ԵՄ-ն Հայաստանի հետ հեռահար նպատակներ ունի. 17 մլն եվրոն ու «աչքփակոցին»
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ
Հայաստանում մարդու իրավունքների պաշտպանության ոլորտում ծրագրերի, բարեփոխումների իրականացման համար ԵՄ-ն Հայաստանին 17 մլն եվրո է տրամադրում: Օրերս տեղի ունեցած ասուլիսի ժամանակ այս մասին հայտարարեց արդարադատության նախարար Դավիթ Հարությունյանը։ Տրամադրվող գումարը նախատեսված է օգտագործել հինգ ոլորտներում՝ ընտրական համակարգի բարեփոխումներ, խոշտանգումների կանխարգելում, կանանց և տղամարդկանց իրավահավասարության ապահովում, խտրականության դեմ պայքար և երեխաների իրավունքների պաշտպանություն։
«Հելսինկյան ասոցիացիա» իրավապաշտպան կազմակերպության ղեկավար Նինա Կարապետյանցը նկատում է՝ հերթական անգամ ԵՄ-ին ներկայացվելու են ինչ-որ գործողություններ, միգուցեև՝ մշակված օրենսդրական փաթեթներ:
«Բայց ամբողջ խնդիրն այն է, որ ՀՀ-ում վերջին տարիներին իրականում մարդու իրավունքների պաշտպանության ոլորտում ոչինչ չի իրականացվել և չի իրականացվելու: Սա մեր իշխանությունների որդեգրած դիրքորոշումն է: Ակնհայտ է, որ վերջին մի քանի տարիների ընթացքում այս ոլորտում մենք միանշանակ միայն հետընթաց ենք ունեցել: Այնպիսի հետընթացներ, որոնք իրավապաշտպանների և փաստաբանների կողմից գնահատվում են անգամ որպես «1937 թվականի հետապնդումներ»: Այսօր ես դժվար եմ պատկերացնում, թե ի՞նչ հաշվետվություն է ներկայացվելու ԵՄ-ին: Բայց շատ լավ եմ պատկերացնում, որ գումարները հաստատ կծախսվեն»,-Past.am-ի հետ զրույցում ասաց նա:
Իրավապաշտպանը շեշտեց, որ ԵՄ-ն պետք է հետևողական լինի:
«Մասնավորապես՝ տրամադրված գումարներն արդյո՞ք նպատակային են ծախսվել, թե ոչ: ԵՄ-ն, իհարկե, ունի վերահսկողական մեխանիզմ՝ պարզելու, թե գումարները ինչպես են օգտագործվել և արդյոք ծառայել են նպատակին: Իրենք ունեն նաև ազդելու մեխանիզմներ: Բայց կարծում եմ, որ ԵՄ-ն ՀՀ-ի հետ կապված ավելի շատ ունի հեռահար նպատակներ: Իսկ հեռահարին հասնելու համար, իմ խորին համոզմամբ, հենց այս պահին հստակ ու քննադատական գործողություններ են անհրաժեշտ, որոնք ես եմ տեսնում: Միգուցե մեզ համար դա տեսանելի չի, բայց կարծում եմ, որ եթե լիներ թույլատրելի ճնշում կամ միջամտություն, բնականաբար, գումարներն անտեղի չէին վատնվի, մեր իշխանություններն էլ ցինիզմով չէին ասի, որ առաջընթաց ու մարդու իրավունքների պաշտպանության պայքար կա: Վստահ եմ, որ մեր միջազգային գործընկերները ևս տեսնում են այդ ցինիզմը, նրանց համար տեսանելի են այդ խախտումները»,-նշեց նա՝ հավելելով, որ եթե կոշտ արձագանք լիներ, նման իրավիճակ չէր լինի:
«Եթե ցանկացած ոլորտում կոնկրետ գործողություններ անելու համար հսկայական գումարներ են տրամադրվում և դա չի կատարվում, ստացվում է, որ իշխանությունները խաբում են նաև ԵՄ-ին, ինչի համար պետք է պատասխանատվության ենթարկվեն: Անլուրջ է թե՛ կոռուպցիայի, թե այլ ոլորտներում «գրանցած» ցուցանիշներ ցույց տալն ու համոզելը, որ այդ ոլորտներում բարեփոխումներ անելուն ուղղված գումարները նպատակային են ծախսվել»,-նշեց իրավապաշտպանը:
Իսկ թե ինչ է ենթադրում հեռահար նպատակներ ասվածը, նա մանրամասնեց. «ԵՄ-ն ցանկություն ունի ՀՀ-ի հետ ավելի սերտ համագործակցել, քան ենթադրում է անցած տարվա նոյեմբերին ստորագրված համաձայնագիրը: Բոլոր գիտակից մարդիկ հասկանում են, որ մենք այլընտրանք չունենք: ՌԴ-ի հետ պետք է լինի համագործակցություն, բայց այն պետք է լինի չափավոր ու գիտակցված, որ ՀՀ-ն լրացուցիչ խնդիրներ չունենա: ՀՀ-ն պետք է դուրս գա ԵՏՄ-ի շրջանակներից և ԵՄ-ն շահագրգռված է ՀՀ-ին տեսնել իր հետ ավելի խորը համագործակցող պետությունների շարքում: Ենթադրում եմ, որ հենց այդ նպատակներին հասնելու համար այս պահին ԵՄ-ն շատ բաների վրա աչք է փակում: Ամեն դեպքում ես կնախընտրեի ավելի թիրախային ու շեշտադրված դիրքորոշումներ լսել: Ինձ համար ակնհայտ է, որ մարդու իրավունքների պաշտպանության և վերոնշյալ ոլորտներում որևէ դրական շարժ չի լինելու»:
Նինա Կարապետյանցը մտավախություն հայտնեց, որ բացի նշվածներից, կմշակվեն օրենքների և օրենսդրական ակտերի այնպիսի տարբերակներ, որոնց հիման վրա էլ կսկսեն հետապնդվել հատկապես իրավապաշտպանները, որի օրինակը կա Ռուսաստանում:
Աննա Բադալյան