պատգամավորները տվել են Վոլոդինին: Բացառությամբ… Աշոտյանի:
Շարունակությունը` «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում: