Ակնկալիքների ու հուսախաբության շեմին
ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆՀայաստանում բարեփոխումների երկու հիմնական ընկալում կա
Կամաց-կամաց, առանց անկանխատեելի քայլերի ու ռիսկերի, առանց ինչ-որ մարդկանց շատ նեղացնելու, ներսի ու դրսի բոլոր շահագրգիռ սուբյեկտների հետ խաղարկելու գնալ ինչ-որ փոփոխությունների, խուսափել հեղափոխական մեթոդներից, որդեգրել հեղփոխականություն բացառապես հռետորաբանության մակարդակում:
Մյուսը ՝կուլակաթափել, դատել, հարուստներից փողը վերցնել տալ աղքատներին
Երկու ընկալմումներն ունեն երկու սուբյեկտներ: Առաջին դեպքում սուբյեկտն իշխանությունն ու էլիտան է: Երկրորդ ընկալման սուբյեկտը ՝ հասարակությունն ու ընդդիմադիր ուժերի այն հատվածը, որոնք վերնախավի քաղաքական և տնտեսական բարիքներից չեն օգտվում. այս դեպքում նաև ոչ համակարգային ընդդիմությունն ու քաղաքացիական հասարակության դիրքերից հանդես եկող ակտիվիստական խմբերը:
Երկու ընկալման հիմքն էլ նույնն է ՝ կա մեծ անվստահություն իշխանության և հասարակության միջև, որը գնալով խորանում է: Սա հրաշալի զգում է իշխանությունը: Սա ցավալիորեն է տանում հասարակությունը՝ արտագաղթում է կամ դառնում ռադիկալ տրամադրված: Արդյունքում ստեղծվում է փոփոխությունների պահանջարկ, այդ պահանջարկը ավելցուկային, ֆանտաստիկայի հասնող (Հայաստանը դարձնենք Ավստրիա) ու հաճախ ինքնանպատակ է դառնում և չնայած իշխանություն-հասրակություն բարյերին, ուղղակիորեն ազդում է նաև իշխանության վրա, հատկապես Սասնա ծռերի դեպքից հետո:
Այս երկու ընկալումների և դրանք գեներացնող սուբյեկտների հակադրության արդյունքում ստեղծվում է հետևյալ պատկերը:
Հեղափոխական հռետորաբանություն, որ նպատակ ունի բավարարել հասարակության բեկումնային պահանջները կամ գոնե համապատասխանել դրանց
Բարեփոխումների դանդաղ, զգուշավոր փորձեր, վերադասավորումներ, բովանդակային, բայց ոչ մեթոդաբանական փոփոխություններ
Իշխանությունները այս պահին անում են այն, ինչի պահանջարկը ստեղծվել է իրենց ոչ թափանցիկ, անարդյունավետ աշխատանքի և հասարակություն-ընդդիմություն հատվածի տարիներ շարունակ գեներացրած դիսկուրսի և թիրախավորված խնդիրների հետևանքով:
Հիմա այդ նույն մաքսիմալիստական դիսկուրսը իշխանությունն ինքն է գեներացնում և կրկին հասարակական ակնկալիքների չափաբաժինը խորացնում: Այդ ակնկալիքների տակից դուրս գալ հնարավոր չի լինելու: Հասարակության հոգու ճիչը բավարարելու համար էլիտան ինքնախարազանման չի գնա:Կուլակաթափությունը բացի մեկշաբաթյա հոգեկան էյֆորիայից, որևէ արդյունավետություն չունի որևէ մեկի համար: Ակնկալիքների տակից դուրս գալ չեն կարող, նաև այն պատճառով, որ չկա դրա համար նպաստավոր արտաքին քաղաքական և տնտեսական իրավիճակը: Այնպես, որ, չբացառելով որոշակի փոփոխությունների հավանականությունն ու նոր կառավարության պրոֆեսիոնալիզմն ու ազնիվ մղումները, առաջիկայում մեր հասարակությանը սպասվում է ակնկալիքների հերթական ճգնաժամը, հերթական մեծ հիասթափությունը: Եվ այս անգամ այդ հիասթափությունը լինելու է ոչ թե մեծ-մեծ խոսող ընդդիմությունից, այլ ընդդիմադիր-ժողովրդական դիսկուրսը որդեգրած իշխանություններից:
Արտակ Ասլանյան