Երևան, 28.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ե՞րբ կվերսկվեն Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ռազմական գործողությունները

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ

Ռուսաստանցի ռազմական փորձագետ Պավել Ֆելգենհաուերը «Առաջին լրատվականի» հետ զրույցում կարծիք է հայտնել, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ռազմական գործողությունները կվերսկսվեն, երբ կողմերը պատրաստ լինեն: «Կարծում եմ՝ կողմերն առայժմ պատրաստ չեն վերսկսել ռազմական գործողությունները, մինչ այդ կպահպանվի հրադադարը: Երբ կողմերը կամ գոնե նրանցից մեկը պատրաստ լինի, կսկսվի նոր սրացում»,- ասել է նա:

Եթե նման կերպ իրերի դրությունը նկարագրեր ֆեյսբուքյան շարքային ստատուսագիր, ապա զարմանալու առիթ չէր լինի, սակայն, երբ դա ասում է ռազմական փորձագետը, հարկ է վերլուծել` իսկապե՞ս այդպես է: Սովորաբար պատերազմների համաշխարհային պատմության մեջ, անգամ կենդանական աշխարհի և սովորական մարդկանց փոխհարաբերություններում ճիշտ հակառակն է տեղի ունենում. երբեք որևէ մեկը ուժ չի կիրառում մյուսի դեմ, եթե վերջինս պատրաստ է պատասխանել առնվազն նույն կերպ:

Եթե վստահ չես, որ հակառակորդդ թույլ է, պաշտպանվելու և հակահարված տալու քեզնից քիչ հնարավորություններ ունի, ապա նրա դեմ հարձակվելը կարող է դառնալ սեփական կործանման պատճառ: Դրա համար գոյություն ունի ռազմավարություն, մարտավարություն, սպառազինությունների մրցավազք, երբ մինչև հարձակման վերջնական որոշում կայացնելը համոզվում ես հաղթանակիդ մեջ: Եթե դիմացինդ պատրաստ է հարձակմանդ և կարող է նույն ցավի հակահարված տալ, ապա պետք է առնվազն դեբիլ լինել, որ հարձակվես` գիտակցելով, որ դրանով որևէ հարց չի լուծվելու:

Հայաստանն ու Ադրբեջանը միշտ պատրաստ են սկսել ռազմական գործողություններ, քանի որ հրադադարի ռեժիմը միշտ խախտվել է և ամեն օր է խոսվել նոր պատերազմի հավանականության մասին: Ամբողջ հարցն այն է, որ դա ցանկալի է միայն Ադրբեջանին: Հետևաբար, Ադրբեջանը պետք է կարողանա հասնել Հայաստանի նկատմամբ այնպիսի առավելության, որ վստահ լինի իր հաղթանակի մեջ: Հայաստան ասելով` նկատի ունեմ նաև Արցախը:

Ադրբեջանը հարձակվեց ապրիլին, քանի որ վստահ էր, որ Հայաստանի նկատմամբ ձեռք է բերել ռազմական որոշակի առավելություն: Դա նույնիսկ մեծ գաղտնիք չէր որևէ մեկի համար, այդ մասին Հայաստանի նախագահն է նույնիսկ հարձակումից կես տարի առաջ ասել, որ «մեր անվտանգության խնդիրները հեռու են լուծված լինելուց», ինչից հետո Ռուսաստանի հետ սպառազինության ձեռքբերման մասին 200 մլն դոլարի վարկային պայմանագիր ստորագրվեց:

Ակնհայտ էր, որ Հայաստանը սպառազինության առումով ունի լուրջ բացեր, ինչից էլ օգտվեց Բաքուն և հասավ որոշ հաջողության, գրավեց, ինչպես պաշտոնապես ասվում է, 800 հեկտար տարածք: Բայց այդ հաջողությունից կարճ ժամանակ անց Ադրբեջանը միանգամից դադարեցրեց ռազմական գործողությունները: Ինչո՞ւ: Նշվում է, որ միջազգային հանրությունը, մասնավորապես` Ռուսաստանը ստիպել են Ադրբեջանին դադարեցնել ռազմական գործողությունները: Բայց մի՞թե պատճառը միայն դա էր: Ո՛չ, իհարկե: Միջազգային հանրությունը միշտ շեշտել է, որ հարցը պետք է լուծվի խաղաղ ճանապարհով:

Բաքուն կանգ առավ, քանի որ հանդիպեց Հայաստանի ուժեղ դիմադրությանը և չնայած սկզբնական նահանջին` նախապատրաստվում էր հակահարձակման: Գրեթե միշտ պաշտպանվող կողմը առաջին հուժկու հարվածից հետո նահանջում է: Դա գրեթե կանոն է բոլոր պատերազմների պատմության մեջ: Այդպես է եղել նաև 1991-1994թթ.: Պարզվեց, որ այդ փոքր հաջողությունը մեծացնելու համար Ադրբեջանից կպահանջվի շատ ավելին, քան այսօր կարող է անել:

Ուստի քանի դեռ Հայաստանն ու Ադրբեջանը պատրաստ են սկսել ռազմական գործողությունները, դրանց մասշտաբային վերսկսումը կարելի է գրեթե բացառել: Դա նույն տրամաբանությունն է, ինչ միջուկային գերտերությունների միջև պատերազմի զրոյական հավանականությունը: Չբացառելով միմյանց դեմ առանձին տեղային բախումները` նրանք երբեք լայնամասշտաբ պատերազմ չեն սկսում, քանի որ երկու կողմն էլ պատրաստ է համարժեք պատասխանել, ինչի արդյունքը կլինի երկու կողմի ոչնչացումը միաժամանակ:

Եթե Հայաստանը պատրաստ չլիներ ռազմական գործողություններին և չունենար այն նվազագույնը, որը հնարավորություն կտար հակագրոհել, ապա կարելի է վստահ լինել, որ Ադրբեջանը չէր կանգնեցնի ռազմական գործողությունները և կգնար մինչև վերջ: Սկսված գործը ավելի հեշտ է շարունակել, քան դադար վերցնել, հակառակորդին վերազինվելու ժամանակ տալ ու նորից հարձակվել: Դա անտրաբանական է: Ուստի Ղարաբաղում կվերսկսվեն ռազմական գործողությունները ոչ թե այն ժամանակ, երբ կողմերը պատրաստ լինեն դրան, այլ այն ժամանակ, երբ կողմերից մեկը` տվյալ դեպքում Հայաստանը, դրան պատրաստ չլինի:

Տիգրան Խաչատրյան

Past.am վերլուծաբան

Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա ՍողոմոնյանՏաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան Ինչու՞ են ՀՀ իշխանությունները փաստացի աջակցում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Երևանում երկու անձանց դանակահարած երիտասարդն է ձերբակալվել․ ի՞նչ է հայտնի Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայանՀետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում «ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխելՄեկ օրում հանրապետությունում արձանագրվել է 16 ՃՏՊ. 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորվել Արտառոց դեպք՝ Գեղարքունիքում․ հայրը կասկածվում է դստերը ծեծելու և սեռական հարաբերության փորձի համար Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Բոլոր ծրագրերը պետք է սպասարկեն Արցախ մեր հավաքական, անվտանգ ու արժանապատիվ վերադարձի տեսլականին Տավուշում տեղի ունեցողը կոպիտ սխալների արդյունք է. ԹաթոյանՍեպտեմբերից աշակերտներն այլևս գնահատական չեն ստանա Ադրբեջանի ՄԻՊ-ն օկուպացված Ստեփանակերտում հանդիպել է այնտեղ մնացած արցախցիների հետ «Զանգի, ասա` ռnւմբ կա «Դալմա մոլ»-ում». զգուշացե՛ք, թիրախում երեխաներն են (լուսանկար) Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանԱզատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»Ու՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Հայաստանը վերածվում է Արեւմուտքի՝ ծայրահեղ վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի․ Զախարովա ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Crocus City Hall-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության հետևանքով տուժածների թիվն աճել է Ռուսաստանը չի պատրաստվում կռվել ՆԱՏՕ-ի հետ, սա ուղղակի անհեթեթություն է. Պուտին Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Նավթի գներն աճել են Ոսկու գինն աճել է «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Բաց դռների օր` ԶՊՄԿ-ում (տեսանյութ) Կառավարության որոշումը՝ ջրի սակագնի վերաբերյալ «Կենսուրախ էր, խղճով, խելացի ու հայրենասեր». Արեն Մալաքյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքի զորամասի պայթյունի ժամանակ. «Փաստ»Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար ԱԱԾ սահմանապահ զորքերը կազմակերպում է ընդունելություն «Զվարթնոց», «Բագրատաշեն» և ՀՀ պետական մյուս սահմանային անցակետերում ծառայության անցնելու համար (տեսանյութ) Գործող իշխանությունների դեմ արդյունավետ պայքար մղելու համար անհրաժեշտ է հանրության լայն շերտերի համախմբում. Արշակ Կարապետյան Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն կատարողները հավաքագրվել են ԻՊ-ի «Խորասանի ձայն» տաջիկական ՏԳ ալիքի միջոցով Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր. «Փաստ»Եղանակային վատ պայմանների պատճառով Վրաստանից Հայաստան տանող ճանապարհը փակ է Թալանել են Սայաթ-Նովա պողոտայի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակել են 5,5 մլն դրամի բջջային հեռախոսներ Նիկոլն ամեն ինչ հասցրել է ձախողման եզրին. Արտակ Զաքարյան Վեցամյա ավերումներն ու «կկվի կանչելու» ժամանակը. «Փաստ»Ջուր չի լինի Այսօր Ավագ հինգշաբթի է. ժամերգությունից հետո կատարվում է ոտնլվայի արարողություն Սամվել Շահրամանյանը Le Figaro-ին ասել է՝ քանի հայ է մնացել օկուպացված Արցախում Ինչո՞ւ են հիմնավորում միշտ այն, ինչը վնասում է Հայաստանի անվտանգության շահերին. «Փաստ»Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդիչով բեռնատարների համար, դժվարանցանելի՝ մյուս տեսակի տրանսպորտային միջոցների