Թրամփի Ամերիկայից մինչև «Թրամփի մոլորակ»
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Անկախ ԱՄՆ ներկա վարչակազմի նկատմամբ վերաբերմունքից՝ ցանկացած չեզոք փորձագետ ստիպված է խոստովանել, որ Ռոնալդ Ռեյգանի ժամանակներից ի վեր ԱՄՆ ոչ մի նախագահ դեռ երբեք այսքան համակողմանիորեն չէր ներկայացրել ԱՄՆ ռազմավարությունը, որքան` Դոնալդ Թրամփը:
Եթե այն մի նախադասությամբ ներկայացնելու լինենք, պիտի նշենք, որ Սպիտակ տունը նախատեսում է գլոբալ ակտիվության միջոցով արմատապես վերափոխել ԱՄՆ տնտեսական, արդյունաբերական, ռազմական բազան, միջուկային արսենալը, լայնամասշտաբ և նույնիսկ ԱՄՆ–ի դեպքում ամբիցիոզ նախագծեր իրականացնել գիտատեխնիկական բնագավառում, վերականգնելով զարգացնել բոլոր ենթակառուցվածքները, որոնք ադեկվատ պատասխան են դիտարկվում մանրամասն հաշվարկված բոլոր մարտահրավերների համար:
Անշուշտ, փաստաթուղթը շատերի տեսանկյունից Սառը պատերազմի տարիների իրողություն կգնահատվի, իսկ մրցակցությունը, որ բոլոր ոլորտների հիմքում է դրված, ռազմական խելացնորություն:
Բայց Թրամփը սրա պատասխանն էլ ունի: «Մրցակցությունը միշտ չէ, որ նշանակում է հակամարտության տանող թշնամանք: Չնայած՝ ոչ ոք չպետք է կասկածի ենթարկի մեր հավատարմությունը՝ սեփական շահերի հետապնդման հարցում: Ճիշտ այնպես, ինչպես ամերիկյան թուլությունն է մարտահրավեր դառնում, այդպես էլ, զսպելով պատերազմները, ամերիկյան ուժն ու վստահությունն են օժանդակում խաղաղությանը»,–ասված է ԱՄՆ նոր ռազմավարության հայեցակարգում:
Ի դեպ, հայեցակարգը 3 հիմնասյուներից է բաղկացած. քաղաքացիների անվտանգության ապահովում երկրի ներսում (ինչը նշանակում է նաև ապօրինի ներգաղթի, ահաբեկչության և միջազգային քրեական ցանցերի դեմ պայքար), ամերիկյան տնտեսական բարգավաճում (ինչը պակաս կարևոր չի դիտվում, որովհետև՝ «պետությունը, որ զոհաբերում է իր բարգավաճումը հանուն անվտանգության, արդյունքում երկուսից է զրկվում») և համաշխարհային խաղաղության ապահովում, ինչի համար Սպիտակ տունը նախատեսում է ավելացնել պաշտպանական ծախսերը, արդիականացնել երկրի Զինված ուժերը, առավելության հասնել տիեզերքում, ամրապնդել առկա դաշինքներն ու բաց լինել նորերի համար:
Հետաքրքիր է, որ այս ճանապարհին, ինչպես արդեն Թրամփի Անվտանգության հարցերով Մաքսմասթերն էր նկատել, Ռուսաստանն ու Չինաստանն են հիմնական սպառնալիք դիտվում, որովհետև «նրանք են մարտահրավեր նետում ամերիկյան ուժին, արժեքներին և բարեկեցությանը»: Հետևաբար, Թրամփը փորձելու է այս երկրների հետ գործընկերությունից չհրաժարվելով՝ չշեղվել նաև America the first ուղենիշից և մշտապես առաջ տանել սեփական երկրի շահերը:
Ինչպես տեսնում եք՝ եթե առաջին դեպքում գործ ունենք Թրամփի Ամերիկայի հետ, արդեն երկրորդ շերտում «Թրամփի մոլորակն» է մեջտեղ գալիս, որը, նրա կարծիքով, կազմված է «սեփական քաղաքացիներին ու հարևաններին հարգող հզոր, անկախ պետությունների միասնությունից»:
Իսկ սա նշանակում է, որ մի կողմից՝ Թրամփը հրաժարվում է ամերիկյան արժեքներն ու դեմոկրատիան ողջ աշխարհում տարածելու՝ Բուշի ագրեսիվ քաղաքականությունից, մյուս կողմից՝ մերժվում է Օբամայի «փափուկ ուժի կիրառման անհեռանկար դիրքորոշումը», որովհետև այդկերպ և ԱՄՆ–ի շահերն են վնասվում, և դաշնակից–մրցակից սահմանն է լղոզվում՝ դրված նպատակի հետ մեկտեղ:
«Մենք նոր դաշինքներ ենք կնքելու նրանց հետ, ովքեր կիսում են մեր արժեքները և միասնական շահերը դարձնելու ենք միասնական նպատակներ»,– հայտարարում է Թրամփը:
Չենք կարող չամրագրել, որ Թրամփն իր ռազմավարության հրապարակմամբ վերջ դրեց Մեծ շփոթի ժամանակահատվածին: Այժմ արդեն բոլորը գիտեն՝ ով է նա, ինչպիսին է նրա երազած Ամերիկան, ինչպիսի համաշխարհային դերակատարմամբ և ինչ համարժեք քաղաքականություն է պետք որդեգրել կա՛մ ԱՄՆ–ի դաշնակիցը, կա՛մ՝ մրցակիցը դառնալու համար: Իսկ սա արդեն այնպիսի ընդգրկուն նյութ է, որ բուն փաստաթղթի դետալների հետ մեկտեղ՝ անդրադառնալու դեռ շատ առիթներ կունենանք:
Գոհար Սիմոնյան