Դավիթ Բաբայան. «Ադրբեջանի լոբբիստական քաղաքականությունը շոշափելի արդյունք չստացավ»
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ«Փաստ» օրաթերթի հյուրն է Արցախի Հանրապետության նախագահի մամուլի խոսնակ Դավիթ Բաբայանը
– Պարոն Բաբայան, Ձեր գնահատմամբ, 2017 թվականին Արցախյան հարցի շուրջ ծավալված իրադարձությունների, հանդիպումների և մի շարք բանակցությունների առումով ի՞նչ արդյունք ունենք:
– Ընդհանուր առմամբ, 2017 թվականը կարելի է բնութագրել որպես համեմատաբար ավելի հանգիստ տարի: Հատկապես, երբ հաշվի առնենք 2016 թ. ծանր տարին, պատերազմը, զոհերը: Ճիշտ է, 2017 թվականը իր մեջ կրում էր 2016 թ.–ի հետքն ու հետևանքները: Մեր զոհված եղբայրների ու ընկերների մահվան մեկ տարին էր… Բոլորս ոգեկոչել ենք նրանց: Հասկանալի է, որ այդ նստվածքն ու վիշտը նաև տեղափոխվել էր 2017 թվական:
Այնուամենայնիվ, թեպետ հանգիստ տարի էր, բայց մենք արտաքին ասպարեզում որոշ ձեռբերումներ ունեցանք: Կարևոր իրադարձություն էր ԱՄՆ–ի Միչիգան նահանգի կողմից Արցախի ճանաչումը: Բացի այդ, նաև տարբեր հայտարարություններ հնչեցին հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ, որտեղ կարևորվեց խաղաղ կարգավորման անհրաժեշտությունը: Սա ինքնին դրական արդյունք էր:
– Բանակցությունների առումով 2018–ից սպասելիքներն ինչպիսի՞ն են: Արցախը բանակցային սեղանի շուրջ ներգրավելու տեսլականը կա՞:
– 2017թ.–ին համեմատաբար կայունություն է եղել: Արդյունքն այն է, որ միջազգային հանրությունը ևս մեկ անգամ կարևորել է խաղաղությունն ու կայունությունը: Մի շարք կառույցներ հետաքրքիր բանաձևեր են ընդունել: Համաձայն այդ բանաձևերի՝ կարող ենք ասել, որ Ադրբեջանի լոբբիստական քաղաքականությունը շոշափելի որևէ արդյունք չի ստացել: Բանաձևերում կարևորվել է խաղաղ կարգավորումը: Եվ փաստորեն, եթե ոչ ուղղակի, ապա անուղղակի ձևով ինչ–որ տեղ ճանաչվում է նաև Արցախը:
Մենք նաև ազգերի ինքնորոշման իրավունքի իրականացման առումով նոր թափ տեսանք, լինի դա Մերձավոր Արևելքում, թե Եվրոպայում: Այս տեսանկյունից 2017–ը կարելի է համարել հաջողված և ստաբիլ տարի: Այդուհանդերձ, 2018 թվականը մի քիչ յուրահատուկ է: Առաջին հերթին տարբեր կարևոր իրադարձություններ են սպասվում և չի բացառվում, որ դրանք բավականին հագեցած կլինեն: Նախևառաջ՝ մենք տեսնում ենք, որ միջազգային ասպարեզում գերտերությունների միջև հակասություններն ու մրցակցությունը թեժանալու է, բարեբախտաբար, ոչ մեր տարածաշրջանում: Բազմաթիվ հայտարարություններ, քաղաքական մեսիջներ են եղել այն մասին, որ մեր տարածաշրջանում խաղաղության ու կայունության պահպանում է լինելու:
Թեպետ 2018 թվականը յուրահատուկ է լինելու նրանով, որ մենք նշելու ենք Հայաստանի Հանրապետության 100–ամյակը, մայիսյան հերոսամարտերը: Բացի այդ, Արցախյան շարժման 30–ամյակն է, Սումգայիթի ջարդերի 30–րդ տարելիցը: Այս ամենին զուգահեռ Ադրբեջանը նույնպես պետք է հիշի 1918 թ.–ի՝ իր արհեստական ադրբեջանական պետականության ձևավորումը: Առջևում նաև ադրբեջանական նախագահական ընտրություններն են: Այս ամենը շահարկվելու է Բաքվում: Մենք պատրաստ ենք նրան, որ կարող են պրովոկացիաներ լինել, որովհետև այս ամենը պատեհ առիթ է գոռալու հայրենասիրության մասին՝ հետապնդելով սեփական շահերը: Այս տեսանկյունից տարին բավականին յուրահատուկ է: Պարզապես որքան լավ աշխատենք, հզոր լինենք ու միասնական, այնքան ավելի հեշտ ենք անցնելու բոլոր խոչընդոտները:
Ինչ վերաբերում է բանակցային սեղանի շուրջ Արցախի ներգրավվելուն, ապա այդ տեսլականը միշտ էլ կա: Բայց հաշվի առնելով վերոնշյալ յուրահատկություններն ու շահարկման թեմաները, դժվար թե այս տարի հաջողվի վերականգնել բանակցային գործընթացի լիարժեք ձևաչափը: Այդուհանդերձ, Արցախի և միջազգային հանրության միջև ավելի ինտենսիվ աշխատանք է գնալու, որովհետև մենք ակնկալում ենք, որ պետք է լուրջ քայլեր ձեռնարկել նաև Սանկտ Պետերբուրգի և Վիեննայի համաձայնություններն ինչ–որ ձևով կյանքի կոչելու ուղղությամբ: Հաշվի առնելով, որ մեր տարածաշրջանի խաղաղությունն ու կայունությունը նաև միջազգային հանրության համար է կարևոր դառնում, ուրեմն՝ նաև մեզ հետ պետք է ավելի ինտենսիվ աշխատեն:
– 2017 թվականի հունվար–հոկտեմբեր ամիսներին Արցախ այցելած զբոսաշրջիկների թիվը 2016 թվականի նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 41%–ով: Ի՞նչ արդյունք է սա: Կարո՞ղ ենք փաստել, որ Արցախը ավելի է Ճանաչելի դարձել:
– Իհարկե, Արցախը ճանաչելի է դառնում, և դա փաստ է: Բացի դրանից, սա նշանակում է, որ անկախ ամեն ինչից՝ անկախ պատերազմից, անկախ Ադրբեջանի կողմից տարվող քարոզչությանը, զբոսաշրջության առումով մեծ աճ կա: Բացի նրանից, որ ցուցանիշը վկայում է Արցախի ճանաչելիության մասին, փաստում է նաև ավելի կարևոր մի հանգամանք: Ցուցանիշը վկայում է, որ Արցախը հանգիստ, նորմալ ու հետաքրքիր է մարդկանց համար:
Զբոսաշրջիկներն իրենց այստեղ լավ են զգում, իսկ հյուրընկալությունը պատշաճ մակարդակի վրա է: Սա, իհարկե, չի նշանակում, որ խնդիրներ չկան: Դեռևս շատ աշխատանքներ պետք է տարվեն թե՛ ենթակառուցվածքների, թե՛ համապատասխան մասնագետներ պատրաստելու և սպասարկման ոլորտը զարգացնելու ուղղությամբ: Բայց այն, որ այդ գործընթացն ակտիվ կերպով է ընթանում, միանշանակ է:
Աննա Բադալյան