Տրիենալեն փորձում է ընդգրկվել այն հայկական ճարտարապետական, արվեստային կոնտեքստների մեջ, որոնք գոյություն ունեն․ Վարդան Կարապետյան
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ«Ստանդարտ» ժամանակակից արվեստի տրիենալեն այսօր իր մեկնարկը տվեց Գյումրիից: Տրիենալեի կազմակերպիչներից Արվեստների հայկական խորհրդի նախագահ Վարդան Կարապետյանի խոսքով՝ այստեղ մշակութային միջոցառման գլխավոր համադրող Ադելինա Ջուբերյան ֆոն Ֆյուրշթենբերգը հետաքրքիր մոտեցում է ցուցաբերել:
Նա Tert.am-ի հետ զրույցում իր ասածը պարզաբանեց․ «Այն վայրերը, որոնք ընտրվել էին ցուցադրությունների համար, այսինքն՝ Գյումրիի 19-ր դարերի կարևոր ճարտարապետական կոթողները, որոնք նաև այսօր քաղաքային թանգարաններ են, ոչ թե փոխարինվել են այլ ցուցադրություններով, այլ փոխլրացվել են նոր ցուցադրությունով, ինչպես օրինակ՝ Ասլամազյան քույրերի թանգարանում, որտեղ քույրերի աշխատանքները երկխոսում են ժամանակակից վիդեոարվեստի աշխատանքների հետ:
Նույնը կարելի է ասել նաև Մերկուրովի թանգարանի ցուցադրության մասին․ Մերկուրովի մահադիմակները երկխոսում են այլ արվեստագետների աշխատանքների հետ: Երբեք չեղավ միտում տրիենալեով փոխելու ինչ-որ բան, այլ հակառակը, տրիենալեն փորձում է ընդգրկվել այն հայկական ճարտարապետական, արվեստային կոնտեքստների մեջ, որոնք գոյություն ունեն»:
Վարդան Կարապետյանը նշեց, որ տրիենալեի կազմակերպիչները ցուցասրահների ընտրության հարցում կանգնել են 19-րդ, 20-րդ դարի շինությունների վրա, քանի որ, ըստ նրա, այդ ժամանակաշրջանի ճարտարապետության մասին հետխորհրդային տարիներին ստեղծվել են ընկալման յուրօրինակ դրսևորումներ: «Ուզեցինք շեշտը դնել այդ շրջանների ճարտարապետական կոթողների վրա որպես ոչ միայն ժառանգություն, այլ նաև՝ ժամանակակից և ապագայի երևույթ»,- ասաց նա:
Նա նշեց, որ շատ կարևոր է, որ տրիենալեում իրենց աշխատանքներն են ներկայացնում նաև գյումրեցի գործիչներ: «Շատ եմ կարևորում նաև դրսի և տեղացի արվեստագետների և արհեստավորների համագործակցությունը, որը բերեց այսօրվա ցուցադրությանը: Այդ փոխհարաբերությունները շատ կարևոր են, և նաև այսօր տեսանք, որ գյումրեցի հասարակությունը մեծ թվով էր ներկա տրիենալեին, և զգացվում էր՝ չնայած քաղաքը խոցված է, սակայն չի կորցրել իր մշակութային կարևորությունը: Կարծում եմ, որ այս տեսակ միջոցառումները կարող են քաղաքին հաղորդել դրական լիցքեր՝ վերագտնելու և նորից սկսելու իրենց այդ կարևոր առաքելությունը»,- ասաց նա:
Ռենե Գաբրին (Իրան), որը տրիենալեի մասնակից արվեստագետներից է և այստեղ ներկայացնում է Այրին Անաստասի (Պաղեստին) հետ իր աշխատանքները Tert.am-ի հետ զրույցում պատմեց, որ հայաստանյան տրիենալեում մասնակցելու համար գլխավոր համադրող Ադելինա Ջուբերյան ֆոն Ֆյուրշթենբերգը նրանց առաջարկել է աշխատանքներ պատրաստել Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցի թեմայով: «Շատ հետաքրքիր փորձ էր դա մեզ համար»,- ասաց նա:
Նշենք, որ Անաստասի և Գաբրիի աշխատանքներում ի ցույց դրվող կամ համադրվող տարրերը կարելի է դիտարկել իբրև հետքեր հանդիպման և պայքարի, որ տեղի են ունենում կյանքի և արխիվի միջև, մոլուցքով լի դիագրամների միջև, որոնք արվեստի անհրաժեշտ գոյության հիմքն են՝ որպես կյանքի և դիմադրության հաստատում, դիմադրություն մահվան, ցեղասպանության դեմ, որ դարձել են ժամանակների շունչն ու կնիքը: Ռենե Գաբրիին, մասնավորապես, հետաքրքրում են շրջապատող աշխարհը կազմող բարդ մեխանիզմները:
Նա Tert.am-ի հետ զրույցում նշեց, որ իրենք փորձել են տրիենալեում ներկայացված գործերով բացահայտել, թե ինչ իմաստ ունեն Հայոց ցեղասպանությանը հաջորդող 100 տարիները: «Դժվար է ամեն ինչը բառերով բացատրելը, դրա համար մարդ արվեստ է անում»,- ասաց նա: