Գևորգ Մելիքյան. «Համաձայնագիրը ՀՀ և ԵՄ հարաբերությունների ճանապարհային քարտեզն է»
ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆՀոկտեմբերի 13–ին հրապարակվեց Հայաստանի և ԵՄ–ի միջև նոյեմբերին ստորագրվելիք՝ Հայաստանի և Եվրոպական Միության Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի տեքստը: Մասնավորապես նշվել է, որ համաձայնագրի նպատակներն են ամրապնդել կողմերի միջև համապարփակ քաղաքական և տնտեսական գործընկերությունն ու համագործակցությունը՝ հիմնված ընդհանուր արժեքների և սերտ կապերի վրա: Նպատակների թվում է նաև ԵՄ քաղաքականությանը, ծրագրերին և գործակալությունների աշխատանքներին ՀՀ մասնակցության բարձրացումը:
Անդրադառնալով հրապարակված համաձայնագրին ու հարցին, թե այն կարո՞ղ է լուրջ համագործակցության սկիզբ դառնալ, Միջազգային և անվտանգության հարցերի հայկական ինստիտուտի ասոցացված փորձագետ Գևորգ Մելիքյանը նշեց, որ համագործակցությունը սկսվել է 1991 թվականից:
«Դեռ 1991 թ. Հայաստանը սկսեց իր համագործակցությունը եվրոպական երկրների հետ: Այդ ժամանակներից սկսած Հայաստանը շարունակում է իր քայլերը: Այս համաձայնագիրը բյուրեղացնում է անկախության տարիներից սկսած այդ ամբողջ համագործակցության տեսակներն ու բերում մի փաստաթղթի մեջ: Համաձայնագիրը որոշակի առումով Հայաստանի և Եվրամիության այն հարաբերությունների ճանապարհային քարտեզն է, որը գծվում է երկու կողմերի միջև:
Բայց կողմերը փաստաթղթի իրականացումից մեծապես օգտվելու են միայն մի պայմանով՝ եթե կողմերը, մասնավորապես՝ հայկական կողմը, կիրառի այդ կետերը: Համաձայնագիրը ցույց է տալիս այն քայլերը, որոնցով պետք է առաջնորդվեն: Եվ, բնականաբար, այն շատ հավակնոտ ու շատ դրական ծրագիր է ՀՀ համար»,–Past.am-–ի հետ զրույցում ասաց Գևորգ Մելիքյանը:
Համաձայնագիրը հաճախ դիտարկվում է ԵՏՄ անդամակցության համատեքստում: Վերլուծական շրջանակներում նշում են, թե Հայաստանը չի կարող «և–և» տարբերակն ընտրել: Նշված դիտարկմանն ու հարցին, թե հնարավո՞ր է ԵՏՄ անդամ լինել, և միաժամանակ գնալ ԵՄ ճանապարհով, Գևորգ Մելիքյանը նշեց, որ հարցի մեջ պետք է ճշտում մտցնել:
«Հայաստանը ԵՏՄ անդամ է՝ վերջակետ: Մնացած հարաբերությունների պարագայում Հայաստանը ոչ թե «և–և»–ի քաղաքականություն է վարում, այլ ԵՏՄ անդամ երկրի քաղաքականություն՝ այլ կառույցների հետ: Դա ոչ «և–և» է, ոչ էլ՝ «կամ–կամ»: Սա նշանակում է, որ ՀՀ–ն, դառնալով ԵՏՄ անդամ, այլ կառույցների հետ իր հարաբերությունները շարունակել է այն ծավալով, որը չի խանգարում իր անդամակցությանը ԵՏՄ–ին և այդ միության սահմաններում ստանձնած պարտավորություններին»,–ասաց նա:
Հարցին, թե համաձայնագրում քաղաքակա՞ն, թե տնտեսական բաղադրիչն է ավելի ընդգծված, Գևորգ Մելիքյանը պատասխանեց. «Տնտեսական բաղադրիչը գրեթե բացակայում է: Այն քաղաքական փաստաթուղթ է և ՀՀ–ԵՄ ասոցացման համաձայնագրից տարբերվում է նրանով, որ չունի առևտրային հատված: Այն շատ թույլ է արտահայտված, որովհետև Հայաստանը ԵՏՄ–ի մեջ է և այլևս իր առևտրատնտեսական հարաբերությունները կարգավորվում են այդ կառույցի պրիզմայի միջով: Այս փաստաթուղթն ունի քաղաքական բաղադրիչ, որը, բնական է, գերակշռող է: Պատճառն այն է, որ համաձայնագրից հանվել է այն ամբողջ հատվածը, որը վերաբերում էր ազատ ու համապարփակ առևտրին»:
Աննա Բադալյան