Հայրենաճանաչ մարդը չի գաղթում
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑԿամ «Փաստ» օրաթերթի թղթակցի զրույցը պետականամետ չլինելու պատճառների մասին
Հայաստանի ապագայի հետ կապված իր մտահոգություններով «Փաստի» հետ կիսվեց հուշարձանագետ Սամվել Կարապետյանը:
– Պարոն Կարապետյան, տպավորություն է, թե մեր ժողովուրդը առաջիկա ընտրություններով չի հետաքրքրվում, փոփոխություններ չի ակնկալում:
– Ժողովրդի վիճակն արդեն քառորդ դարից ավելի է լի է հիասթափություններով: Ժողովրդի անտարբեր կեցվածքն արդեն հասկանալի է, հասկանալի է՝ ինչի է անտարբերությունն այդքան խորացած:
– Հնարավո՞ր էր այնպես անել, որ հիասթափություններ այդքան շատ չլինեին, գուցե մարդկային արժեքներն այլ կերպ գնահատվեին ու նման վերաբերմունք չլիներ:
– Իհարկե, պետք էր այդպես չանել: Այն մարդիկ, ովքեր երկրի ղեկի վրա ազդեցություն ունեցան, չարեցին դա: Միայն երկու տարի առաջ տեղի ունեցած հարցումների համաձայն բնակչության 40%–ը ցանկանում էր լքել երկիրը: Միայն անցյալ տարի 25 հազար քաղաքացի ՌԴ քաղաքացիություն ընդունեցին: Դա միայն Ռուսաստանն էր, բայց միայն Ռուսաստան չեն գաղթում մեր հայրենակիցները: Եթե մյուս երկրների տվյալներն էլ գումարենք, երևի մի 40–50 հազարի կհասնի: Մեկ տարվա մեջ այդքան մարդ օտար երկրների քաղաքացիություն է ընդունել:
Եթե մենք պետականություն չունենայինք, ինչ–որ տեղ կարելի էր մտածել՝ դե երկրի վիճակն է պատճառը, բայց սեփական պետականություն ունեցող երկրի բնակչությունը նման ծավալներով արտագաղթի կդիմի՞:
Բնական աճի ցուցանիշները անկումային են, վտանգավորության սահմանն են հատել, ծնելիության և մահացության մակարդակները հավասարվում են, և արտագաղթը եթե գումարենք, երկրի ազգաբնակչությունը տարեցտարի նվազում է: Սա ավելի քան մտահոգիչ է և հուսահատեցնող:
– Այս ամենը ի վերջո ինչի՞ կարող է հանգեցնել:
– Պետականության կորստի:
– Դուք որպես մտավորական կամ Ձեր ընկեր մտավորականները չեն կարծո՞ւմ, որ կարող են խնդիրները բարձրաձայնել, լսելի դարձնել:
– Ես ազգերի, նաև մեր պատմության շատ էջեր, դրվագներ հաշվի առնելով՝ իմ էությամբ ու տեսակով հեղափոխությունների կողմնակից չեմ: Հեղափոխությունները եղածը զրոյականացնում են և նորից են սկսում: Ես ավելի կողմնակից եմ ինքնանբուժությանը՝ հազար ճանապարհների մեջ ընտրել համեմատաբար ավելի ճիշտը, ինքնազորացման ճանապարհով տիրություն անել:
Ես մտածել եմ, որ այն մասնագիտությունը, որ ես եմ ընտրել, հնարավորություն է տալիս հայ մարդուն օգնել ճանաչելու սեփական հայրենիքը, որովհետև համոզված եմ՝ ճանաչողությունն իր հետ բերում է սեր, նվիրվածություն՝ առանց քարոզի: Հերիք է մարդուն ճանաչել տաս իր հայրենիքը և ինքն իրեն, հնարավոր է կապվածությունը, արմատները ավելի շատ զգա: Նման օրինակ ես ունեմ: Մի երիտասարդ ինձ ասաց, որ իմ պատճառով կռվել է, որի համար հպարտ եմ: Ի՞նչ էի արել: Ընդամենը 1983 թ. համալսարանի դահլիճում Արցախի սլայդներն էի ցույց տվել:
Հայրենաճանաչ մարդը չի գաղթում: Դժվարություններ բոլորի համար կան: Գաղթում են, գնում Գերմանիայի ճամբարներում ապրելու, դա կեցության ավելի բարձր մակարդա՞կ է: Դա ստրուկի, հայրենիք չճանաչած, անարմատ մարդու վախճան է:
Յուրաքանչյուր ազգ իր հավատքի, գաղափարաբանության պտուղն է՝ իր լավ ու վատ կողմերով: Հայ մարդը իր աշխարհընկալումով, երևույթներին իր արձագանքով ու վերաբերմունքով Հայ առաքելական եկեղեցու ցանած սերմերի պտուղն է:
«Մեր» եկեղեցին, չակերտավոր, որովհետև գոնե իմը չէ, դաստիարակել ու աճեցրել է ոչ պետականամետ, եկեղեցասեր, հանուն խաչի նահատակվելու պատրաստ ժողովուրդ: Հայ առաքելական եկեղեցու բաղադրատոմսով հունցած խմորից թխված ժողովուրդ ենք մենք: Պետականամետ, պետականապաշտ չենք, որովհետև այդ սերմերը չեն ցանվել: Արդյունքում մենք հիմա ողբերգական վիճակում ենք, եթե հայրենիքը գերագույն արժեք չէ և պաշտամունքի աստիճան չէ:
Քրիստինա Տեր-Մաթևոսյան