Երևան, 22.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ձա­խո­ղումն ակն­հայտ է. ան­հա­ջո­ղու­թյան հե­տև­ան­քով տնտե­սա­կան ավե­լի բարդ փու­լում ենք հայտն­վում

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ

Օրերս հրապարակված մակրոտնտեսական ցուցանիշներն արտառոց չեն այն իրավիճակում, որը ստեղծվել է մեր երկրում: Այս կարծիքին է տնտեսագետ Էդուարդ Պետրոսյանը, որի դիտարկմամբ՝ պաշտոնական տվյալներով համատարած անկում կա, և ընդամենը մի քանի անհասկանալի դրական ցուցանիշ, որոնք իրականում այդքան էլ դրական չեն:

 Նշենք, որ համաձայն հրապարակված թվերի՝ 2020 թ. հունվար- ապրիլ ամիսներին 2019 թ.-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ ՀՀ տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը նվազել է 1,7 տոկոսով: Միայն 2020թ. ապրիլին 2019թ. ապրիլի համեմատ ՏԱՑ-ը նվազել է 17,2 տոկոսով

 

Ընտրած ուղու հետևանքով

Տնտեսագետը կառավարության քաղաքականությունը առանձնացրեց՝ դիտարկելով այն մինչև ճգնաժամը և ճգնաժամի ժամանակ: «Կառավարությունը տնտեսական քաղաքականությունը վերածեց հակաճգնաժամային քաղաքականության, որը միանշանակ կարելի է ձախողված գնահատել: Ինչո՞ւ: 

Ի սկզբանե կառավարությունը երկու ուղի ուներ. կա՛մ պետք է գնար առողջապահական ռիսկերը նվազեցնելու ճանապարհով, բայց արդյունքում ավելացներ սոցիալ-տնտեսական ռիսկերը, կա՛մ պետք է գնար սոցիալ-տնտեսական ռիսկերը նվազեցնելու ճանապարհով՝ ավելացնելով առողջապահական ռիսկերը: 

Երկու ամիս տնտեսությունը սահմանափակելով, այդուհանդերձ, առողջապահական ռիսկերը կտրուկ ավելացան, ինչի վկայությունն այսօրվա ցուցանիշներն են: 

Ընտրած ուղու հետևանքով կառավարությունն ունեցավ սոցիալ-տնտեսական ռիսկերի ավելացում, որը պետք է չեզոքացներ իր հակաճգնաժամային փաթեթներով, որոնք ի սկզբանե անարդյունավետ էին: Սոցիալապես խոցելի խմբերը հիմնականում անտեսվում են. օրինակ՝ կառավարությունն անտեսեց ժամավճարով աշխատողներին, ինչպես նաև արտագնա աշխատանքի մեկնողներին:

 Մեծ հաշվով, չկարողացանք շոշափելի աջակցություն ցուցաբերել, ինչի հետևանքով սոցիալական ռիսկերը խորացան: Տնտեսական ռիսկերը նվազեցնելու քայլերը ևս անարդյունավետ էին: Կառավարությունը վարկավորում առաջարկեց բիզնեսի այն հատվածին, որը դրա կարիքը չուներ: 

Իսկ ով էլ վարկ վերցրեց, շատ դժվարությամբ ստացավ ու այսօր տուժած վիճակում է, մտածում է՝ ո՞նց պիտի փակի, որովհետև բիզնեսն իր ամբողջ հզորությամբ չի աշխատում»»,-«Փաստի» հետ զրույցում ընդգծեց տնտեսագետը:

Է. Պետրոսյանը հավելեց, որ կառավարության քայլերը չնպաստեցին նաև աշխատատեղերի պահպանմանը:

«Նշվածի վառ վկայությունն այն «զարմանալի» ցուցանիշն է, ըստ որի՝ միջին ամսական անվանական աշխատավարձը 9 տոկոս աճ է գրանցել: 

Բոլորն ասում են՝ տեսեք, ինչ երկիր ենք, մեզ մոտ աշխատավարձերն այս պայմաններում աճել են: Իրականում այդ աշխատավարձերն աճել են, որովհետև միջինից ցածր բազմաթիվ աշխատատեղեր փակվել են: Սրա արդյունքում միջինից բարձր աշխատավարձերն ավելի շոշափելի կշիռ են կազմել, ինչի հաշվին միջին անվանական աշխատավարձերի տոկոսի աճ է եղել: 

Ըստ էության, աշխատատեղերի պահպանման, բիզնեսի աջակցությանն ուղղված քաղաքականությունն առնվազն ձախողված կարելի է համարել. այսօր բիզնեսի ամենաշատ տուժած հատվածը շարունակում է տուժել, քանի որ առողջապահական ռիսկերը գնալով ավելանում են: 

Շարունակում են տուժել, բայց արդեն ի վիճակի չեն դիմանալ, քանի որ արդեն մի քանի ամսվա պարտքեր են կուտակել ու պետությունից համաչափ աջակցություն չեն ստացել: 

Մեծ հաշվով, անհաջողության հետևանքով մենք այսօր տնտեսական ավելի բարդ փուլում ենք հայտնվում»,-ասաց տնտեսագետը՝ նշելով, որ տնտեսական, սոցիալական և առողջապահական ռիսկերը չնվազեցին անգամ այն դեպքում, երբ կառավարությունը փոխեց քաղաքականությունն ու որոշեց նվազեցնել տնտեսական ու սոցիալական ռիսկերը: 

Տնտեսական համակարգերի փլուզման շղթայական վտանգը

«Գյուղատնտեսություն, տուրիզմ ու սպասարկման ոլորտ: Սրանք այն ոլորտներն են, որտեղ մեր սոցիալական խոցելի խմբերն են աշխատում, որոնք, սակայն, ոչ մի էական աջակցություն չեն ստացել: 

Սոցիալական խոցելի խումբ հանդիսացող բնակչության գերակշիռ մեծամասնությունը հնարավորություն չունի օգտվել առանց այդ էլ ոչ էական օգնությունից: Եվ պահի դրությամբ, անգամ տնտեսությունը բացելով, այդ մարդկանց թողել ենք ճակատագրի հույսին. ինչպես կգոյատևեն, կգոյատևեն: 

Ընդհանուր առմամբ, ձախողումն ակնհայտ է. չհաջողվեց սոցիալական քաղաքականություն վարել, անօգնական վիճակում թողեցինք սոցիալական խմբերին, տնտեսական առումով էլ չկարողացանք խուսափել այն կորուստներից, որոնցից կարելի էր առնվազն բիզնեսին աջակցելով խուսափել: Բացի այդ, առողջապահական ռիսկերն էլ ավելացան, վարակակիրները շատացան, ու վտանգը մեծացավ: Այս վիճակը ավելի կերկարի: Կարելի է արձանագրել, որ երեք ուղղություններով էլ ձախողում եղավ: Վարակի տարածման երկրորդ ալիքն է գալիս:

 Այս շրջանում արդեն սնանկացման փուլն է սկսվելու. այսօր լուրջ հարվածի տակ է փոքր ու միջին բիզնեսը, որի մասին կառավարությունը դեռ չի խոսում: Չի ասում՝ ի՞նչ է անելու, ինչպե՞ս է աջակցելու: Մինչդեռ տնտեսության ողնաշարը փոքր և միջին բիզնեսն է, քաղաքացիների մեծ մասն այդ ոլորտներում է գործունեություն ծավալում: Զուգահեռ՝ տուժած հատվածները շարունակում են նույն տեմպերով տուժել: 

Թեպետ վնասների ծավալները մի քիչ պակասել են, բայց նրանք, միևնույն է, շարունակում են վնասներ կրել ու կուտակել դրանք: Այս իրավիճակն անխուսափելի սնանկացման առաջ է կանգնեցնելու. եթե ՓՄՁ-ները կրճատվում են, տնտեսական իրավիճակի կտրուկ վատթարացում, մարդկանց բարեկեցության կամ կենսամակարդակի կտրուկ անկում է լինում, ինչին մենք արդեն ականատես ենք լինում: 

Հաջորդ փուլը, որը, հավանաբար, արդեն մոտենում է, սկսելու է հարված հասցնել արդեն բանկային համակարգին: Մարդիկ չեն կարողանալու վարկերը սպասարկել, սկսելու են իրենց խնայողությունները սպառել՝ օգտագործել բանկերում պահպանվող ավանդները: 

Այս ամենը տնտեսական համակարգերի փլուզման շղթայական վտանգ է առաջացնում: Մեծ հաշվով, անգործությունը չի կարող չպատժվել, ինչին, ցավոք, մենք այսօր ականատես ենք լինում»,-նկատեց մեր զրուցակիցը:

Երրորդ ալիքը ճակատագրական կլինի

Նա շեշտեց ռեալ խնդիրները տեսնելու անհրաժեշտության մասին:

«Կառավարությունը ուրախությամբ ասում է՝ գնաճի տեմպը կարողացել ենք պահել, ասում են՝ տեսեք գրանցված գնաճը 1 տոկոս էլ չկա: Առաջին հայացքից, այո, ճիշտ են ասում, բայց իրականում երկու ամսվա ընթացքում մեր քաղաքացիներին միայն առաջին անհրաժեշտության ապրանքների գներն են հետաքրքրում, որովհետև մնացածից օգտվելու հնարավորություն չունեն: 

Եթե նայում ենք առաջին անհրաժեշտության ապրանքների գներին, ակնհայտ է, որ առնվազն ավելի քան 5 տոկոս գնաճ կա: Խոսքը հատկապես մի շարք պարենային ապրանքների գնաճի մասին է: Միջին վիճակագրական քաղաքացու համար գնաճը հինգ տոկոսից ոչ պակաս է, ու ասել, թե գնաճը զսպել ենք, օրինակ, չգիտեմ, S դասի «Մերսեդեսը» սրահում չի թանկացել, մեղմ ասեմ, անլուրջ մոտեցում է: Նախօրեին տեղի ունեցած բրիֆինգին շատ դիպուկ իրավիճակ եղավ, որը բնութագրեց իրական պատկերը. երբ կառավարության ղեկավարն ուզում էր եզրափակել իր խոսքը, ասաց. «Կշարունակենք լուսաբանել կառավարության գործունեությունը»: 

Իհարկե, հետո շտկեց իրեն, բայց իրականում, ցավոք, հենց այդպես է: Պետք է կառավարել, ոչ թե զբաղվել կառավարման լուսաբանմամբ: Եթե այսօր այդքան ժամանակ տրամադրենք լուսաբանմանը ու չկառավարենք, հետևանքը լինելու է այն, ինչն այսօր ունենք: 

Մենք երկրորդ ալիքի տակ ենք, իսկ երրորդն արդեն ճակատագրական կլինի երկրի համար. մենք չունենք այն ռեսուրսները, որոնցով կհաղթահարենք այն տնտեսական վնասները, որոնք կրելու ենք: Այս մոտեցումներով հաջողության հնարավոր չէ հասնել. ռազմավարական ծրագիր մշակելու, ինչպես նաև խնայողությունների ճանապարհով գնալու փոխարեն, կառավարությունը գնաց դեֆիցիտը բարձրացնելու ճանապարհով: Կառավարությունն իր համար հստակ նշաձող պետք է սահմանի: 

Պետք է հստակ հաշվարկներ անի, ըստ որի՝ հասարակությունը կհամոզվի, որ կառավարությունը տիրապետում է իրավիճակին: 

Բայց անգամ այդ հաշվարկները չունենք: Ըստ էության, իրենք գնում են մակրոտնտեսական ցուցանիշներն ամեն գնով ապահովելու ճանապարհով: Իրենց այլ բան չի հետաքրքրում, իրական տնտեսական հատվածի ուղղությամբ ոչ մի քայլ չի ձեռնարկվում»:

Ամփոփելով՝ տնտեսագետը հավելեց, որ այս փուլում պետք է կենտրոնանալ գյուղատնտեսության, տուրիզմի ու սպասարկման ոլորտները փրկելու վրա, ինչը, ցավոք, չենք տեսնում:

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Արամ Ա․Վեհափառ Հայրապետի հրավերով հոգեւոր դասի եւ քաղաքական կուսակցությունների մասնակցությամբբ նիստ է տեղի ունեցել Ես այդ խնդիրը լուծելու եմ կացնային ձևով. Փաշինյան Փողը մեծ չէ, բայց շատ խնդիրներ կարող է լուծել․ ԿԳՄՍՆ-ն չի տվել Ագրարայինի ուսանողների կրթաթոշակըՀայաստանը կարող է ավելի մեծ բաժին ունենալ կիսահաղորդիչների ոլորտում․ Siemens EDA-ի տնօրեն Ի՞նչ պահանջներ են ներկայացնում միմյանց նկատմամբ Լիբանանն ու Իսրայելը Փոխվարչապետը քննարկել է ԱԶԲ-ի հետ համատեղ Հայաստանում իրականացվող ծրագրերը Մինչև հունվարի 15-ը կարգելվի պիրոտեխնիկայի վաճառքը․ ՌԴ Կարեն Սարուխանյանը հրապարակել է իր նարկոթեստի արդյունքները Տանջանքով անասունը պահում ենք, ջրի գնով վաճառում. գյուղացիները՝ սպանդանոցային մորթի մասինՏեսախցիկն արձանագրել է BMW-ի և ջերմաքարշ գնացքի բախումը. պարզվել է մահացածի ինքնությունը, ով վաղը նշելու էր իր ծննդյան օրը. shamshyan.comԻնչպես չսնանկանալ Սև ուրբաթին. 5 օգտակար խորհուրդՔրիստինա Ագիլերան կարմիր գորգի վրա անճանաչելի տեսք է ունեցել Օզեմպիկի եւ դեմքի վերափոխման մասին լուրերի ֆոնին Արամ Խաչատրյանի ստեղծագործությունները՝ Չինաստանի ազգային օպերային թատրոնում. միջազգային մրցույթի մանրամասները ՄԻՊ-ը Նիդերլանդների դեսպանի հետ հանդիպմանն անդրադարձել է Արցախից բռնի տեղահանված անձանց իրավունքների պաշտպանությանը Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետՎթար Աշտարակ-Ապարան ճանապարհին․ վիրավnրներ կան Արցախում մնացած հայերը ադրբեջանական անձնագիր չեն ստացել «Արմավիր» ՔԿՀ բերված աղցաններում հայտնաբերվել է թմրամիջոց․ կին է ձերբակալվել Կարեն Խաչատրյանը` բրոնզե մեդալակիր Լուկաշենկոն պատմել է իր մտավախությունների մասին Սարգիս Գալստյանը մեղավոր է ճանաչվել ու դատապարտվել 18 տարվա ազատազրկման․ պահանջել էին ցմաh ազատազրկում Հաջիևը՝ հայերի Արցախ վերադառանալու մասին Ամիօ բանկի ավանդատուները կստանան Աբու Դաբի շքեղ ուղևորության հնարավորությունԵրևանում «Zil» բեռնատարը բախվել է ծառին, ապա բետոնե էլեկտրասյանը. Shamshyan Պուտինի «դաբրոյով» համաշխարհային պատերազմ է սկսվելո՞ւ ԶՊՄԿ-ն տարածաշրջանի ուշադրության կենտրոնում էԲերբոքն ու Բայրամովը քննարկել են Երևան-Բաքու կարգավորման գործընթացը Ադրբեջանը Հայաստանի հանձնած 4 գյուղում սահմանային ուղեկալներ կկառուցի Զելենսկին պարգևներից զրկել է Պուտինի ազգականին, պատրիարք Կիրիլին, Կիրկորովին և այլ «դավաճաններին» Մալթայում կայացել է ftNFT YoCerebrum Awards-ը. հայտնի են հաղթողներըԿյանքից անժամանակ հեռացել է կարատեի ֆեդերացիայի մարզիկ Մկրտիչ Ղազարյանը Բեռնատարն ընկել է Որոտան գետը. վարորդը` Իրանի 50–ամյա քաղաքացին, մահացել է. ՆԳՆ Իրազեկում՝ դեկտեմբեր ամսվա տոնական և ոչ աշխատանքային օրերի մասին «Իմ երազանքն է՝ վայելել կյանքը Բաքվում, իսկ ադրբեջանցիները իրենց հանգիստը վայելեն Սևանա լճում». Կարո Փայլան Թռչնամսում հայտնաբերվել են մանրէաբանական անհամապատասխանություններ Ղազախստանի արևմուտքում հրդեհից փրկվելու համար երեխաները ցած են նետվել 4-րդ հարկից․ 2-ը հոսպիտալացվել են (տեսանյութեր) ՌԴ ԶՈՒ-ն հարվածների մասին նախազգուշացում կմշակի Ուկրաինայի խաղաղ բնակչության համար․ Պեսկով«2 ամիս հիվանդանոցում էր». Լուիզա Ներսիսյանը՝ Հրանտ Թոխատյանի առողջական վիճակի մասին 15 օր ծառայություն, 15 օր` հանգիստ. աշխատանքի հնարավորություն Աշակերտուհու մոտ սալմոնելոզ է ախտորոշվել. ՌԴԱթոռ, աթոռ, աթոռ ՝ էտ ա ձերը. Հայկ Մամիջանյան Ովքե՞ր և ինչքա՞ն հունվարից կվճարեն տրանսպորտից օգտվելիս (ինֆոգրաֆիկա) Մեր կյանքում լավ բաներ էլ կան, բայց դրանք կապված չեն այս իշխանության հետ․ Ավետիք ՉալաբյանՎանաձոր-Դիլիջան ճանապարհին բեռնատար է այրվել․ մանրամասներ 18-ամյա աղջիկը որոնվում է որպես անհետ կորած Սպասվում են տեղումներ, նաև ձյան տեսքով․ ինչ եղանակ կլինի այս օրերին Հնդկաստանում արևային վահանակների տեղադրումը ռեկորդային է եղելՌուսական ուժերը հարվածներ են հասցրել ՍումիինՆարեկ Զեյնալյանը մանդատը վայր դնելու դիմումը ներկայացրել է ԱԺ նախագահին Շների վրա կրակած տղամարդը ներկայացել է ոստիկանություն