Ереван, 22.Ноябрь.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


«Հա­յաս­տա­նը պաշ­տո­նա­պես մտել է պատ­ժիչ, ռեպ­րե­սիվ փուլ, որ­տեղ որևէ մեկն այ­լևս պաշտ­պան­ված չէ»

ПОЛИТИКА

«Փաստի» զրուցակիցն է «Այլընտրանքային նախագծեր խումբ» հասարակական կառույցի ղեկավար Վահե Հովհաննիսյանը:

: -Պարո՛ն Հովհաննիսյան, ՍԴ-ի և, մասնավորապես, ՍԴ նախագահի շուրջ ծավալվող գործընթացի քննարկումները տեղափոխվեցին Ազգային ժողով: Ի վերջո, ՍԴ դիմելու որոշումն ընդունվեց երեկ: Դիտարկելով իրավական դաշտում առկա հարցերն ավելի լայն համատեքստում ՝ ի՞նչ եք կարծում՝ իրավակա՞ն, թե՞ քաղաքական գործընթացների հետ գործ ունենք:

-Իմ կարծիքով, սա ո՛չ իրավական, ո՛չ էլ քաղաքական գործընթաց է։ 

Մեկ մարդը խնդիր է դրել երկրում ունենալ լիակատար և անվերահսկելի իշխանություն, և նա համառորեն իրականացնում է այդ ծրագիրը։ 

Ունենք մեկ հոգու կառավարություն, մեկ հոգու ԱԺ, հիմա խնդիր է դրված ստանալ մեկ հոգու դատաիրավական համակարգ, որից հետո խնդիրը լինելու է ունենալ մեկ հոգու լրատվականվերլուծական համակարգ։ 

Այս շղթան ակնհայտ էր դեռևս ամիսներ առաջ, երբ մեկ հոգու ցանկությանը չբավարարող դատավճիռներից հետո սկսվեցին ցուցադրական հարձակումները դատավորների նկատմամբ. դատարանների շրջափակում, Ալեքսանդր Ազարյանի հանդեպ արշավը, Դավիթ Գրիգորյանի դեմ գործը և այլն։ 

Սա չափազանց վտանգավոր պրոցես է։ Ես այն կարծիքին եմ, որ Հայաստանը պաշտոնապես մտել է պատժիչ, ռեպրեսիվ փուլ, որտեղ որևէ մեկն այլևս պաշտպանված չէ։ Սա խիստ տհաճ, խիստ վտանգավոր, բայց նաև ոչ երկարատև փուլ է։

 Նման վիճակները մեր տիպի երկրներում չեն կարող երկար տևել։ 

Ներքին կամ արտաքին շոկերը կփոխեն վիճակը, այլ հարց է գինը։ Ի՞նչ գնով ենք կանգնեցնելու մեր պետության այս փորձաշրջանը։

-Գնալով ավելի հաճախ է խոսվում իշխանության կողմից երկակի ստանդարտների կիրառման անթույլատրելիության մասին: Երկակի ստանդարտների կիրառման հարցն ինչո՞ւ ակնհայտ դարձավ, ո՞րն է վտանգը:

Խնդիրը նույնիսկ երկակի ստանդարտները չեն։ Բանաձևն այլ է. կա՛մ դուք անում եք իմ ցանկությունը, կա՛մ դուք ներքին թշնամի եք, հակահեղափոխական։ 

Իրականում սա շատ պարզունակ բանաձև է։ 

Ամիսների ընթացքում բոլոր նրանք, ովքեր սեփական կարծիք, տեսակետ, առաջարկություն կամ անհամաձայնություն են հայտնել, միանգամից տեղավորվել են ռևանշիստ կամ հակահեղափոխական հարթության մեջ։ 

Եթե վեց ամիս առաջ դա դեռ աշխատում էր, այսօր հանրության նորանոր շերտեր են հրաժարվում ինքնախաբվելուց, հանրային նոր շերտեր են դատարկախոսության փոխարեն արդյունք պահանջում։ 

Եվ, վերջապես, շատ մեծ թվով մարդիկ են սկսել գիտակցել այն ռիսկերը, որոնք սրընթաց կանգնում են մեր առջև։ 

Նորից եմ կրկնում, սա երկակի ստանդարտների խնդիր չէ, սա մեկ հոգու անվերահսկելի իշխանության հաստատման փորձ է, որի համար սկզբնական փուլում եղել է պարարտ հող, հանձինս նախկին կոպիտ սխալների, բայց այսօր հասարակությունը տեսնում է, որ իրեն երկար ժամանակ խաբել են, մոլորեցրել են, որ իր խնդիրները չեն լուծվում, իսկ անծրագիր և ոչ ռացիոնալ կառավարման արդյունքում պետությունը չափազանց լուրջ խնդիրների առաջ է կանգնում։ 

- Արժանապատվությունը վիրավորելը, նսեմացնելը, հայհոյանքն ու թշնամանքը չափազանց վտանգավոր չափերի են հասել մեզ մոտ: Այս մասին նաև ՄԻՊ-ն էր բարձրաձայնել: Ընդ որում՝ դեռ մինչ իմքայլական պատգամավորի հայտնի հարցազրույցն ու որակումը՝ ուղղված նախկին պատգամավորին, նախարարին: Այն, որ քաղաքական բանավեճի մակարդակի առումով խնդիր ունենք, բացահայտում չէ, բայց ինչո՞ւ երևույթը խորացավ, ո՞ւր է տանելու այս ճանապարհը: Ի դեպ՝ հասարակությունը ևս ներքաշվեց այդ ամենի մեջ, և ավելի լայն շրջանակներ են ընդգրկում ատելությունն ու թշնամանքը, մաղձն ու հայհոյանքը:

-Նախ՝ առաջարկում եմ կոնկրետ այդ միջադեպին նայել այլ տեսանկյունից. կա կոնկրետ մարդ, որն իրեն թույլ է տվել ո՛չ հանրային գործչին, ո՛չ տղամարդուն, ո՛չ պատգամավորին, ո՛չ ուղղակի մարդուն վայել արարք։ Եվ այս միջադեպին կարելի էր մեծ նշանակություն չտալ: 

Բոլոր ժամանակներում, բոլոր երկրներում կան նման դեմքեր, և հասարակությունները նրանց ուղղակի մերժում են, անտեսում։ Բայց մեր պարագայում տեղի ունեցավ ամենասարսափելին. 

ԱԺ իր խմբակցության գործընկերները չդատապարտեցին, չսաստեցին։ 

Շատերը լռեցին՝ իրենց հոգու խորքում հասկանալով կատարվածի ողջ այլանդակությունը, ոմանք էլ պաշտպանեցին։ Սա շատ ավելի վտանգավոր է, քան մեկ հոգու վարքագիծը։ 

Նոր Հայաստանում, նոր բարքերի ու նոր մթնոլորտի պայմաններում ուղղակի չէր կարող նման բան լինել։ Սա նշանակում է, որ ոչ մի «նոր» էլ չկա՝ կա ուրիշը. տեղ-տեղ լավը, տեղ-տեղ ավելի գռեհիկ։ 

Լռողները վախեցան՝ էլի նայեցին մեկ հոգու հրահանգին, իսկ մեկ հոգուն, կարծես թե, սա գարշելի չէ, սրտովն է։ Նրանք, ովքեր առաջինները դրեցին սև ու սպիտակի հրեշավոր ձևակերպումը, չեն պատկերացրել, թե ինչ են իրականում արել։ 

Նրանք, ովքեր ամիսներ շարունակ ծափահարում էին ամեն հրեշավոր ձևակերպմանը ու ամեն անհավասարակշիռ գաղափարին, հավասարաչափ կիսում են պատասխանատվությունը։ Շատ դժվար է լինելու փոխադարձ ներման, փոխադարձ սխալների ընդունման, միասնական հասարակության ձևավորման փուլը։ 

Բայց մենք անպայման դրա միջով գնալու ենք։ Շատ երկրներ են անցել այդ փուլերով, մենք ո՛չ առաջինն ենք, ո՛չ վերջինը։

 Անպայման լինելու է մեծ ամոթի փուլ, երբ անհատապես շատերը ամաչելու են իրենց ասածների ու արածների համար,ամաչելու են հնազանդ ենթարկվելու, անձնական տեսակետից վախենալու համար՝ անկախ նրանից՝ ով որ ճամբարից կամ բևեռից է։ 

Անպայման գալու է այն օրը, երբ «ճամբարներ» ձևակերպումը այլևս չի օգտագործվելու ներքին հարաբերությունները նկարագրելիս։

Մի օրինակ բերեմ. երբ Երևանի ավագանու նախընտրական քարոզարշավի բեմից պարոնայք Վանեցյանին և Օսիպյանին տրվեց պառկեցնելու, ասֆալտին փռելու ակնհայտ անօրինական հրամանը, ես մտածում էի՝ այդ պարոններն արդյո՞ք հասկանում են, որ իրենց պաշտոնները ժամանակավոր են, որ ամեն ասած չի կարելի ջանասիրաբար անել։ 

Կար նաև երկրորդ հարցը՝ բեմին կանգնածները, որ ծափ էին տալիս, հասկանու՞մ են, որ 21-րդ դարում ամեն ասածի ծափ չեն տա։ Իրականությունը փոփոխվելու հակում ունի։ 

Շատ կարևոր է բոլոր բարդ վիճակներում պահել մարդկային գծերը, մեկի մոտ դա հաջողվում է, մյուսի մոտ՝ ոչ։ 

Հիմա մենք իսկապես բարդ փուլում ենք, ակնհայտ է, որ մեզ նոր շոկեր են սպասում։

-Շատ են հնչում սթափեցման կոչեր, որ Հայաստանի առաջ առկա են բազում մարտահրավերներ: Ի՞նչ եք կարծում, այսօր այդ մարտահրավերներից բխող հնարավոր խնդիրները հասկանալու ու գիտակցելու խնդիր կա՞: Ինչո՞վ է լցված օրակարգը և իրականում ի՞նչ առաջնահերթություններով պետք է լցվեր: Ովքե՞ր են առողջացման ճանապարհի պատասխանատուները:

-Պատասխանատվության մասին խոսելն ամենաիռացիոնալ զբաղմունքն է։ Այդպես մենք որևէ պոզիտիվ բանի չենք հանգի։ 

Լուծումներ են պետք։ Ճիշտ լուծումների համար շատ կարևոր է ճիշտ հասկանալ հանրային տրամադրությունները։ 2018թ.-ին փողոց դուրս եկած հարյուր հազարավոր մարդիկ ուզում էին փոփոխություն։ Փոփոխություններ թե՛ երկրում, թե՛ իրենց կյանքում։ 

Վստահ եմ՝ այսօրվա հանրային տրամադրությունների հիմքում դարձյալ փոփոխությունների պահանջն է։ 

Բայց փոփոխություններն իրենք իրենցով երբեք չեն լինում։ 

Հատկապես դրական փոփոխությունները։ 2018թ.-ին ձևավորված իշխանությունը չդարձավ «փոփոխության իշխանություն»։ Չկազմեց օրակարգ, չորոշեց առաջնահերթություններն ու չգնաց խաղաղ, համերաշխ ու աշխատող հասարակության ճանապարհով։ 

Իշխանության գալու օրվանից իշխում էր ագրեսիան՝ անհիմն ու անպիտան։ Անկեղծ ասում եմ, մարդկայնորեն չեն հասկանում, թե ինչու։ 

Կար աշխատելու, լայն կոնսոլիդացիայի բացառիկ հնարավորություն, երկիրը զարգացնելու լուրջ ռեսուրս, բայց ընտրվեց դատելու, բռնելու, մեղադրելու և անվերջ խոսելու ճանապարհը։ 

Ափսոս։ 

Հիմա մենք լուրջ խնդիրների առաջ ենք։ 

Հիմա մենք պոտենցիալ պատերազմի վտանգի առաջ ենք, որտեղ մեր թույլ տված սխալներն ակնհայտ տեսանելի են։ 

Կա վիճակը շտկելու մեկ իրական տարբերակ՝ սոլիդ իշխանության ձևավորումը։ 

Այն պետք է կազմված լինի իշխանության մեջ և իշխանությունից դուրս գրագետ, պատրաստված, սոլիդ մարդկանցից ու շրջանակներից։ 

Մեզ պետք է կայունացնել վիճակը, կասեցնել անկումը, հանդարտեցնել հասարակությանը և սկսել աշխատել գրագետ, ռացիոնալ, հաշվարկված։ 

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Ожидать эскалации нужно всегда: Алексей АнпилоговАрмения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепитаМИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсамиБельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и БельгииМы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан ФиданАрмянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащихРоссия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частьюСМИ: В секторе Газа дети и женщины отравились консервами, оставленными израильскими военными Пашинян и Хофрайтер обсудили отношения Армения-Европейский Союз Азербайджан – Франция: В чем причины напряженности? Залужный: Началась Третья мировая война В США редкую серебряную монету 17 века продали за рекордную сумму В Китае обнаружено сверхкрупное месторождение золота на сумму около 83 млрд. долларов Вице-премьер подчеркнул важность деятельности компании Foster and Partners в Армении Никол Пашинян в ближайшие дни даст интервью В Армении выделили свыше 1 млрд драмов на ремонт и строительство школ и детсадов Министр: Россия нанесла экологический ущерб Украине на 71 млрд. долларов Дети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBankКурсы валют в Армении Захарова выступила с комментарием в связи с поступившим ей звонком в прямом эфире Романосу Петросяну все еще не предложили должность главы КГД Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигацииВ Армении сократят помощь для арцахских беженцевАрмянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине КрымаОванес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному боюПалата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лицАвантюризм кадровых движений: «Паст»Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст»Как собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст»«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст»Примечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст»Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. ПономаренкоКарине Кочар: Рубен Кочар сжигает славу своего отца, хочет запомниться в истории Трамп выдвинул кандидатуру юриста Мэтью Уитакера на пост постпреда США при НАТО В Тавушской области вновь зафиксировали леопарда Ушел из жизни известный армяно-грузинский художник Тенгиз Микоянц Ford сократит 4 000 рабочих мест в Европе 24News: Пашинян потребовал освободить здание Брюсова до весны 2025 года 62-летняя Деми Мур сияет молодостью на мероприятии Elle Women In Hollywood «Ноа» - «Арарат» - 4:0 (видео) Анна Акопян в Риме посетила больницу, в которой лечатся украинские дети В общеобразовательных заведениях Армении проводятся занятия для учителей Курсы валют в Армении Элинар Варданян: То, что у оппозиции действительно есть упущения, никто не может отрицать НС Армении ратифицировал соглашение о свободной торговле между ЕАЭС и ИраномСМИ назвали возможные сроки начала переговоров России и Украины Арпине Саркисян будет назначена главой МВД РАЕС направит в Грузию "политическую миссию"Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городахЧЕ: Результаты армянских шахматистов