2018–ի «պրոբլեմն» ու Ղարաբաղի կոնֆլիկտի կարգավորումը
ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆԹեև Սարգսյան–Ալիև հանդիպումն արդեն փաստ է, բայց ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանն ավելի վաղ հայտարարել էր՝ քանի դեռ Վիեննայի համաձայնագիրը չի կատարվում, որևէ հանդիպման չի գնա: Այս համատեքստում Սարգսյան–Ալիև հանդիպմանն ընդառաջ ու դրանից հետո վերլուծական շրջանակներում հնչեցին կարծիքներ, թե համաձայնելով հանդիպել՝ հայկական կողմը հաշտվեց, որ Ադրբեջանը չի կատարելու ձեռք բերած պայմանավորվածությունները:
Միջազգային և անվտանգության հարցերի հայկական ինստիտուտի փորձագետ Ռուբեն Մեհրաբյանը համաձայն չէ:
«Չեմ կարծում, որ հաշտվել է: Հայաստանը չի ասել, որ հաշտվել է: Հայաստանի գործողություններից չի հետևում, որ հաշտվել է: Կարծում եմ՝ նման մտահոգություններն անհիմն են:
Դատելով հայտարարություններից՝ երկու երկրների նախագահների հանդիպման ժամանակ խոսակցությունը հենց այդ պայմանավորվածությունների մասին է եղել, թեև ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հայտարարության մեջ Վիեննայի և Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածությունները չեն հիշատակվում: Ի դեպ՝ ավելի ճիշտ կլինի կոչել դրանք հենց Վիեննայի պայմանավորվածություններ, որովհետև Սանկտ Պետերբուրգինը դրան ոչինչ չավելացրեց: Լուծումը հետևյալն է, դիպուկահարները պետք է դուրս բերվեն առաջին գծից, պետք է մշտական մոնիթորինգ, հետաքննության և պատասխանատվության մեխանիզմներ լինեն, որոնք կմինիմալիզացնեն զինադադարի ռեժիմի խախտման հնարավորությունը: Վիեննայի անունը տանք, թե ոչ, ուրիշ լուծում չկա: Հիմա կկոչվի Վիեննայի պայմանավորվածություն, թե չի կոչվի, էությունը բոլոր դեպքերում դա է: Պայմանավորվածությունների կատարման հարցն օրակարգում է: Մենք կարող ենք փաստել, որ ներկայում բանակցությունները գնում են ոչ թե կոնֆլիկտի կարգավորման, այլ կոնֆլիկտի մենեջմենթի շուրջ»–Past.am–ի հետ զրույցում ասաց Ռ. Մեհրաբյանը:
Վերջինս ընդգծեց՝ խոսքը պայմանավորվածությունների մասին է, մասնավորապես, որ կարող են լինել քայլեր, որոնք ուղղված կլինեն մահացու դեպքերի նվազեցմանը:
«Իսկ թե կոնկրետ ինչ քայլերով կապահովվեն՝ կապրենք, կտեսնենք: Բացի այդ, պետք է հաշվի առնել, որ Հայաստանի առջևում է 2018 թ. «պրոբլեմը»՝ կապված ներիշխանական զարգացումների հետ: 2018 թ. ապրիլին Ս. Սարգսյանի լիազորություններն ավարտվում են, Ադրբեջանում և Ռուսաստանում նախագահական ընտրություններ են սպասվում: Կողմերը փոխադարձաբար շահագրգռված են, որ առժամանակ սրացումներ տեղի չունենան, որովհետև ավելորդ լարումների առաջ են կանգնելու՝ այդ թվում նաև ներքաղաքական: Գոնե տակտիկական դադարի մակարդակով այդ շահագրգռվածությունն այդ իմաստով կար: Ամեն դեպքում՝ հայկական կողմի դիրքորոշումը պարզ է, այն փոփոխության ռեզոն չունի»,– նշեց քաղաքագետը:
Սերժ Սարգսյանի հետ որոշակի պայմանավորվածություններ ունենալով հանդերձ, քիչ չեն դեպքերը, երբ Բաքու վերադառնալուց հետո Ադրբեջանի նախագահն այլ դիրքորոշում է հայտնել: Ադրբեջանն իր ագրեսոր քաղաքականությունը շարունակել է նաև սահմանում: Հաշվի առնելով փորձն ու այն, որ վերջին հանդիպմանը շեշտադրվեց լարվածության նվազեցման հանգամանքը, Ռ. Մեհրաբյանից հետաքրքրվեցինք, այս անգամ ի՞նչ կարելի է սպասել Ադրբեջանից:
«Նախ՝ բոլոր դեպքերում այդ հայտարարությունները ներքին օգտագործման համար են: Բայց որևէ ուղղությամբ որևէ զարգացում բացառել պետք չէ: Հետևապես՝ հայկական կողմը պետք է պատրաստ լինի նաև ամենավատթար զարգացումներին»:
Աննա Բադալյան