Երբ բոլոր կողմերի շահերը համընկնեն, բարեփոխումներն իրականություն կդառնան
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ«Փաստ» օրաթերթի հյուրն է քաղաքական գործիչ Թևան Պողոսյանը
– Պարոն Պողոսյան, ինչպե՞ս եք գնահատում անցած 2017 թվականը՝ մեր երկրում ժողովրդավարական արժեքների խորացման առումով:
– 2017 թվականին տեղի ունեցավ ծրագրային այդ ամենը, ինչ պետք է տեղի ունենար: Եվ այս տարվա միակ լուրջ ձեռքբերումը Հայաստան–Եվրամիություն համաձայնագրի ստորագրումն էր:
Սակայն սա էլ, ըստ էության, փոքրիկ մի քայլ է, որից պետք է սկսվեն իրական բարեփոխումները: Եվ կարևորն այն է, թե ինչպե՞ս կօգտագործենք բարեփոխումներ անելու այս հնարավորությունը:
Մնացածն ընթանում է այնպես, ինչպես պետք է ընթանար: Առայժմ զարգացումների առումով որևէ առաջընթաց չի նկատվում:
– Իսկ ո՞ր պարագայում այդ զարգացումներն առավել ինտենսիվ կլինեն, ի՞նչ է հարկավոր դրա համար:
– Ընդամենը պետք է ցանկանան և կատարեն իրական բարեփոխումներ: Այլևս, ասենք, դադարեն այնպիսի քվեարկություններ անել, ինչպես արեցին մի երկու օր առաջ: Անկեղծ մտադրություն ունենան երկիրը դարձնելու օրենքի երկիր, ամրապնդեն քաղաքացիների վստահությունը սեփական պետական կառույցների նկատմամբ: Եվ դրա համար նաև իրական, ոչ երևութական պայքար մղեն կոռուպցիայի դեմ:
Եթե այս ամենը լինի, ապա բարեփոխումները ևս իրականություն կդառնան:
– Եվրամիությունից որևէ բան կախված չէ՞, նկատի ունեմ մեր անելիքը համաձայնագրի շրջանակներում, թե՞ ամեն ինչ կախված է մեզանից:
– Միայն ու միայն մեզանից է կախված: Եվրամիությունը փորձելու է օգնել իր գիտելիքներով, մեթոդաբանությամբ, նաև պատրաստ է տրամադրել ֆինանսական միջոցներ:
– Այս հարցում մեր հասարակությունը դեր չունի՞:
– Եթե հասարակությունը չդառնա բարեփոխումների մասնակից, ապա որևէ բարեփոխում տեղի չի ունենա: Մասնակցության մի քանի բաղադրիչներ պետք է առկա լինեն: Նախ՝ գաղափարախոսական առումով պետք է աշխատանքներ արվեն: Վերլուծական, հետազոտական կենտրոնները պետք է կարողանան իրազեկել քաղաքացիներին օրենքների փոփոխության վերաբերյալ, հիմնավորեն փոփոխությունների անհրաժեշտությունը:
Ապա բիզնեսը պետք է նախաձեռնություններով հանդես գա, որպեսզի կարողանա նաև պահանջատեր լինել օրենքի դրույթների կիրառման հարցում:
Մշտադիտարկման մասնագիտացված կազմակերպությունները պետք է հետևեն գործընթացին: Եվ երբ տեղի են ունենում ոչ ճիշտ զարգացումներ կամ չեն կատարվում տրված խոստումները, ապա այդ մասին պետք է բարձրաձայնեն ու տեղեկացնեն հասարակությանը:
Հանրության մյուս մասն էլ պարզապես բարեփոխումներից օգտվողներն են: Քանզի եթե որևէ օրենք է փոխվում, ապա արդեն այն պետք է ապրի դրա համաձայն:
– Բայց այսպիսի իրավիճակ չի՞ կարող ստեղծվել. ներքևից լինում են նախաձեռնություններ, բայց դրանք դեմ են առնում իշխանական համակարգի պատին: Կամ ինչպես ընդունված է ասել՝ վերևների մոտ քաղաքական կամքի բացակայությանը:
– Նման բան կարո՛ղ է տեղի ունենալ: Եվ այդ երևույթն առկա է բոլոր երկրներում:
– Ինչպե՞ս հաղթահարել:
– Պարզապես պետք է պայքարել: Եվ եթե ասում ես ու տեսնում ես, որ իշխանությունները չեն անում այն, ինչ պետք է անեին, ապա այս դեպքում նրա հետ խոսելու այլ բառապաշար պետք է գտնես՝ պատկերավոր ասած: Գտնես այն խոսքերը, որոնց դեպքում արդեն դիմացինդ քեզ կլսի:
Փաստորեն համաձայնագիրը ստորագրելով՝ Հայաստանը ստանձնել է պարտավորություններ: Նաև հասկանալի է, որ Եվրամիությունն էլ պարտավորությունների մյուս ստանձնող կողմն է: Նա պարտավորվել է բարեփոխումների իրականացման գործում Հայաստանին աջակցել ֆինանսական միջոցներով, մեթոդաբանությամբ, իր մշակույթով:
Եվ եթե Հայաստանի իշխանությունները չկատարեն բարեփոխումները, ապա նա էլ կհրաժարվի իր աջակցություններից՝ ասելով, որ դուք ազնիվ ու վստահելի գործընկեր չեք:
Միաժամանակ կշարունակվի հասարակության անվստահությունը նույն այդ իշխանությունների նկատմամբ: Ի վերջո անվստահության այդ մթնոլորտը հենց իրենք՝ իշխանություններն են ձևավորել իրենց հանդեպ: Եվ, փաստորեն, երկու կողմի համար էլ մեղավորն իշխանություններն են լինելու: Եվ իրենք էլ կոպիտ բառով ասած՝ հենց տուժելու են այս պարագայում:
Հիմա մենք ցանկանո՞ւմ ենք ինչ–որ բան փոխել: Ի վերջո այն մարտահրավերներն են մեզ ստիպել գնալ ու ստորագրել այդ համաձայնագիրը, որոնք կանգնած են մեր առաջ: Մենք ինքներս ենք նաև գիտակցում, որ այսպես շարունակել այլևս հնարավոր չէ: Կամ հասարակության ճնշման տակ է իշխանությունը ստիպված եղել խոստովանել, որ մեր երկրում կոռուպցիա կա և այն վերացնելու համար ինչ–ինչ քայլեր է արդեն ձեռնարկում:
Նշանակում է՝ իշխանություններն իրենք էլ են գիտակցում, որ փոփոխություններն անհրաժեշտություն են:
Այնպես որ, պետք է բանակցել, խոսել և հասնել այն բանին, որ բոլոր կողմերի շահերը համընկնեն այդ հարցում: Եվ երբ այդպես եղավ, ապա ամենքն էլ շահագրգռված կլինեն բարեփոխումների անցկացմամբ, ու վերջիններս տեղի կունենան:
Գոհար Սարդարյան