Ատոմային տեխնոլոգիաների կիրառումը՝ էներգետիկայի ոլորտից դուրս
ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆPast.am Գիտության և մշակույթի ռուսական կենտրոնում տեղի ունեցավ սեմինար ատոմային տեխնոլոգիաները ոչ էներգետիկ նպատակներով օգտագործելու թեմայի վերաբերյալ: Սեմինարի բանախոսներն էին «Ռոսատոմ Արևելյան Եվրոպա» ընկերության տնօրենի տեղակալ Վլադիմիր Գորնը, Բելառուսի պետական բժշկական համալասարանի բժշկապրոֆիլակտիկ ամբիոնի վարիչ Արամ Ավետիսովը և Սանկտ Պետերբուրգի պետական տեխնոլոգիական ինստիտուտի ռադիոէկոլոգիայի և ռադիոքիմիական տեխնոլոգիայի ամբիոնի ավագ դասախոս Անդրեյ Ակատովը: Միջոցառումը կազմակերպել էր ռուսական «Ռոսատոմ» պետկորպորացիան՝ Հայաստանի և Ռուսաստանի ատոմային էներգետիկայի ոլորտում երկարամյա և բեղմնավոր համագործակցության շրջանակներում:
Սեմինարի հիմնական ուղերձն այն էր, որ ժամանակակից աշխարհում ատոմային տեխնոլոգիաները չեն սահմանափակվում միայն էլեկտրաէներգիայի արտադրությամբ, այլ լայնորեն օգտագորվում են թե՛ բժշկության, թե՛ գյուղատնտեսության, և թե՛ արդյունաբերության ոլորտներում:
Ատոմային տեխնոլոգիաները կիրառվում են ամենատարբեր ոլորտներում՝ սկսած բժշկական սարքավորումների ստերիալիզացիայից, ջրի աղտոտումից ու մաքրումից, մինչև տիեզերքի ուսումնասիրություններ:
Սեմինարի բանախոս Անդրեյ Ակատովը իր խոսքում ասաց, որ ինքը եկել է երկրագնդի ամենաատոմային քաղաքներից մեկից՝ Սանկտ Պետերբուրգից, և նշեց, որ Լենինգրադի մարզն իր մեջ ներառում է այնքան շատ ատոմային օբյեկտներ, որ այլ տեղ նման քանակ չկա:
Անդրադառնալով ռենտգենյան ճառագայթմանը՝ որպես ատոմային տեխնոլոգիաների մեկնարկի սկիզբ, Ակատովը նշեց, որ այն միայն բժշկության մեջ չեն օգտագորում, ավելին՝ գիտնականները միշտ փորձում են սկանավորել այն ամենը, ինչն իրենց ձեռքի տակ է ընկնում:
«Եվ իհարկե, սա լավ իմաստով է ասված: Չէ՞ որ հենց այդ պրպտումների շնորհիվ է, որ ավելի քան 100 տարի անց բացահայտվեց Մալևիչի «Քառակուսու» գաղտնիքը. պարզվեց, որ այն իր մեջ երկու քողարկված նկար է պարունակում: Եվս մեկ օրինակ էլ վերաբերում է Վան Գոգի նկարներից մեկին: Դա մի կտավ էր, որին պատկերված էին ծաղիկներ: Կտավն ի սկզբանե համարել էին հայտնի նկարչի ձեռքի աշխատանքը, սակայն երբ չէր գտնվել այդ նկարի մասին տեղեկություն Վան Գոգի և իր եղբոր՝ Տեոյի նամակներում, որոշում էր կայացվել նկարը դարձնել անհայտ հեղինակի: Սակայն տարիներ անց, երբ արվեստում մասսայաբար սկսեցին այս նոր տեխնոլոգիաները կիրառել, կտավը ռենտգենյան ճառագայթման ենթարկելուց հետո նրա տակ ևս մի նկար գտնվեց, որի մասին կար Վան Գոգի և իր եղբոր նամակագրության մեջ: Այդպիսով մի քանի 1000 դոլար արժեք ունենալու փոխարեն, կտավը գնահատվեց մի քանի միլիոն ԱՄՆ դոլար ու բավականին հարստացրեց այն թանգարանը, որում այն պահվում էր»,– պատմեց Ակատովը:
Հայազգի բժիշկ Արամ Ավետիսովն էլ իր հերթին ներկայացրեց, թե ինչպիսի մեծ առաջընթաց է ապրել մարդկությունը՝ օգտագործելով ատոմային տեխնոլոգիաները բժշկության ոլորտում՝ հատկապես օնկոլոգիական հիվանդություններ ունեցող մարդկանց բուժման նպատակով:
«Հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդները՝ պոզիտրոնոէմիսիոնային և համակարգչային տոմոգրաֆիան, ինչպես նաև էմիսիոնային և համակարգչային տոմոգրաֆիան թույլ են տալիս բարձրացնել ախտորոշման որակն ու բուժման էֆեկտիվությունը օնկոլոգիական հիվանդությունների դեպքում: Կարևորն այն է, որ այդ տեխնոլոգիաները թույլ են տվել բացահայտելու նմանատիպ հիվանդությունները ավելի վաղ փուլերում, և, որպես հետևանք, նվազեցնելու մահացությունների քանակը»,– նշել է նա:
Ինչ վերաբերում է Հայաստանում ատոմային տեխնոլոգիաների օգտագործմանը, ապա Ազգային նորարությունների և ձեռնարկատիրության կենտրոնի տնօրեն Գևորգ Վարդանյանը նշեց, որ տվյալ պահին դա էներգետիկան է: ՀԱԷԿ–ը ապահովում է երկիրը անհրաժեշտ էլեկտրաէներգիայով, ինչը մեծ ազզդեցություն ունի երկրի էկոնոմիկայի զարգացման վրա: Սակայն ատոմի ոչ էներգետիկ նպատակներով օգտագործման պոտենցիալը Հայաստանում շատ մեծ է, որի նպատակով ուսումնասիրվում է այլ երկրների փորձը այդ ուղղությամբ և տարվում պոտենցիալ համագործակցելու պատրաստ ընկերությունների որոնում:
Հավելենք, որ ռուսական «Ռոսատոմ» ընկերությունը համարվում է համաշխարհային առաջատար ընկերություն ատոմային արդյունաբերության ոլորտում: Ընկերությունն աշխարհում առաջին տեղն է զբաղեցնում ատոմակայանների էներգոբլոկների կառուցման նախագծերի թվով:
Նշենք, որ «Ռոսատոմը» համագործակցում է Հայաստանի հետ Մեծամորի ատոմակայանի մոդեռնիզացիայի վերաբերյալ նախագծում և ապահովում է կայանը ատոմային վառելիքով: