«Մեր դաշնակիցը մեր պետականությունն է»
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ«Փաստ» օրաթերթի հյուրն է քաղաքագետ Լևոն Շիրինյանը
– Պարոն Շիրինյան, թուրք–քրդական բախումն այս տարածաշրջանում ինչպիսի՞ հետևանքներ կարող է ունենալ:
– Մեր բախտը կբերի, եթե Թուրքիան խրվի տևական պատերազմի մեջ: Ինչպես Ռուսաստանը խրվեց Դոնբասում: Ինչքան կռվեն, ինչքան իրար կոտորեն, մեր օգուտն է: Դրանցից ոչ մեկը հայ ժողովրդի բարեկամը չէ: Մեկը տիրացել է Հայաստանին, դա քուրդն է: Մյուսն էլ թուրքն է. գիտեք, թե ինչ է:
Թող կռվեն ինչքան կարող են, բայց հաղթող չլինի: Ռուսներին էլ խառնեն, որ լուծումը գտնի:
– Թուրքիայի մասնատման մասին շատ կանխատեսումներ կան. այս պատերազմը կարող է այդ ճանապարհի սկիզբը լինել:
– Հիշենք, որ ԽՍՀՄ–ը քանդվեց Աֆղանստան զորք մտցնելուց հետո: Որովհետև ռեսուրսը ծախսեց այնտեղ, հա խրվեց, խրվեց: Վերջում արյունաքամ դուրս եկավ ու փլվեց:
Նույնն էլ՝ եթե Թուրքիան խրվում է քրդական խնդրի մեջ, քամվում է, քամվում է: …Եվ դուք ձեր զորքերը կմտցնեք ու մինչև Կարինը կվերցնեք:
– Դուք շատ լավատես եք, պարոն Շիրինյան:
– Ես քաղաքագետ եմ, քաղաքագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր եմ: Ոչ լավատես եմ, ոչ վատատես եմ: Քաղաքականության մեջ այս երկուսն էլ չկան: Կա քաղաքական գործընթացի ղեկավարման իրողություն, կամ նրա վրա ազդելու փորձ:
– Մեր արտաքին քաղաքականությունը մշտապես հետևանքների հետ է գործ ունենում, երբեք նախաձեռնողականություն չի ցուցաբերում: Առավել ևս՝ չի օգտվում այլ տերությունների հակասություններից:
– Նախձեռնողական քաղաքականություն է վարում այն պետությունը, որը տնտեսություն ունի: Ինչքան տնտեսություն ունենք, այդքանն էլ անում ենք: Եթե մի ամբողջ ժողովրդի ճակատագիր կախված է Լարսի փակվել–բացվելուց, էլ ի՞նչ քաղաքականություն: Պետք է վերափոխենք մեր վերաբերմունքը, ուշադրության կենտրոնում պահենք արդյունաբերության և գիտության զարգացումը: Եվ ինչքանով դա կարող ենք անել, այնքանով էլ ակտիվ կլինենք մեր արտաքին քաղաքականության մեջ:
– Թուրք–քրդական այդ բախուները հեռու չեն մեր պետության սահմաններից: Վտանգ չի՞ սպառնա մեզ:
– Սպառնում է վտանգ: Դրա համար զորքը պատրաստ եք պահում, հենց Թուրքիան մոտենում է, մտնում եք ձեր հայրենիքը: …Եվ կիրականացվի Վիլսոնի իրավարար վճիռը:
Թե չէ, դուք միշտ մտածում եք, թե ո՞նց անեք, որ պաշտպանվեք: Մինչդեռ համաշխարհային փորձն է ցույց տվել` պաշտպանության լավագույն միջոցը հարձակվելն է: Թուրքիան կթուլանա, մենք էլ Ադրբեջանը կլցնենք Կասպից ծով:
– Մի խոսքով՝ ըստ ձեզ, մեզ համար բարենպաստ քամիներ են:
– Ես այդպես չեմ ասում: Ասում եմ, որ քամիներից և՛ կարելի է օգտվել, և՛ կարելի է տուժել: Տրամադրվեք ամեն մի փոփոխությունից դրական արդյունք ստանալու մեջ: Սա քաղաքական ռեալիզմի սկզբունք է. կարողացեք ստեղծել իրադրություն և օգտվել այդ իրադրությունից:
Իսրայելի օրինակը բերենք: 40 և ավելի տարի է անընդհատ ստեղծում է իրավիճակ: Իրավիճակը սրվում է, ու իրենք էլ դրա լուծումը տալիս են:
Իսկեթեցանկանումենքմիայնտոլմաուխորովածուտել, միամիսէլՆորտարիանել, ոչինչէլ, բնականաբար, չիստացվի:
Այստեղ պետություն չկա, կա հասարակություն, որտեղ մեկը մի քիչ իշխում է, մեկն էլ մի քիչ ենթարկվում է: Նշանակում է՝ մեր խնդիրը նախ և առաջ պետք է լինի մեր պետությունը կայացնելը:
Գոհար Սարդարյան