Երևան, 25.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


«Անգրագիտության ֆոնի վրա չպետք է լուսավոր կետեր լինեն, դրանք խանգարում են». ինչո՞ւ են թիրախավորվում նվիրյալները. «Փաստ»

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Վերջին շրջանում թիրախավորվում են բժիշկներ, որոնք մեծ ավանդ են ունեցել երկրի առողջապահական համակարգում, որոնց աշխատանքն անգնահատելի է: Պրոֆեսոր Արմեն Չարչյան, Տավուշի մարզի Աչաջուր համայնքի բժշկական կենտրոնի տնօրեն Կորյուն Վարդապետյան: Ճնշումների հիմքում, ըստ էության, ընդդիմադիր քաղաքական հայացքներն են: Նախօրեին էլ տեղեկություն տարածվեց, որ անվանի պլաստիկ վիրաբույժ Արտավազդ Սահակյանին են ստիպել լքել այն կլինիկան, որն անձամբ է հիմնադրել ու ղեկավարում: Թեմայի և առողջապահական համակարգի շուրջ տեղի ունեցող գործընթացների մասին զրուցել ենք համաճարակաբան Էդուարդ Հովհաննիսյանի և թերապևտ-սրտաբան Լամարա Մանուկյանի հետ: Է. Հովհաննիսյանը նկատում է՝ վերոնշյալն ավելի վաղ սկսված ծրագրի մի մաս է ընդամենը: «Այլակարծության դեմ ռեպրեսիաներն արդեն բավականին երկար ժամանակ են կիրառվում: Երբ Արսեն Թորոսյանը դարձավ նախարար, բոլոր մասնագետների դեմ ռեպրեսիաներ սկսվեցին: Արդեն հիմա հասկանալի է դառնում, որ սա ոչ թե ինչ-որ մեկ մարդու մոտեցում կամ վատ բնավորության արդյունք է, այլ հստակ ծրագիր: Ինչքան լավ մասնագետ կար, բոլորի դեմ, ըստ էության, որոշակի ճնշումներ սկսվեցին»,-ասաց Է. Հովհաննիսյանը՝ հիշեցնելով նաև ՁԻԱՀ-ի կենտրոնի պատմությունը:

«Ցանկացած մարդ, մասնագետ, որն այլ կարծիքի է, միանգամից պետական մեքենան նրա նկատմամբ ամբողջ ուժով ռեպրեսիաների է անցնում: Հիմա այդ ամենը պարզապես ավելի ցայտուն ու երևացող բնույթ ստացավ: Փաստորեն, նվիրյալ մարդկանց հանում են առողջապահությունից, որ, երևի, առողջապահություն չունենանք: Փոքր գյուղի՝ Աչաջուրի օրինակով եմ ասում: Եթե այնտեղ նորմալ բժշկություն չլինի, ծննդատուն էլ չի լինի: Հիմա արդեն բժիշկ էլ չկա: Ուրեմն, գյուղը, մանավանդ՝ սահմանամերձ, սկսելու է կամաց-կամաց դատարկվել: Նույնը դիտարկենք ավելի մեծ՝ Հայաստանի չափերով: Եթե «գլխատում» ես քո բժշկությունը, եթե լավագույն մասնագետներին սկսում ես ճնշել, ուրեմն՝ բժշկությունը չի զարգանալու և հետընթաց է լինելու, իսկ նման երկրում մարդիկ չեն ցանկանա ապրել: Սա նման է մի ծրագրի, որի հիմքում կրկին արտագաղթը խթանելն է: Այդ նույն մասնագետները եթե հոգնեն պայքարելուց, կարող է թողնեն ու հեռանան: Մեր բժիշկները ցանկացած երկրում առողջապահության համակարգի առաջին տեղերում կլինեն: Այս մարդկանց չի կարելի ձեռք տալ, ինչպես մեր մյուս վիրաբույժներին, որոնք հսկայական դպրոցներ են ստեղծել»,-ասաց Է. Հովհաննիսյանը:

Թերապևտ-սրտաբան Լամարա Մանուկյանը հիշեցնում է՝ բժիշկը քաղաքական մարդ չէ, ցանկացած դեպքում բժիշկն անհատ է, և նրա գործունեության առանցքում միշտ բուժական գործն է: «Այս կառավարության օրոք վերջին 3 տարվա ընթացքում մեկը մյուսի հետևից մեծ թվով բժիշկներ թիրախավորվեցին, ինչը ֆանտաստիկա էր: Կորոնավիրուսի ամենաթեժ պահին հեռացվեց Մհեր Դավիդյանցը, որն ամիսներով չէր տեսել երեխային ու տուն չէր գնացել: Ես ինքս այս ամենի զոհն եմ դարձել: Հեռացվեցի թիվ 2 բուժմիավորումից՝ արցախցիներին ու ՀՀ մեր հայրենակիցներին անվճար հեռավար բուժօգնություն տրամադրելու համար: Այդ ծանր օրերին, որպես թերապևտների ասոցիացիայի նախագահ, տան պայմաններում մարդկանց անվճար օգնելու պարտավորություն էի ստանձնել, հետո պարզվեց՝ սխալ եմ արել, պետք է վճարովի անեի, ու արդյունքում ազատվեցի աշխատանքից: Սա նորմալ չէ: Ես ականատես եմ եղել, թե ինչպես է Արմեն Չարչյանը չքնելով՝ մեր մեծ թվով զինվորներին օր ու գիշեր վիրահատում՝ իր շաքարային դիաբետով ու ստենդավորված սրտով:Շնորհակալություն պետք չէ, բայց մի՞թե չի կարելի մարդկանց ուղղակի գնահատել: Լավ, գոնե վատություն չունել: Սա աննորմալ երևույթ է, նման բաներ գոյություն չեն ունեցել: Իսկ Արտավազդ Սահակյանը հերոս է, կերպար է բժշկության մեջ, նա մարդ է, որի առաջ պետք է խոնարհվել և որից պետք է անընդհատ սովորել»,-նշեց Լ. Մանուկյանը՝ նշելով, որ այս ամենն, ի վերջո, միջազգային մեծ արձագանք է ստանում:

«Մեր միջազգային գործընկերներն ուղղակի այլայլված են: Ինձ անգամ հորդորեցին թողնել Հայաստանն ու հայրենասիրությունը և հրավիրեցին իրենց երկիր, ինչն, իհարկե, չկարողացա անել: Երբ այս կառավարությունը 3 տարի առաջ սկսեց ձևավորվել, մի սարսափելի բան կար: Ոչ մի ոլորտում վաստակավոր մասնագետներ չհայտնվեցին: Ոչ մի նախարար խոր գիտելիքների տեր մեկը չեղավ: Մենք այնպիսի բժիշկներ ունենք, բայց նախարար դարձավ մեկը, ով ոչ մի օր սպիտակ խալաթ չէր հագել և թրծված չէր բժշկության մեջ: Մեկը, ով հիվանդի անկողնու առաջ չի դողացել, չի հասկացել՝ ինչ է նշանակում կորցնել, ու ոնց պետք է փրկի հիվանդին: Երբ հարցրի՝ ինչ չափանիշներով է Թորոսյանը նշանակվել, ասացին՝ Փաշինյանի հետ փողոց է փակել: Պատասխանից այլայլվեցի: Դրանից հետո ավելի վատ եղավ՝ եկավ մարդ, որն ընդհանրապես առնչություն չուներ ոլորտի հետ: Մենք բոլոր ոլորտներում մասնագետներ չունեցանք: Վարչապետի մտերիմները ղեկավարեցին, արդյունքում շատ բացեր ու բողոքներ ունեցանք, երկիրը սկսեց պառակտվել»,-ասաց Լ. Մանուկյանը:

Լամարա Մանուկյանն ու Էդուարդ Հովհաննիսյանը կարծում են, որ ճնշումները շարունակական ու ավելի շատ են լինելու: «Ինձ զարմացրել է այն, որ բժշկական համայնքն իներտ է: Ոչ բոլորն են դեռ պատկերացնում, որ բոլորին են հասնելու: Տարբեր տեղերից ճնշումներ են գործադրում, ու շատ մարդիկ իրենց աշխատասենյակներում նստած՝ կարծում են, թե իրենք միշտ այդպես իրենց սիրելի աշխատանքով են զբաղվելու: Բայց նույնիսկ լավագույններին են հասնում, ու սա շատ ավելի վատ ձևով է շարունակվելու, եթե մենք մեզ չկարողանանք պաշտպանել: Ընդդիմադիր հայացքը բժշկի մոտ որտեղի՞ց պետք է առաջանա, որը երբեք չի զբաղվել քաղաքականությամբ: Իհարկե, այն ժամանակ, երբ կազմաքանդվում է առողջապահական այն համակարգը, որում աշխատում է: Սա չպետք է դիտարկենք զուտ անձերի ու նրանց նկատմամբ զուտ քաղաքական հայացքների հետապնդման համատեքստում:

Իսկ այդ քաղաքական հայացքները կոնկրետ համակարգի փրկության ցանկության վրա են հիմնված: Իսկ թե ինչո՞ւ են քանդում առողջապահական համակարգը, հարցը գլոբալ պետք է հասկանալ: Իսկ ինչո՞ւ է քանդվում մեր պաշտպանության համակարգը, ինչո՞ւ են քանդվում այլ համակարգերը: Առողջապահությանը պետք չէ նայել զուտ բուժման տեսանկյունից, առողջապահությունն ազգային անվտանգության շատ լուրջ տարր է: Մենք տեսանք, թե ինչպես են երկրների տնտեսությունները մի պանդեմայից քանդվում: Առողջապահությունն ազգային անվտանգության լուրջ գործոն է, և եթե հիմա այն հետևողականորեն քանդվում է տարբեր ուղղություններով, դա մտահոգվելու առիթ պետք է լինի»,-նշեց համաճարակաբանը:

Լամարա Մանուկյանի կարծիքով, համակարգը վաղուց է քանդված: «Հիմա մնում է այդ համակարգում լույս արձակող մարդկանց վրա էլ ջուր լցնեն, նրանց էլ մարեն ու վերջ: Արդյունքում կհասնենք այն ոլորտների մակարդակին, որոնցում բացառապես դիլետանտություն է: Առողջապահական ոլորտի անվանի բժիշկները թիրախավորվում են, որովհետև անգրագիտության ֆոնի վրա չպետք է լուսավոր կետ լինի: Այդ լուսավոր կետերը պետք է վերանան, որովհետև խանգարում են»,-ասաց Լ.Մանուկյանը:

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

«Ռոբերտ Աբաջյանի նման տղերք ենք տվել, ինչպե՞ս կարող եմ չծառայել»․ Արմեն Մինասյան94 տարեկանում մահացել է ԱՄՆ նախագահի նախկին թեկնածուն«Հըզբոլլահի» զինյալներն օրվա սկզբից ավելի քան 100 հրթիռ են արձակել Իսրայելի ուղղությամբՄենք կհասնենք կայունության․ Տիկնիզյանը՝ Հայաստանի ֆուտբոլի հավաքականի մասինԹբիլիսիում կարմիր ներկ են լցրել Չեխոսլովակիայում 1989 թվականի թավշյա հեղափոխությանը նվիրված պաստառների վրաՁյուն կտեղա. եղանակը նոյեմբերի 25-ից 29-ըԻ՞նչ գույներով զարդարել տոնածառը 2025 թվականին՝ Օձի տարումՈւկրաինական ԶՈւ-ն ԱԹՍ-ով հարվածել է ԴԺՀ-ի Սեմիգորյե գյուղին․ 22-ամյա խաղաղ բնակիչ է զոհվելԻրանը Ժնևում ծրագրում է միջուկային համաձայնագրի շուրջ բանակցություններ․ Kyodo«Բերթ» փոթորկի առաջացրած ջրհեղեղների հետևանքով Ուելսում երեք մարդ է զոհվել1 մլրդ դրամ կհատկացվի Երևանի ու մարզերի թատրոնների, համերգային դահլիճների համար գույք, տեխնիկա գնելու նպատակովՋուր չի լինի նոյեմբերի՝ 25, 26 և 27-ին տասնյակ հասցեներումԴեսպանը ասել է, թե ինչպես է Թուրքիան օգնել ՈւկրաինայինՆոյեմբերի 25-ին լույս չի լինելու մի շարք հասցեներումՀարավային Կորեայի կողմից Ուկրաինային զենք մատակարարելը կկործանի Սեուլի և Մոսկվայի հարաբերությունները․ Ռուսաստանի ԱԳՆԳեներալ Նորատ Տեր Գրիգորյանի հետ քննարկեցինք Մոսկվայում տեղի ունենալիք Ռուսաստան-Հայաստան հասարակական 2-րդ ֆորումի գործունեության մասին հարցեր. Մհեր ԱվետիսյանԷրդողանն ու Պուտինը հեռախոսազրույց են ունեցելԲա գայիք, մի ելույթ էլ դուք ունենայիք, մենակ խոսելով հո չի. Հասմիկ ՀակոբյանՎեհափառի օրհնությամբ Մայր Տաճարում քահանայական ձեռնադրության արժանացան վեց սարկավագներՇատ բան ունեմ պատմելու. Հենրիխ Մխիթարյանը գիրք է գրում«Նիվա»-ով երիտասարդները չեն կարողացել փախչել. ավտոմեքենայում և դրսում հայտնաբերվել է խոշոր չափի թմրամիջոցներՎարորդը վարորդական վկայական չի ունեցել, ավտոմեքենան էլ երեկ է գնել. ավտովթար՝ Արարատում. կան վիրավորներՀեծանիվը կամ մոպեդն առանց սաղավարտի կամ չկոճկված սաղավարտով վարելը կտուգանվի․ մի շարք նոր փոփոխություններ՝ նոյեմբերի 24-իցԻսրայելական հարվածների հետևանքով Գազայում զոհերի թիվը գերազանցել է 44,2 հազարըՍարատովի մարզում անհայտ անձը կրակ է բացել մարդկանց վրա Ռուսաստանի դաշնակից համարվող Հայաստանում երբ, դու խոսում ես Ռուսաստանի դեմ, վարկաբեկում ես հայ-ռուսական հարաբերությունները. Մհեր ԱվետիսյանՖրանսիայում Բրոնի համայնքապետարանի մոտ բացվել է Մեղրի քաղաքի պուրակըՈվ կկարողանա վերահսկել Կենտրոնական Ասիան, նա կտիրապետի ողջ աշխարհին. Ստեփան Դանիելյան«Օրեշնիկ» հրթիռի արձակումը ժամանակին և արդյունավետ պատասխան էր. Պեսկով Վրաստանի խորհրդարանում նոյեմբերի 25-ին անվտանգության դեղին մակարդակ է գործելուԵրևան-Մոսկվա տոմսերի գները կտրուկ նվազել են. ի՞նչ արժե այս պահին Արմավիրի մարզի Ջրարբի գյուղում այրվել է վագոն-տնակ ՌԴ-ն իրեն իրավունք է վերապահում կիրառել միջուկային զենք՝ ի պատասխան իր և իր դաշնակիցների դեմ միջուկային զենքի կիրառման Ողբերգական դեպք՝ Երևանում հայտնի գազալցակայաններից մեկում. 33-ամյա տղամարդը հիվանդանոցի ճանապարհին մահացել է3,7 բալ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել ՌԴ-ում Կանադայում արձանագրվել է կապիկի ծաղիկով վարակման առաջին դեպքը Սյունիքի մարզի պատվիրակությունն աշխատանքային այցն ավարտեց Բրոն քաղաքումՄահաբեր հրաձգություն Կիևի հյուրանոցներից մեկում. մեկ մարդ զոհվել է, երկուսը՝ վիրավորվել. կրակողը ձերբակալվել էԴավիթ Խուդաթյանը ընտրվել է ՔՊ Արմավիրի տարածքային կազմակերպության խորհրդի նախագահՍպասվում են տեղումներ, լեռնային շրջաններում` ձյան տեսքով. եղանակը կցրտի Ո՞ր օրերն են դեկտեմբերին համարվելու ոչ աշխատանքային Վթարային ջրանջատում Երևանում և Կոտայքի մարզում նոյեմբերի 25/26-ին 18+ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ․ Ծեծկռտուք, կրակոցներ՝ Երևանում․ ծայրահեղ ծանր վիճակում քաղաքացի կա Լվովյան փողոցում BMW-ի դուռը փակվել է, մեկ տարեկան երեխան մնացել է ներսում Խոշոր ավտովթար՝ Արագածոտնի մարզում. կա վիրավոր Ոստիկանության պաշտոնյայի մահվան նախնական վարկածը հանկարծամահությունն է. մանրամասներ ՀՀ ՊՆ-ն հաղորդագրություն է տարածելԵրկու տարեկան աղջիկը լուրջ այրվածքներ է ստացել ինքնաթորիչին դիպչելու հետևանքով, ապա հոսպիտալացվել ծանր վիճակում. ՌԴ Երևանում բախվել են թիվ 36 երթուղու ավտոբուսն ու բեռնատարըՇատ բան ունեմ պատմելու. Հենրիխ Մխիթարյանը գիրք է գրում