Yerevan, 15.November.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
BREAKING


«Հա­յաս­տա­նը պաշ­տո­նա­պես մտել է պատ­ժիչ, ռեպ­րե­սիվ փուլ, որ­տեղ որևէ մեկն այ­լևս պաշտ­պան­ված չէ»

POLITICS

«Փաստի» զրուցակիցն է «Այլընտրանքային նախագծեր խումբ» հասարակական կառույցի ղեկավար Վահե Հովհաննիսյանը:

: -Պարո՛ն Հովհաննիսյան, ՍԴ-ի և, մասնավորապես, ՍԴ նախագահի շուրջ ծավալվող գործընթացի քննարկումները տեղափոխվեցին Ազգային ժողով: Ի վերջո, ՍԴ դիմելու որոշումն ընդունվեց երեկ: Դիտարկելով իրավական դաշտում առկա հարցերն ավելի լայն համատեքստում ՝ ի՞նչ եք կարծում՝ իրավակա՞ն, թե՞ քաղաքական գործընթացների հետ գործ ունենք:

-Իմ կարծիքով, սա ո՛չ իրավական, ո՛չ էլ քաղաքական գործընթաց է։ 

Մեկ մարդը խնդիր է դրել երկրում ունենալ լիակատար և անվերահսկելի իշխանություն, և նա համառորեն իրականացնում է այդ ծրագիրը։ 

Ունենք մեկ հոգու կառավարություն, մեկ հոգու ԱԺ, հիմա խնդիր է դրված ստանալ մեկ հոգու դատաիրավական համակարգ, որից հետո խնդիրը լինելու է ունենալ մեկ հոգու լրատվականվերլուծական համակարգ։ 

Այս շղթան ակնհայտ էր դեռևս ամիսներ առաջ, երբ մեկ հոգու ցանկությանը չբավարարող դատավճիռներից հետո սկսվեցին ցուցադրական հարձակումները դատավորների նկատմամբ. դատարանների շրջափակում, Ալեքսանդր Ազարյանի հանդեպ արշավը, Դավիթ Գրիգորյանի դեմ գործը և այլն։ 

Սա չափազանց վտանգավոր պրոցես է։ Ես այն կարծիքին եմ, որ Հայաստանը պաշտոնապես մտել է պատժիչ, ռեպրեսիվ փուլ, որտեղ որևէ մեկն այլևս պաշտպանված չէ։ Սա խիստ տհաճ, խիստ վտանգավոր, բայց նաև ոչ երկարատև փուլ է։

 Նման վիճակները մեր տիպի երկրներում չեն կարող երկար տևել։ 

Ներքին կամ արտաքին շոկերը կփոխեն վիճակը, այլ հարց է գինը։ Ի՞նչ գնով ենք կանգնեցնելու մեր պետության այս փորձաշրջանը։

-Գնալով ավելի հաճախ է խոսվում իշխանության կողմից երկակի ստանդարտների կիրառման անթույլատրելիության մասին: Երկակի ստանդարտների կիրառման հարցն ինչո՞ւ ակնհայտ դարձավ, ո՞րն է վտանգը:

Խնդիրը նույնիսկ երկակի ստանդարտները չեն։ Բանաձևն այլ է. կա՛մ դուք անում եք իմ ցանկությունը, կա՛մ դուք ներքին թշնամի եք, հակահեղափոխական։ 

Իրականում սա շատ պարզունակ բանաձև է։ 

Ամիսների ընթացքում բոլոր նրանք, ովքեր սեփական կարծիք, տեսակետ, առաջարկություն կամ անհամաձայնություն են հայտնել, միանգամից տեղավորվել են ռևանշիստ կամ հակահեղափոխական հարթության մեջ։ 

Եթե վեց ամիս առաջ դա դեռ աշխատում էր, այսօր հանրության նորանոր շերտեր են հրաժարվում ինքնախաբվելուց, հանրային նոր շերտեր են դատարկախոսության փոխարեն արդյունք պահանջում։ 

Եվ, վերջապես, շատ մեծ թվով մարդիկ են սկսել գիտակցել այն ռիսկերը, որոնք սրընթաց կանգնում են մեր առջև։ 

Նորից եմ կրկնում, սա երկակի ստանդարտների խնդիր չէ, սա մեկ հոգու անվերահսկելի իշխանության հաստատման փորձ է, որի համար սկզբնական փուլում եղել է պարարտ հող, հանձինս նախկին կոպիտ սխալների, բայց այսօր հասարակությունը տեսնում է, որ իրեն երկար ժամանակ խաբել են, մոլորեցրել են, որ իր խնդիրները չեն լուծվում, իսկ անծրագիր և ոչ ռացիոնալ կառավարման արդյունքում պետությունը չափազանց լուրջ խնդիրների առաջ է կանգնում։ 

- Արժանապատվությունը վիրավորելը, նսեմացնելը, հայհոյանքն ու թշնամանքը չափազանց վտանգավոր չափերի են հասել մեզ մոտ: Այս մասին նաև ՄԻՊ-ն էր բարձրաձայնել: Ընդ որում՝ դեռ մինչ իմքայլական պատգամավորի հայտնի հարցազրույցն ու որակումը՝ ուղղված նախկին պատգամավորին, նախարարին: Այն, որ քաղաքական բանավեճի մակարդակի առումով խնդիր ունենք, բացահայտում չէ, բայց ինչո՞ւ երևույթը խորացավ, ո՞ւր է տանելու այս ճանապարհը: Ի դեպ՝ հասարակությունը ևս ներքաշվեց այդ ամենի մեջ, և ավելի լայն շրջանակներ են ընդգրկում ատելությունն ու թշնամանքը, մաղձն ու հայհոյանքը:

-Նախ՝ առաջարկում եմ կոնկրետ այդ միջադեպին նայել այլ տեսանկյունից. կա կոնկրետ մարդ, որն իրեն թույլ է տվել ո՛չ հանրային գործչին, ո՛չ տղամարդուն, ո՛չ պատգամավորին, ո՛չ ուղղակի մարդուն վայել արարք։ Եվ այս միջադեպին կարելի էր մեծ նշանակություն չտալ: 

Բոլոր ժամանակներում, բոլոր երկրներում կան նման դեմքեր, և հասարակությունները նրանց ուղղակի մերժում են, անտեսում։ Բայց մեր պարագայում տեղի ունեցավ ամենասարսափելին. 

ԱԺ իր խմբակցության գործընկերները չդատապարտեցին, չսաստեցին։ 

Շատերը լռեցին՝ իրենց հոգու խորքում հասկանալով կատարվածի ողջ այլանդակությունը, ոմանք էլ պաշտպանեցին։ Սա շատ ավելի վտանգավոր է, քան մեկ հոգու վարքագիծը։ 

Նոր Հայաստանում, նոր բարքերի ու նոր մթնոլորտի պայմաններում ուղղակի չէր կարող նման բան լինել։ Սա նշանակում է, որ ոչ մի «նոր» էլ չկա՝ կա ուրիշը. տեղ-տեղ լավը, տեղ-տեղ ավելի գռեհիկ։ 

Լռողները վախեցան՝ էլի նայեցին մեկ հոգու հրահանգին, իսկ մեկ հոգուն, կարծես թե, սա գարշելի չէ, սրտովն է։ Նրանք, ովքեր առաջինները դրեցին սև ու սպիտակի հրեշավոր ձևակերպումը, չեն պատկերացրել, թե ինչ են իրականում արել։ 

Նրանք, ովքեր ամիսներ շարունակ ծափահարում էին ամեն հրեշավոր ձևակերպմանը ու ամեն անհավասարակշիռ գաղափարին, հավասարաչափ կիսում են պատասխանատվությունը։ Շատ դժվար է լինելու փոխադարձ ներման, փոխադարձ սխալների ընդունման, միասնական հասարակության ձևավորման փուլը։ 

Բայց մենք անպայման դրա միջով գնալու ենք։ Շատ երկրներ են անցել այդ փուլերով, մենք ո՛չ առաջինն ենք, ո՛չ վերջինը։

 Անպայման լինելու է մեծ ամոթի փուլ, երբ անհատապես շատերը ամաչելու են իրենց ասածների ու արածների համար,ամաչելու են հնազանդ ենթարկվելու, անձնական տեսակետից վախենալու համար՝ անկախ նրանից՝ ով որ ճամբարից կամ բևեռից է։ 

Անպայման գալու է այն օրը, երբ «ճամբարներ» ձևակերպումը այլևս չի օգտագործվելու ներքին հարաբերությունները նկարագրելիս։

Մի օրինակ բերեմ. երբ Երևանի ավագանու նախընտրական քարոզարշավի բեմից պարոնայք Վանեցյանին և Օսիպյանին տրվեց պառկեցնելու, ասֆալտին փռելու ակնհայտ անօրինական հրամանը, ես մտածում էի՝ այդ պարոններն արդյո՞ք հասկանում են, որ իրենց պաշտոնները ժամանակավոր են, որ ամեն ասած չի կարելի ջանասիրաբար անել։ 

Կար նաև երկրորդ հարցը՝ բեմին կանգնածները, որ ծափ էին տալիս, հասկանու՞մ են, որ 21-րդ դարում ամեն ասածի ծափ չեն տա։ Իրականությունը փոփոխվելու հակում ունի։ 

Շատ կարևոր է բոլոր բարդ վիճակներում պահել մարդկային գծերը, մեկի մոտ դա հաջողվում է, մյուսի մոտ՝ ոչ։ 

Հիմա մենք իսկապես բարդ փուլում ենք, ակնհայտ է, որ մեզ նոր շոկեր են սպասում։

-Շատ են հնչում սթափեցման կոչեր, որ Հայաստանի առաջ առկա են բազում մարտահրավերներ: Ի՞նչ եք կարծում, այսօր այդ մարտահրավերներից բխող հնարավոր խնդիրները հասկանալու ու գիտակցելու խնդիր կա՞: Ինչո՞վ է լցված օրակարգը և իրականում ի՞նչ առաջնահերթություններով պետք է լցվեր: Ովքե՞ր են առողջացման ճանապարհի պատասխանատուները:

-Պատասխանատվության մասին խոսելն ամենաիռացիոնալ զբաղմունքն է։ Այդպես մենք որևէ պոզիտիվ բանի չենք հանգի։ 

Լուծումներ են պետք։ Ճիշտ լուծումների համար շատ կարևոր է ճիշտ հասկանալ հանրային տրամադրությունները։ 2018թ.-ին փողոց դուրս եկած հարյուր հազարավոր մարդիկ ուզում էին փոփոխություն։ Փոփոխություններ թե՛ երկրում, թե՛ իրենց կյանքում։ 

Վստահ եմ՝ այսօրվա հանրային տրամադրությունների հիմքում դարձյալ փոփոխությունների պահանջն է։ 

Բայց փոփոխություններն իրենք իրենցով երբեք չեն լինում։ 

Հատկապես դրական փոփոխությունները։ 2018թ.-ին ձևավորված իշխանությունը չդարձավ «փոփոխության իշխանություն»։ Չկազմեց օրակարգ, չորոշեց առաջնահերթություններն ու չգնաց խաղաղ, համերաշխ ու աշխատող հասարակության ճանապարհով։ 

Իշխանության գալու օրվանից իշխում էր ագրեսիան՝ անհիմն ու անպիտան։ Անկեղծ ասում եմ, մարդկայնորեն չեն հասկանում, թե ինչու։ 

Կար աշխատելու, լայն կոնսոլիդացիայի բացառիկ հնարավորություն, երկիրը զարգացնելու լուրջ ռեսուրս, բայց ընտրվեց դատելու, բռնելու, մեղադրելու և անվերջ խոսելու ճանապարհը։ 

Ափսոս։ 

Հիմա մենք լուրջ խնդիրների առաջ ենք։ 

Հիմա մենք պոտենցիալ պատերազմի վտանգի առաջ ենք, որտեղ մեր թույլ տված սխալներն ակնհայտ տեսանելի են։ 

Կա վիճակը շտկելու մեկ իրական տարբերակ՝ սոլիդ իշխանության ձևավորումը։ 

Այն պետք է կազմված լինի իշխանության մեջ և իշխանությունից դուրս գրագետ, պատրաստված, սոլիդ մարդկանցից ու շրջանակներից։ 

Մեզ պետք է կայունացնել վիճակը, կասեցնել անկումը, հանդարտեցնել հասարակությանը և սկսել աշխատել գրագետ, ռացիոնալ, հաշվարկված։ 

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Saving together: IDBank and IdramARARATBANK AND SINGAPORE GFTN SIGN MEMORANDUM OF UNDERSTANDING FOR DIGITAL TRANSFORMATIONAndron Participates in the Tomorrow Mobility World Congress 2024: Driving Innovation in E-MobilityAcba bank and American Express Expand Collaboration in ArmeniaThe Silicon Mountains technology summit to be held with the support of Ucom Evocabank became the first bank to join Idram’s open QR infrastructure25% Off on RIA Money Transfers to Ukraine at AraratBank Yerevan to Host Unprecedented Serbian-Armenian Music ConcertAraratBank Stands with My Forest Armenia to establish Charles Aznavour Forest Ucom and Sunchild NGO install another solar plant in Areni 4,401,021 AMD to COAF. The November beneficiary is “Armenia Tree Project”Go Digital or Go Home: Sergey Arakelyan Yes to cashless! - cruises and gifts for AraratBank MC cardholders Ucom joins Armenian Internet Governance Forum as a platinum partner AraratBank: Five-Time Winner at AMX Awards 2024AraratBank Initiates a Panel Discussion on AI and LeadershipKhachaturian International Youth Competition launched in China with performance by “Music for Future” Foundation’s Cellist Mari HakobyanUcom Employees Participate in Forest Restoration Efforts in Vayots Dzor Fast Shift has joined Idram's open QR infrastructure New and modern. Arabkir branch of IDBank reopenedAraratBank: Unprecedented Consumer Loan Offer Starting from 14.5% Ucom launches 5G network across nine Armenian citiesLearn to save. World Savings Day with Idram JuniorAnother solar power plant by Ucom and SunChild NGO installed in Vardenis Converse Bank and Kapitalbank signed a cooperation agreement at Sibos 2024 IDBank and Idram at Mantashyants Global Expo AraratBank Introduces UBPAY: A New System for International TransfersIDBank participated in the HR Expo-24 conference Armenia Hosted the Consulting Event of the Year: International CMC Conference was held with Participants from 30 Countries AraratBank Sponsors New Laboratory and Seminar at MatenadaranUcom, in cooperation with SunChild NGO, increases the access to drinking water in Lchavan community The customer is always our top priority: IDBankThe October beneficiary of "The Power of a Dram" is the Children of Armenia FundAmeriabank’s New Offer: Draw of Investment Portfolios for AMD 2M The International CMC Conference kicked off for the first time in Armenia, bringing together management consultants and the business community The winners of the 2024 joint program between SIA Armenia and "The Power of One Dram" have been announced General Director of Ucom Participated in the Annual Conference of the Institute of Internal Auditors Armenia AraratBank Expands International Transfer Options with Golden Money System10% idcoin with IDBank Mastercard cardsUcom Completes Network Modernization in Gyumri and Vanadzor Ameriabank’s Special Offer for New Mastercard Holders. 1% Cashback and Lots of GiftsGeneral Director of Ucom Delivers a Lecture at Leadership School Idram Junior and Koreez Summarize the Results of the Junius Financial Education CompetitionExperience comfortable traveling with IDBank premium cardsUcom has published the 2023 financial audit report UBPay has joined IAMTN Payments NetworkThe Armenian Conference Interpreters Association Celebrates the International Translation Day Old Yerevan: IDBank’s New Branch in an Exclusive FormatAraratBank and SIA: Ongoing Partnership for Social EntrepreneurshipUcom and SunChild NGO have installed a following solar power plant in Chakaten settlement