Երևան, 05.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ձա­խո­ղումն ակն­հայտ է. ան­հա­ջո­ղու­թյան հե­տև­ան­քով տնտե­սա­կան ավե­լի բարդ փու­լում ենք հայտն­վում

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ

Օրերս հրապարակված մակրոտնտեսական ցուցանիշներն արտառոց չեն այն իրավիճակում, որը ստեղծվել է մեր երկրում: Այս կարծիքին է տնտեսագետ Էդուարդ Պետրոսյանը, որի դիտարկմամբ՝ պաշտոնական տվյալներով համատարած անկում կա, և ընդամենը մի քանի անհասկանալի դրական ցուցանիշ, որոնք իրականում այդքան էլ դրական չեն:

 Նշենք, որ համաձայն հրապարակված թվերի՝ 2020 թ. հունվար- ապրիլ ամիսներին 2019 թ.-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ ՀՀ տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը նվազել է 1,7 տոկոսով: Միայն 2020թ. ապրիլին 2019թ. ապրիլի համեմատ ՏԱՑ-ը նվազել է 17,2 տոկոսով

 

Ընտրած ուղու հետևանքով

Տնտեսագետը կառավարության քաղաքականությունը առանձնացրեց՝ դիտարկելով այն մինչև ճգնաժամը և ճգնաժամի ժամանակ: «Կառավարությունը տնտեսական քաղաքականությունը վերածեց հակաճգնաժամային քաղաքականության, որը միանշանակ կարելի է ձախողված գնահատել: Ինչո՞ւ: 

Ի սկզբանե կառավարությունը երկու ուղի ուներ. կա՛մ պետք է գնար առողջապահական ռիսկերը նվազեցնելու ճանապարհով, բայց արդյունքում ավելացներ սոցիալ-տնտեսական ռիսկերը, կա՛մ պետք է գնար սոցիալ-տնտեսական ռիսկերը նվազեցնելու ճանապարհով՝ ավելացնելով առողջապահական ռիսկերը: 

Երկու ամիս տնտեսությունը սահմանափակելով, այդուհանդերձ, առողջապահական ռիսկերը կտրուկ ավելացան, ինչի վկայությունն այսօրվա ցուցանիշներն են: 

Ընտրած ուղու հետևանքով կառավարությունն ունեցավ սոցիալ-տնտեսական ռիսկերի ավելացում, որը պետք է չեզոքացներ իր հակաճգնաժամային փաթեթներով, որոնք ի սկզբանե անարդյունավետ էին: Սոցիալապես խոցելի խմբերը հիմնականում անտեսվում են. օրինակ՝ կառավարությունն անտեսեց ժամավճարով աշխատողներին, ինչպես նաև արտագնա աշխատանքի մեկնողներին:

 Մեծ հաշվով, չկարողացանք շոշափելի աջակցություն ցուցաբերել, ինչի հետևանքով սոցիալական ռիսկերը խորացան: Տնտեսական ռիսկերը նվազեցնելու քայլերը ևս անարդյունավետ էին: Կառավարությունը վարկավորում առաջարկեց բիզնեսի այն հատվածին, որը դրա կարիքը չուներ: 

Իսկ ով էլ վարկ վերցրեց, շատ դժվարությամբ ստացավ ու այսօր տուժած վիճակում է, մտածում է՝ ո՞նց պիտի փակի, որովհետև բիզնեսն իր ամբողջ հզորությամբ չի աշխատում»»,-«Փաստի» հետ զրույցում ընդգծեց տնտեսագետը:

Է. Պետրոսյանը հավելեց, որ կառավարության քայլերը չնպաստեցին նաև աշխատատեղերի պահպանմանը:

«Նշվածի վառ վկայությունն այն «զարմանալի» ցուցանիշն է, ըստ որի՝ միջին ամսական անվանական աշխատավարձը 9 տոկոս աճ է գրանցել: 

Բոլորն ասում են՝ տեսեք, ինչ երկիր ենք, մեզ մոտ աշխատավարձերն այս պայմաններում աճել են: Իրականում այդ աշխատավարձերն աճել են, որովհետև միջինից ցածր բազմաթիվ աշխատատեղեր փակվել են: Սրա արդյունքում միջինից բարձր աշխատավարձերն ավելի շոշափելի կշիռ են կազմել, ինչի հաշվին միջին անվանական աշխատավարձերի տոկոսի աճ է եղել: 

Ըստ էության, աշխատատեղերի պահպանման, բիզնեսի աջակցությանն ուղղված քաղաքականությունն առնվազն ձախողված կարելի է համարել. այսօր բիզնեսի ամենաշատ տուժած հատվածը շարունակում է տուժել, քանի որ առողջապահական ռիսկերը գնալով ավելանում են: 

Շարունակում են տուժել, բայց արդեն ի վիճակի չեն դիմանալ, քանի որ արդեն մի քանի ամսվա պարտքեր են կուտակել ու պետությունից համաչափ աջակցություն չեն ստացել: 

Մեծ հաշվով, անհաջողության հետևանքով մենք այսօր տնտեսական ավելի բարդ փուլում ենք հայտնվում»,-ասաց տնտեսագետը՝ նշելով, որ տնտեսական, սոցիալական և առողջապահական ռիսկերը չնվազեցին անգամ այն դեպքում, երբ կառավարությունը փոխեց քաղաքականությունն ու որոշեց նվազեցնել տնտեսական ու սոցիալական ռիսկերը: 

Տնտեսական համակարգերի փլուզման շղթայական վտանգը

«Գյուղատնտեսություն, տուրիզմ ու սպասարկման ոլորտ: Սրանք այն ոլորտներն են, որտեղ մեր սոցիալական խոցելի խմբերն են աշխատում, որոնք, սակայն, ոչ մի էական աջակցություն չեն ստացել: 

Սոցիալական խոցելի խումբ հանդիսացող բնակչության գերակշիռ մեծամասնությունը հնարավորություն չունի օգտվել առանց այդ էլ ոչ էական օգնությունից: Եվ պահի դրությամբ, անգամ տնտեսությունը բացելով, այդ մարդկանց թողել ենք ճակատագրի հույսին. ինչպես կգոյատևեն, կգոյատևեն: 

Ընդհանուր առմամբ, ձախողումն ակնհայտ է. չհաջողվեց սոցիալական քաղաքականություն վարել, անօգնական վիճակում թողեցինք սոցիալական խմբերին, տնտեսական առումով էլ չկարողացանք խուսափել այն կորուստներից, որոնցից կարելի էր առնվազն բիզնեսին աջակցելով խուսափել: Բացի այդ, առողջապահական ռիսկերն էլ ավելացան, վարակակիրները շատացան, ու վտանգը մեծացավ: Այս վիճակը ավելի կերկարի: Կարելի է արձանագրել, որ երեք ուղղություններով էլ ձախողում եղավ: Վարակի տարածման երկրորդ ալիքն է գալիս:

 Այս շրջանում արդեն սնանկացման փուլն է սկսվելու. այսօր լուրջ հարվածի տակ է փոքր ու միջին բիզնեսը, որի մասին կառավարությունը դեռ չի խոսում: Չի ասում՝ ի՞նչ է անելու, ինչպե՞ս է աջակցելու: Մինչդեռ տնտեսության ողնաշարը փոքր և միջին բիզնեսն է, քաղաքացիների մեծ մասն այդ ոլորտներում է գործունեություն ծավալում: Զուգահեռ՝ տուժած հատվածները շարունակում են նույն տեմպերով տուժել: 

Թեպետ վնասների ծավալները մի քիչ պակասել են, բայց նրանք, միևնույն է, շարունակում են վնասներ կրել ու կուտակել դրանք: Այս իրավիճակն անխուսափելի սնանկացման առաջ է կանգնեցնելու. եթե ՓՄՁ-ները կրճատվում են, տնտեսական իրավիճակի կտրուկ վատթարացում, մարդկանց բարեկեցության կամ կենսամակարդակի կտրուկ անկում է լինում, ինչին մենք արդեն ականատես ենք լինում: 

Հաջորդ փուլը, որը, հավանաբար, արդեն մոտենում է, սկսելու է հարված հասցնել արդեն բանկային համակարգին: Մարդիկ չեն կարողանալու վարկերը սպասարկել, սկսելու են իրենց խնայողությունները սպառել՝ օգտագործել բանկերում պահպանվող ավանդները: 

Այս ամենը տնտեսական համակարգերի փլուզման շղթայական վտանգ է առաջացնում: Մեծ հաշվով, անգործությունը չի կարող չպատժվել, ինչին, ցավոք, մենք այսօր ականատես ենք լինում»,-նկատեց մեր զրուցակիցը:

Երրորդ ալիքը ճակատագրական կլինի

Նա շեշտեց ռեալ խնդիրները տեսնելու անհրաժեշտության մասին:

«Կառավարությունը ուրախությամբ ասում է՝ գնաճի տեմպը կարողացել ենք պահել, ասում են՝ տեսեք գրանցված գնաճը 1 տոկոս էլ չկա: Առաջին հայացքից, այո, ճիշտ են ասում, բայց իրականում երկու ամսվա ընթացքում մեր քաղաքացիներին միայն առաջին անհրաժեշտության ապրանքների գներն են հետաքրքրում, որովհետև մնացածից օգտվելու հնարավորություն չունեն: 

Եթե նայում ենք առաջին անհրաժեշտության ապրանքների գներին, ակնհայտ է, որ առնվազն ավելի քան 5 տոկոս գնաճ կա: Խոսքը հատկապես մի շարք պարենային ապրանքների գնաճի մասին է: Միջին վիճակագրական քաղաքացու համար գնաճը հինգ տոկոսից ոչ պակաս է, ու ասել, թե գնաճը զսպել ենք, օրինակ, չգիտեմ, S դասի «Մերսեդեսը» սրահում չի թանկացել, մեղմ ասեմ, անլուրջ մոտեցում է: Նախօրեին տեղի ունեցած բրիֆինգին շատ դիպուկ իրավիճակ եղավ, որը բնութագրեց իրական պատկերը. երբ կառավարության ղեկավարն ուզում էր եզրափակել իր խոսքը, ասաց. «Կշարունակենք լուսաբանել կառավարության գործունեությունը»: 

Իհարկե, հետո շտկեց իրեն, բայց իրականում, ցավոք, հենց այդպես է: Պետք է կառավարել, ոչ թե զբաղվել կառավարման լուսաբանմամբ: Եթե այսօր այդքան ժամանակ տրամադրենք լուսաբանմանը ու չկառավարենք, հետևանքը լինելու է այն, ինչն այսօր ունենք: 

Մենք երկրորդ ալիքի տակ ենք, իսկ երրորդն արդեն ճակատագրական կլինի երկրի համար. մենք չունենք այն ռեսուրսները, որոնցով կհաղթահարենք այն տնտեսական վնասները, որոնք կրելու ենք: Այս մոտեցումներով հաջողության հնարավոր չէ հասնել. ռազմավարական ծրագիր մշակելու, ինչպես նաև խնայողությունների ճանապարհով գնալու փոխարեն, կառավարությունը գնաց դեֆիցիտը բարձրացնելու ճանապարհով: Կառավարությունն իր համար հստակ նշաձող պետք է սահմանի: 

Պետք է հստակ հաշվարկներ անի, ըստ որի՝ հասարակությունը կհամոզվի, որ կառավարությունը տիրապետում է իրավիճակին: 

Բայց անգամ այդ հաշվարկները չունենք: Ըստ էության, իրենք գնում են մակրոտնտեսական ցուցանիշներն ամեն գնով ապահովելու ճանապարհով: Իրենց այլ բան չի հետաքրքրում, իրական տնտեսական հատվածի ուղղությամբ ոչ մի քայլ չի ձեռնարկվում»:

Ամփոփելով՝ տնտեսագետը հավելեց, որ այս փուլում պետք է կենտրոնանալ գյուղատնտեսության, տուրիզմի ու սպասարկման ոլորտները փրկելու վրա, ինչը, ցավոք, չենք տեսնում:

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

ՀՀ տարածքում ավտոճանապարհներն անցանելի են. Լարսը բաց է Զբոսաշրջիկների հոսքի նվազման իրական պատճառներն առավել խորքային են. «Փաստ»Դոլարը թանկացել է, ռուբլին՝ էժանացել․ փոխարժեքն՝ այսօր Պատգամավորները չեն միջամտել. «Փաստ»Հայ պատանի թավջութակահարի տպավորիչ ելույթը Չինաստանի ազգային օպերային թատրոնում. «Փաստ»Ներթիմային նոր զարգացումներ. «Փաստ»Մենք քաղաքական «տանիք» փնտրելու կարիք չունենք. «Սպայկայի» տնօրենը մեկնաբանել է տարածվող լուրերը. «Փաստ»Անգերազանցելի ցինիզմ. «Փաստ»Գերմանիայում դատարանը նախադեպային որոշում է ընդունել Արցախի քաղաքացիների վերաբերյալ Մայր Աթոռում Կաթողիկոսի նախագահությամբ տեղի ունեցավ շքանշանի հանձնման արարողություն ՆԳՆ ՓԾ ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոնում գրանցվել է 415 դեպք, որից 145-ը՝ արտակարգ «Opel»-ի և «ԻԺ»-ի մասնակցությամբ ավտովթար-հրդեհի հետևանքով հիվանդանոց տեղափոխված վարորդները մահացել են Իսրայելը հարվածներ է հասցրել Դամասկոսի արվարձաններին. ԶԼՄ-ներ Հարյուրավոր հասցեներում լույս չի լինելու Տասնյակ հասցեներում 24 ժամ ջուր չի լինելու ԼՂ առանձին շրջաններից բռնի տեղահանվածների հիպոթեքային վարկերի մարմանը կուղղվի ավելի քան 7 մլրդ դրամ Բարսելոնան է հեղեղվել Վալենսիայից հետո․ ճանապարհներին արդեն լճակներ են գոյացել (տեսանյութեր) Աջակցում ենք ՀՀ-ին և Ադրբեջանին՝ երկկողմ հարաբերություններում նոր էջ բացելու իրենց ձգտումներում Բայդեն. Ռուսաստանը ձախողվեց Մոլդովայում Նոյեմբերի 12-ին ՄԱԿ–ի միջազգային դատարանը որոշում կկայացնի ԼՂ-ում ստեղծված իրավիճակի հետ կապված հայցերի վերաբերյալ Սերգեյ Լազարևը բացատրել է հայտնի հեռուստաշոուի եթերում ցնցող արարքը հայուհու կատարման ժամանակ Տավուշի թեմը շնորհավորել է Վեհափառ Հայրապետին` գահակալության 25-ամյակի առիթով Լեռնային գոտիներում ձյուն կգա, ջերմաստիճանը կնվազի Ուշիի ոլորաններում ավտովթարի զոհերի թիվը հասել է 2-ի. պարզվել է վիրավորների ինքնությունը ԵՄ-ում Ադրբեջանի դեսպանը սպառնացել է ՀՀ դեսպան Տիգրան Բալայանին Թուրքիայի միջոցառմանը Առաջարկի ընդունումը կարող է կանխել մեր հայրենակիցների հավելյալ աղքատացումը․ «Հայաստանը ես եմ»-ի՝ պահանջըԱլեն Սիմոնյանը աշխատանքային մեծ խմբով կգործուղվի Հունգարիա «Հայաստան-Արցախ» համահայկական երիտասարդական միության խաղային լիգայի շրջանակներում կազմակերպված ֆուտզալի առաջնությունում հաղթած թիմն Արցախից էրՀայաստանը դարձել է Վրաստանի էլեկտրաէներգիայի արտահանման երկրորդ շուկան Իրանի նախագահը կայցելի Ադրբեջան Արցախցիների համար իրականացվեց «Ամոքվել ապրելու համար» ծրագիրը Վատ եղանակի պատճառով չեղարկվել է ավելի քան 50 չվերթ Իսպանիայում 31-ամյա մայրն ու 9-ամյա դուստրը տեղում մահացել են․ ՌԴ Ռուսաստանի և Ադրբեջանի վարչապետները բանակցություններ են վարել Առնվազն 36 մարդ մաhացել է, 10-ը՝ վիրավnրվել․ Հնդկաստանում ավտոբուսն ընկել է կիրճը Ձյունը Մոսկվայում «արտակարգ իրավիճակ» է ստեղծել ԱրարատԲանկը նախաձեռնեց պանելային քննարկում՝ ԱԲ-ի և առաջնորդության թեմայովԵս պատրաստ չեմ․ Հայկն ու Անահիտը բացառիկ հրապարակում են արել Մայա Սանդուն շնորհակալություն է հայտնել Փաշինյանին Թբիլիսիում մեկնարկում է ընդդիմության հանրահավաքը Լավ հիշում եք, որ «հեղափոխության» առաջին ամիսներին, երբ մարդկանց մոտ էյֆորիկ վիճակները շատ բարձր էր, խոստանում էին ամեն գնով հասնել բուհերի ապաքաղաքական վիճակի Նախկին «Գոյ» թատրոնի հայտարարությունը չունի որևէ իրավական հիմք․ Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոն Մեղրաշենի 30-ամյա բնակչի սպանության համար մեղադրանք է ներկայացվել նրա 29-ամյա համագյուղացուն «Սատանայից մարդասիրական քայլ մի սպասեք». Բաքվում հայ գերիների հարազատները հույսեր չեն կապում COP29-ի հետ Լրատվամիջոցը հերքել է «Ալեն Սիմոնյանի քավորին իշխանությունն օգնում է, բնությունը՝ խանգարում. Ծաղկաձորի «Պալլադան» խնդիրներ ունի» վերնագրով հոդվածը. բնակելի թաղամասը ընդերքի խնդիր չունիԿամ ծիրան, կամ ինքնիշխանություն. ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարն անդրադարձել է հայկական արտադրանքի որակի թեմային «Նինձյա» կամ «նինջա» անվանում էին կին գործակալներին կամ վարձկաններին Ձևավորվել են ոստիկանության 4 ուղղություններից Քրեական և Համայնքային ոստիկանությունները Երևանում «Toyota»-ն վրաերթի է ենթարկել հետիոտնի, ով հետո հիվանդանոցում մաhացել է․ Shamshyan Իրանը կարող է ավելի հզոր զենք օգտագործել Իսրայելի դեմ՝ հակահարված տալիս