Թրամփյան տարի, կամ State of the Union
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆՉնայած ԱՄՆ–ում պետության նախագահական կառավարման մոդելն է գործում, այդուհանդերձ, օրենսդրի լիազորություններն ու քաղաքական կշիռն այնքան մեծ են, որ նախագահներն ընտրությունից միայն 1 տարի անց են Կոնգրեսի առաջ Ուղերձ հնչեցնելու իրավունք ստանում:
State of the Union կոչվող տեքստով, որպես կանոն, նրանք ոչ միայն պետության ներսում ձևավորված դրությունն են պարզաբանումկամ հռչակում արդեն որոշարկված արտաքին քաղաքականության տեսլականը, այլև, ասես հաշվետու են լինում օրենսդրին՝ դրանից բխող բոլոր հետևանքներով:
Բնական է, ուրեմն, որ ԱՄՆ ներկայի նախագահ Դոնալդ Թրամփի առաջին Ուղերձին Կոնգրեսն անհամբերությամբ էր սպասում: Եվ պարզից էլ պարզ է, որ Կոնգրես–Սպիտակ տուն հակասական, երբեմն էլ՝ թշնամական հարաբերությունների ֆոնին Թրամփը ոչ այնքան սովորական տեքստ էր հնչեցնելու, որքան՝ բացատրական և պաշտպանական:
Այնպես որ ոչ մի զարմանալի բան չկար միասնության կոչում, որով միանգամից հանդես եկավ Թրամփը և որն այդքան զայրացրել է դեմոկրատներին:
«Կոչ եմ անում բոլորին՝ մի կողմ դնել մեր հակասությունները և, հանուն այն մարդկանց, որոնք իրենց քվեն մեզ են տվել, միավորվել ընդհանուր հարթակի շուրջ»,– հայտարարեց Թրամփը՝ ելույթի հետագա ողջ բովանդակությունը դարձյալ կառուցելով ԱՄՆ–ի առաջնայնության հիմքի վրա:
Ըստ Թրամփի՝ հենց միայն հարկային բարեփոխումների շնորհիվ, արդեն իսկ առնվազն 3 մլն մարդ իր մաշկի վրա են զգացել կյանքի որակի բարելավման դրական հետևանքները: Ըստ այդմ՝ ԱՄՆ տնտեսությունը ոչ միայն բարելավվել է, այլև վերելք ապրել՝ փոքր բիզնեսի աշխուժության, նոր գործարանների ու խոշոր ձեռնարկությունների, ներդրումների աճի և ընդհանրապես՝ բիզնես–աշխարհի պաշտպանված լինելու հավատի հիմքի վրա:
«Ընտրվելուց ի վեր մենք բացել ենք ավելի քան 2,4 միլիոն նոր աշխատատեղ»,– հայտարարեց նախագահ Թրամփը՝ ընդգծելով, որ 1–ին անգամ պատմական նվազագույնի է հասել գործազրկության ցուցանիշը: Այդ թվում՝ աֆրո–ամերիկյան սեկտորում (հավանաբար, սա անուղղակի պատասխան էր իրեն ռասիստ համարելու՝ ոմանց տեքստերին):
Նախագահը խոսեց նաև առաջիկայում երկրի ենթակառուցվածքներում արվելիք 1 տրիլիոն դոլարի ներդրումների վերաբերյալ, ինչն արմատապես կփոխի երկրի դեմքը: Ինչ վերաբերում է քաղաքական սուր պայքարի առիթ դարձած ներգաղթի խնդրին՝ Թրամփը պետության անվտանգության տեսանկյունից խիստ անհրաժեշտ համարեց բոլոր այն 4 դրույթները, որ ոլորտի խնդիրները կարգավորող նոր օրենքի հիմքում են ընկած:
Այն է՝ DACA ծրագրի մասնակիցներին քաղաքացիության շնորհման նոր մեխանիզմների ստեղծում, գրին քարտ խաղարկության չեղարկում, Մեքսիկայի հետ սահմանային պատի կառուցում և շղթայական ներգաղթի վերանայում: Ահա. Թրամփի, այսպես կոչված, ներքին օրակարգի բոլոր կարևոր ուղերձներն այսքանն էին: Ինչ վերաբերում է արտաքին քաղաքականությանը, պարզվում է՝ ԱՄՆ–ը պատմության այս հատվածում անընդհատ ստիպված է լինում, այսպես կոչված, իզգոյ ռեժիմների հանցավորությանն ու արտաքին առևտրի հին՝ ոչ արդարացի կանոններին բախվել:
Այս կոնտեքստում Թրամփն առաջինը Չինաստանին ու ՌԴ–ին հիշատակեց իբր մրցակից՝ ընդգծելով ԱՄՆ–ի տնտեսությանը, շահերին ու արժեքներին հակառակվող այդ երկրներին միասնաբար զսպելու անհրաժեշտությունը (այստեղ էր, որ Թրամփը կոչ արեց փոխել shut down–ի կոնգրեսյան պահվածքը և ֆինանսավորել ամերիկյան մեծ բանակին):
Իրանի մասով Թրամփը Կոնգրեսին կոչ արեց նորից քննել վերջինիս հետ կնքված խայտառակ Համաձայնագիրը, Կուբայի և Վենեսուելայի պատժամիջոցներն արդարացված որակեց, Իսրայելի հետ կապված՝ հայտարարեց, որ ինքն ընդամենը կյանքի է կոչել Կոնգրեսի որոշումը, ինչ վերաբերում է Պաղեստինին տրվող օգնության սառեցմանը՝ սա ևս արդարացվեց՝ ԱՄՆ քաղաքացիների մուծած հարկերի տրամադրման և, իբր, խաղաղության՝ պաղեստինյան խոչընդոտման կոնտեքստում: Բայց, իհարկե, արտաքին քաղաքականության բլոկը հիմնականում հակաահաբեկչակա՛ն պայքարի ծիրում կառուցվեց:
Թրամփը պնդեց, որ իրենց հաջողվել է լիովին ջախջախել ԴԱԻՇ–ին, անհրաժեշտ համարեց Մերձավոր Արևելքում ԱՄՆ հետագա ներկայությունը և Կոնգրեսին կոչ արեց օրենք ընդունել՝ ընդհանրապես առավել արդյունավետ հակաահաբեկչական պայքար ծավալելու նպատակով: Ավելին՝ նա բացառեց Գուանտանամա բանտի փակումը, որ էքսնախագահ Օբաման էր ձեռնարկել (իբր՝ պարագաներ կան, երբ ահաբեկիչներին պիտի ձերբակալես և հարցաքննես), մի անգամ էլ հաստատեց երկրի ողջ միջուկային արսենալը հզորացնելու իր որոշումը՝ հայտարարելով, թե ԱՄՆ–ն այն երբեք չի գործածի, սակայն, պիտի վստահ լինի, որ իրենք վիճակի կլինեն ցանկացած հարձակում դիմակայել:
Գոհար Սիմոնյան