«Իմիտացիոն» տնտեսական բարեփոխումների շնորհիվ Ադրբեջանը ծակ տաշտակի առաջ է կանգնել
ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆԱդրբեջանի իշխանությունները որքան ջանում են խուսափել տնտեսական ճգնաժամից, այնքան այն ավելի մեծ թափով մոտենում է: Կես տարվա կտրվածքով Ադրբեջանի տնտեսությունն անկում է գրանցել մինչև 3.4 %:
Ոչ նավթային հատվածը, որը մինչ այդ վերելք էր ապրում, լուրջ անկման առաջ է, հատկապես՝ շինարարական ոլորտը: Ըստ «Թուրան» լրատվական գործակալության՝ միայն այդ ոլորտը 33.8% անկում է գրանցել: Fitch Rating միջազգային վարկանիշային գործակալության տվյալներով` Ադրբեջանի ՀՆԱ-ն 2016թ. 3,3%-ի փոխարեն 3% աճ կգրանցի: Fitch Ratings-ը նաև նվազեցրել է սպառողական գների վերաբերյալ իր կանխատեսումը` 14%-ից մինչև 11,5%-ի, իսկ 2017թ.՝ 7-ից մինչև 6%-ի: Moody’s միջազգային վարկանիշային գործակալությունը կանխատեսում է, որ ՀՆԱ-ն 2016-ին 0.7 % անկում կգրանցի և մյուս տարի 0 տոկոս աճ կունենա:
Միջազգային վարկանշային Standard & Poor’s գործակալությունը Ադրբեջանի օտարերկրյա և ազգային արժույթով երկարաժամկետ վարկի վերաբերյալ կանխատեսում է հրապարակել: Standard &Poor’s-ն Ադրբեջանի օտարերկրյա և ազգային տարադրամով երկարաժամկետ վարկային վարկանիշը «կայունից» իջեցրել է մինչև «բացասական»` BB+/B մակարդակի: Գործակալությունը վարկանիշի նվազեցումը հիմնավորել է երկրի տնտեսական վիճակի վատացմամբ: Standard & Poor’s-ի կանխատեսմամբ՝ ընթացիկ տարում ՀՆԱ-ն 3%-ով անկում կգրանցի, իսկ 2017-ին 0,8% աճ կգրանցի: Ավելին, ադրբեջանական մամուլում շրջանառվում է այն տեղեկությունը, որ նավթի և մանաթի էժանացումից հետ արտասահմանյան ընկերությունները սկսել են լքել Ադրբեջանը:
Անցյալ տարվա վերջերից սկսած միայն Հարկային նախարարության պաշտոնական տեղեկութան մեջ նշված է Ադրբեջանը լքած ավելի քան 20 խոշոր ընկերության անվանում, իսկ Պետական վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով՝ 2015թ. Ադրբեջանում իրենց գործունեությունը դադարեցրել է 71 արտասահամանյան ընկերություն: Այս երկրում փակվում են ոչ միայն խոշոր ընկերությունները, այլև համաշխարհային բրենդային ապրանքանիշների վաճառք իրականացնող մի շարք խանութներ:
Տնտեսագետների կարծիքով՝ համաշխարհային շուկայում նավթի գնանկմամբ պայմանավորված Ադրբեջանի եկամուտների նվազեցումից և մանաթի դևալացիայից հետ ստեղծված իրավիճակը բացասաբար է ազդել բնակչության գնողունակության վրա, ինչը այդ ամենի հիմնական պատճառն է: Ադրբեջանի արտաքին առևտրի շրջանառության դրական հաշվեմնացորդը 50 տոկոսով նվազել է:
Այս տարվա հունվար-հունիսին Ադրբեջանի արտաքին առևտրի շրջանառությունը կազմել է 10 մլրդ 325,9 մլն դոլար: Արդյունքում` 2 մլրդ 231,5 մլն դոլարի դրական առևտրային հաշվեմնացորդ է ստեղծվել, ինչը կիսով չափ պակաս է անցյալ տարվա նույն ժամանակաշրջանի համեմատ: 2016թ. հունվար-հուլիս ամիսների ընթացքում Ադրբեջանում կապիտալ ներդրումներն անցած տարվա նույն ժամականակահատվածի հետ համեմատ նվազել են 29,7%-ով: Ադրբեջանական ԶԼՄ-ների տեղեկություններով՝ երկրի պարտքը տարեվերջին կարող է հասնել ՀՆԱ-ի 29%-ին, իսկ դա տնտեսության համար վտանգավոր կետ է:
Տարեսկզբին Ադրբեջանի նախագահը հայտարարել էր, որ 2016 թվականը պետք է դառնա նաև տնտեսական խորը բարեփոխումների տարի։ Ալիևը նման հայտարարություններով ևս մեկ անգամ ապացուցում է, որ վերջինս կարող է ամպագոռգոռ հայտարարություններով հանդես գալ, սակայն «իմիտացիոն» տնտեսական բարեփոխումների շնորհիվ Ադրբեջանը ծակ տաշտակի առաջ է կանգնում:
Հրաչուհի Հայրապետյան