Քաղաքացիական հասարակությո՞ւն, թե իշխանական էլիտա. ո՞ւմն է երկրի զարգացումն ապահովելու մարտահրավերը
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ«Փաստ» օրաթերթի հյուրն է «Ընդդեմ իրավական կամայականությունների» ՀԿ նախագահ Լարիսա Ալավերդյանը
– Տիկին Ալավերդյան, ընդհանուր առմամբ ինչպե՞ս կգնահատեք Սերժ Սարգսյանի ելույթը ԵԽԽՎ–ի նիստում:
– Եթե՝ ընդհանուր առմամբ, ապա տեղին ելույթ էր: Հատկապես որոշ շեշտադրումների առումով:
– Մասնավորապես որո՞նք էին դրանք:
– Այն հարցերի պատասխանները, որ վերաբերվում էին Ադրբեջանին:
Իսկ ընդհանրապես դրական էր երկու տարբեր միությունների՝ եվրոպական և եվրասիական միությունների հետ համագործակցելու պատրաստակամությունը, որն արտահայտեց ՀՀ նախագահը:
– Իսկ մեզ համար, որպես Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների, արժանահավա՞տ էին այն խոսքերը , թե ժողովրդավարության առումով մեր երկիրը բավականին առաջընթաց է գրանցել:
– Ես կցանկանայի, որ այն ամենը, ինչ ասվեց այդ ելույթի մեջ, ամբողջությամբ իրականություն դառնային Հայաստանում: Բայց այն, որ մեր իշխանությունները գիտեն, թե ի՞նչ է անհրաժեշտ մեր երկրին և ինչն ինչպե՞ս պետք է լինի, լավ երևաց:
– Եվրոպացիները տեղյակ չե՞ն իրականությանը, չգիտե՞ն, թե ինչ կա մեր երկրում և ինչ չափով է այն ուռճացված ներկայացվում:
– Շատ լավ տեղյակ են: Պարզապես մեզ համեմատում են մեր հարևանների հետ: Եվ այս առումով մենք պետք է նկատենք, որ մեր հանդեպ առկա է բավականին հանդուրժողականություն: Մեզանից պարզապես կորզում են խոստումներ, որպեսզի հետագայում կարողանան պահանջել դրանց իրականացումը կամ գոնե փորձեն նաև նպաստել այդ ամենին:
– Դա կարո՞ղ ենք ասել Սերժ Սարգսյանի հայտն էր Եվրոպայի առաջ, որ ցանկանում է լինել Հայաստանի ապագա վարչապետ:
– Եթե նման հավակնություններ էլ կան, ես դրանք այս ելույթում չեմ տեսել: Եվ այն հավակնոտությունը, որ առկա էր այս ելույթի մեջ, բնական է, որ պետք է լիներ: Իսկ վարչապետ լինելու նրա հավակնությունների վերաբերյալ ես գիտեմ այնքան, ինչքան՝ դուք:
– Իսկ Սերժ Սարգսյանի՝ վարչապետ լինելու պարագան օգտակա՞ր կլինի մեր երկրի համար, թե՝ հակառակը:
– Ես ռոտացիայի կողմնակից եմ: Նույն կարծիքին եմ նաև Անգելա Մերկելի վերաբերյալ: Նույն պաշտոնում նույն անձի գտնվելը միշտ չէ, որ բերում է երկրի զարգացմանը: Կրկին կառավարումը դառնում է անգամ սովորույթի հարց:
Մինչդեռ կառավարումը պետք է լինի մարտահրավեր: Ներառվեն նոր խնդիրներ, նոր տեսակետներ, և դրանք իրականություն դարձվեն քաղաքական նոր թիմի կողմից:
– Իսկ ո՞ր պարագայում մեր երկրի կառավարման համակարգը որակական փոփոխություն կկրի: Ինչպիսի՞ վարչապետի պարագայում:
– Երբ քաղաքացիական հասարակությունը կդառնա ուժեղ կողմ: Եվ հնարավորություն կունենա ազդել իշխանության եկած ցանկացած ուժի վրա, լինի անձ, խմբավորում, թե քաղաքական կուսակցություն: Ընդհանրապես, բոլոր պետություններում հաջողությունները կապված են քաղաքացիական հասարակության նախաձեռնողականության, պահանջատիրության և ունեցած հմտությունների հետ:
Ինչքան էլ ասվում է, որ քաղաքական էլիտայի պարագան ավելի մեծ նշանակություն ունի, ես համոզված եմ, որ նաև քաղաքական էլիտայի որակն է մեծապես կախված քաղաքացիական հասարակության մակարդակից, նրա հմտություններից, ի վերջո՝ ուժից: Եվ քաղաքացիական հասարակությունը, ունենալով նման անվանում, պետք է հասկանա, որ ապագայի հանդեպ պատասխանատվությունն իշխանությունների հետ հավասարապես է կիսում:
Այո, իշխանություններն ունեն պատասխանատվություն և պարտականություններ հասարակության առաջ, բայց քաղաքացիական հասարակությունը, եթե իրեն ավելի ուժեղ ու կարող չզգաց, ապա կմնանք նույն աստիճանի վրա:
– Եվրամիության հետ Հայաստանի ստորագրած համաձայնագիրը դերակատարություն կունենա՞, որպեսզի արթնացնենք մեր քաղհասարակությանը:
– Համաձայնագրում կան լավ դրույթներ քաղաքացիական հասարակության համար: Եվ արդեն մեզանից, տվյալ դեպքում՝ քաղաքացիական հասարակությունից է շատ բան կախված: Բանն այն է, որ միշտ չէ, որ քաղաքացիական հասարակության սուբյեկտները համերաշխ են և կարողանում են նույն ուղղությամբ աշխատել:
Բայց բոլոր դեպքերում, այս համաձայնագրով հնարավորությունները տրված են: Իսկ թե ինչքանո՞վ կկարողանան դրանք իրականություն դարձնել, կամ կկարողանա՞ արդյոք քաղաքացիական մեր հասարակությունը մտնել այդ ակտիվ գործընթացների մեջ, արդեն նրա մարտահրավերն է: Եվ առավել ի՛ր մարտահրավերն է, քան՝ իշխանությունների:
Բանն այն է նաև, որ մենք գիտենք իշխանության, այսպես ասած, իներցիոն սովորությունները: Ուստի քաղաքացիական հասարակությունը պետք է կարողանա ազդել իշխանությունների վրա: Այն պետք է յուրացնի նաև նոր հմտություններ, նոր գաղափարներ, աշխատանքի նոր ձևեր ու մեթոդներ: Եվ փոփոխություններն էլ կգան միայն այդ ճանապարհով:
Անշուշտ, լավ կլիներ, եթե իշխանությունները փոխեին իրենց որակները: Բայց ես այս հարցում քիչ սպասելիքներ ունեմ: Չեմ կարծում, որ նրանք կարող են ինքնուրույն թռիչքային փոփոխություն ապրել:
Այնպես որ, խոսքը միանշանակ քաղաքացիական հասարակությանն է:
Գոհար Սարդարյան