Ինչո՞ւ է Ադրբեջանը շահագրգռված, որ սահմանում ռազմական բախումներ լինեն
АНАЛИТИКАՆերկայումս աշխարհը ամեն կերպ պայքարում է կորոնավիրուսի համավարակի դեմ։ Համաճարակը մեծ արագությամբ տարածվում է՝ խլելով հազարավոր մարդկային կյանքեր։ Դրա հետ մեկտեղ համաշխարհային տնտեսության ներսում ճգնաժամը խորանում է՝ ծանր իրավիճակ ստեղծելով միլիոնավոր մարդկանց համար։
Առաջին հայացքից թվում էր, թե մարդկությունը պետք է համախմբվի այս նոր չարիքի՝ կորոնավիրուսի դեմ պայքարում և միավորի ջանքերը, սակայն որքան էլ զարմանալի է, աշխարհում հակասությունները շարունակաբար խորանում են, մեծանում է քաղաքական և տնտեսական հակադրությունը։
Եվ այսպիսի հակադրության ակնառու օրինակ է ԱՄՆ-Չինաստան տնտեսական պատերազմը, որի նպատակը այս երկու երկրներից յուրաքանչյուրի համար հետկորոնավիրուսային աշխարհում տնտեսական լոկոմոտիվի դերը զբաղեցնելու հարցն է այն պարագայում, երբ Չինաստանը հաղթահարել է համավարակը, իսկ ԱՄՆ-ը հայտնվել է կորոնավիրուսի թիրախում և վարակակիրների թվով աշխարհում առաջատարն է։
Ընդհանուր առմամբ պատմական փորձը ցույց է տալիս, որ համավարակների ժամանակ պատերազմները դադարում են։ Օրինակ՝ 14-րդ դարում, երբ Եվրոպայում սկսեց մոլեգնել, այսպես կոչված, բուբոնային ժանտախտը կամ սև մահը, ժամանակավորապես դադարեցվեց Հարյուրամյա պատերազմը անգլիացիների և ֆրանսիացիների միջև։
Սակայն կորոնավիրուսի տարածման պայմաններում իրավիճակը բարդ է նաև ռազմական կոնֆլիկտների մասով։ Եվ հատկանշական է, որ ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշը կոչով հանդես եկավ՝ անհապաղ և ամբողջովին դադարեցնել զինված հակամարտությունները երկրագնդի բոլոր անկյուններում՝ պայմանավորված կորոնավիրուսի տարածման վտանգով։
Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսը համընդհանուր համերաշխության կոչ արեց, իսկ միջազգային մարդասիրական կազմակերպությունները անմիջականորեն դիմեցին տարբեր հակամարտող կողմերին՝ կրակը դադարեցնելու պահանջով, սակայն այս հորդորները այդպես էլ ազդեցություն չունեցան, որպեսզի հակամարտություններում լարվածության թոթափում տեղի ունենա։
Առաջին հերթին դա պայմանավորված է նրանով, որ առանձին հակամարտող կողմեր ուղղակի շահագրգռված են, որ կոնֆլիկտներն ավելի թեժ բնույթ ստանան և ռազմական նոր բախումներ տեղի ունենան։ Օրինակ՝ Ադրբեջանը առանձնահատուկ շահագրգռված է, որ Հայաստանի հետ սահմանում ռազմական բախումները շարունակվեն։
Դրա համար էլ ադրբեջանական բանակը, դիմեց հերթական արկածախնդրությանն ու սադրանքներին՝ թիրախավորելով նաև քաղաքացիական ենթակառուցվածքներ։
Բացի այդ, ադրբեջանական կողմը սեփական բնակչությանը շրջապատեց հրետանային մարտկոցներով՝ փաստացի այդպիսով իր իսկ քաղաքացիական բնակչությանը դարձնելով թիրախ։ Նորություն չէ, որ Ալիևը թքած ունի իր երկրի թե՛ զինվորների, թե՛ խաղաղ բնակչության կյանքի վրա, նրա համար կարևորն այլ է:
Իսկ ինչո՞վ է պայմանավորված Ադրբեջանի այսպիսի կեցվածքը։ Հարցն այն է, որ Ադրբեջանը ներկայիս փուլում համավարակի տարածման արդյունքում բարդ խնդիրների առաջ է կանգնած։ Նախ՝ նավթի գների սրընթաց անկման պայմաններում Ադրբեջանը մեծ տնտեսական վնասներ է կրում։ Ֆինանսատնտեսական ճգնաժամն այդ երկրում այնքան է խորացել, որ վերջերս անգամ մի քանի բանկեր փակվեցին։
Բնականաբար, շարունակաբար ծանրացող սոցիալ-տնտեսական ու առողջապահական ճգնաժամի պայմաններում պետք է դժգոհությունների կուտակում տեղի ունենար։ Եվ Ադրբեջանի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը, հաշվի առնելով, որ հասարակական տրամադրությունների փոփոխությունը կարող է վտանգ ստեղծել իշխանությունների համար, փորձում է ռազմական բախման գնալ հայկական կողմի հետ և դրանով շեղել հանրության ուշադրությունը երկրի ներքին խնդիրներից։
Բայց Հայաստանը թույլ չի տալու, որ ադրբեջանական ղեկավարությունը փորձի իր ներքին հարցերը լուծել հայկական կողմի հաշվին։ Եվ ստացած հարվածների արդյունքում Ադրբեջանում ճգնաժամն ավելի է սաստկանալու։
ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ