Yerevan, 05.November.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
BREAKING


Նորից՝ չմտածված, թերի ու չհիմնավորված. «Փաստ»

ANALYSIS

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Եռամսյա հավաքներն, իհարկե, նորություն չեն: Սակայն, հաշվի առնելով խորացող անվտանգային մարտահրավերները՝ Արցախյան երկրորդ պատերազմից հետո՝ հատկապես 2021 թվականից սկսած, առավել մեծ ծավալներ ընդունեցին դրանք: Եվ ահա, վերջերս պաշտպանության նախարարը հանկարծ հայտարարեց եռամսյա հավաքներից հրաժարվելու և դրանք 25-օրյա դարձնելու գաղափարի մասին: Իհարկե, ինչպես հետո պարզվեց, նույնիսկ նախագիծ չկա, սակայն փաստը մնում է փաստ, որ առկա է մտադրություն, ինչի մասին հայտարարվել է կառավարության նիստում: Առաջին հերթին՝ հարց է ծագում, թե ինչո՞ւ այդպես որոշվեց միանգամից հավաքների ժամկետը 25 օր դարձնել, քանի որ, եթե որևէ խնդիր էր դրված ուղղակի դրանց տևողությունը կրճատելու, ապա առանց հատուկ որոշման էլ կարելի էր դա անել, քանի որ «Զինվորական ծառայության և զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքը սահմանում է, որ հավաքները կարող են լինել ՄԻՆՉԵՎ 3 ամիս ժամկետով և ոչ ավելի, քան երեք ամիս մեկ տարվա ընթացքում։

Այսինքն, կախված վարժական հավաքների նպատակներից ու բնույթից, դրանց ժամկետը կարող է փոփոխվել։ Օրինակ՝ երեք ամսվա փոխարեն այն կարող է որոշ դեպքերում կազմակերպվել շատ ավելի կարճ տևողությամբ։ Թեպետ բոլոր փորձագետներն էլ նշում են, որ ավելի կարճ ժամկետը, առավել ևս՝ 25 օրը շատ կարճ ժամանակահատված է պահեստազորում հաշվառված քաղաքացիների ռազմական ունակությունները կատարելագործելու և նրանց վերապատրաստելու նպատակով։ Մյուս կողմից էլ՝ տպավորություն է առաջանում, թե 25 օրյա հավաքները կիսապատրաստության կամ ձևականության ապահովման խնդիր են լուծում։ Միգուցե իշխանությունները հաշվի են առնում, որ վարժական հավաքների ժամանակ նաև աշխատավարձ են վճարում, իսկ երբ դրա ժամկետը կրճատվում է, ապա շատ ավելի քիչ գումար կվճարեն։

Բացի այդ, օրենքում նշված չէ, որ վարժական հավաքների մասնակիցները ներգրավվելու են մարտական հերթապահության։ Բայց հավաքների անցկացման գլխավոր նպատակներից մեկը, որի մասին պարբերաբար հայտարարում են ռազմական գերատեսչության ներկայացուցիչները, մարտական հերթապահության համալրումն է։ Բազմաթիվ հարցեր են առաջանում նաև վարժական հավաքները ՀՀ բոլոր զինապարտ քաղաքացիների համար պարտադիր դարձնելու գաղափարի հետ կապված, քանի որ ռազմական տեսանկյունից առաջին հերթին պետք է հենվել մոբիլիզացիոն ռեսուրսի վրա, որի միջոցով հնարավոր է կոնկրետ խնդիր լուծել։ Իսկ այս ամենը հաշվի չառնել ու միանգամից բոլորին անխտիր ներառել հավաքներում՝ նշանակում է շեղվել առաջնահերթություններից։ Դրա մասին է վկայում նաև այն հանգամանքը, որ կառավարության նիստում Փաշինյանը հավաքների էությունը ընդամենը ներկայացնում էր զենքին տիրապետելու և ծանոթ լինելու համատեքստում։

Եթե խնդիր է դրված ուղղակի մարդկանց զենքերի օգտագործմանը ծանոթացնել, ապա դա կարելի է անել այլ նախաձեռնությունների, օրինակ՝ կրթական հաստատություններում համապատասխան դասընթացների ավելացման միջոցով։ Միաժամանակ պետք է հաշվի առնել, որ այս իշխանությունները վարժական հավաքները դարձնում են քաղաքական մահակ։ Ու ընդհանրապես, զորակոչը նրանք համարում են պատժի միջոց: Օրինակ՝ ամիսներ առաջ խորհրդարանի պաշտպանության հանձնաժողովի քպական նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը «սպառնում» էր ընդդիմության ակցիաներից բերման ենթարկված քաղաքացիներին ուղարկել սահման, որից հետո «Դիմադրության» շարժման բազմաթիվ անդամների եռամսյա հավաքների մասնակցության ծանուցագրեր ուղարկվեցին: Պատահականության շնորհիվ պատգամավոր դարձած մի ուրիշ պատգամավոր էլ հայտարարում էր, թե «մի քանի ժամից զինկոմիսարիատները կգնան միտինգավոր տղամարդկանց հետևից և նրանց կտանեն առաջնագիծ»։ Լուրջ խնդիրներ կան նաև վարժական հավաքների ընթացակարգի հետ կապված։ Շատ դեպքերում դրանք անցկացվում են խախտումներով։ Բազմաթիվ դեպքեր են հայտնի, երբ ծանուցագիրը ստանալուն պես հենց նույն օրն էլ զորակոչում են՝ առանց բժշկական պատշաճ հետազոտության, այնինչ ծանուցումից մինչև հավաքի մեկնելը 20 օր ժամանակ պետք է տրվի։ Կան օրինակներ, որ հավաքների ժամանակ մարդիկ ունեցել են առողջական լուրջ խնդիրներ, ընդհուպ՝ սրտի կաթված, եղել են նաև մահվան դեպքեր:

Պահեստազորում ընդգրկված քաղաքացիներին վարժական հավաքներին ներգրավելու համար նախ պետք է պատշաճ կերպով համապատասխան բուժհետազոտություն կազմակերպվի, բայց հաճախ բուժզննությունը անհրաժեշտ մակարդակով չի կազմակերպվում և հաշվի չեն առնվում քաղաքացիների առողջական խնդիրները, առավել ևս, եթե իշխանություններին շատ պետք է, որ տվ յալ անձը անպայման «պատժվի»։ Մի խոսքով, վարժական հավաքների հետ կապված նոր նախաձեռնությունը, ինչպես այս իշխանության նախաձեռնությունների մեծ մասը, մի կողմից՝ չմտածված, թերի ու չհիմնավորված է, մյուս կողմից՝ չափազանց վտանգավոր, որը կարող է անվտանգային առումով ավելի խոցելի դարձնել մեր երկիրը։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Ucom joins Armenian Internet Governance Forum as a platinum partner AraratBank: Five-Time Winner at AMX Awards 2024AraratBank Initiates a Panel Discussion on AI and LeadershipKhachaturian International Youth Competition launched in China with performance by “Music for Future” Foundation’s Cellist Mari HakobyanUcom Employees Participate in Forest Restoration Efforts in Vayots Dzor Fast Shift has joined Idram's open QR infrastructure New and modern. Arabkir branch of IDBank reopenedAraratBank: Unprecedented Consumer Loan Offer Starting from 14.5% Ucom launches 5G network across nine Armenian citiesLearn to save. World Savings Day with Idram JuniorAnother solar power plant by Ucom and SunChild NGO installed in Vardenis Converse Bank and Kapitalbank signed a cooperation agreement at Sibos 2024 IDBank and Idram at Mantashyants Global Expo AraratBank Introduces UBPAY: A New System for International TransfersIDBank participated in the HR Expo-24 conference Armenia Hosted the Consulting Event of the Year: International CMC Conference was held with Participants from 30 Countries AraratBank Sponsors New Laboratory and Seminar at MatenadaranUcom, in cooperation with SunChild NGO, increases the access to drinking water in Lchavan community The customer is always our top priority: IDBankThe October beneficiary of "The Power of a Dram" is the Children of Armenia FundAmeriabank’s New Offer: Draw of Investment Portfolios for AMD 2M The International CMC Conference kicked off for the first time in Armenia, bringing together management consultants and the business community The winners of the 2024 joint program between SIA Armenia and "The Power of One Dram" have been announced General Director of Ucom Participated in the Annual Conference of the Institute of Internal Auditors Armenia AraratBank Expands International Transfer Options with Golden Money System10% idcoin with IDBank Mastercard cardsUcom Completes Network Modernization in Gyumri and Vanadzor Ameriabank’s Special Offer for New Mastercard Holders. 1% Cashback and Lots of GiftsGeneral Director of Ucom Delivers a Lecture at Leadership School Idram Junior and Koreez Summarize the Results of the Junius Financial Education CompetitionExperience comfortable traveling with IDBank premium cardsUcom has published the 2023 financial audit report UBPay has joined IAMTN Payments NetworkThe Armenian Conference Interpreters Association Celebrates the International Translation Day Old Yerevan: IDBank’s New Branch in an Exclusive FormatAraratBank and SIA: Ongoing Partnership for Social EntrepreneurshipUcom and SunChild NGO have installed a following solar power plant in Chakaten settlementUcom and Impact Hub Yerevan Launch the Ucom Fellowship Incubation ProgramArmenia hosts the most prestigious International CMC Conference and the "Constantinus" Award Ceremony Nokia and Team Telecom Armenia bring 25G PON commercial services to customers across Armenia The Power of One Dram to "Moonk" technoschool Ucom and SunChild NGO Bring Renewable Energy to Syunik's Borderline Regions Incredibly long: Rocket Line 0% now for 12 months Junius: A Financial Literacy Game in the Idram Junior App Around 100,000 households are making use of Team's Internet; 2nd quarter indicators New IDBank Branch in the City of HrazdanUcom Successfully Concludes uGeneration Summer Internship Program IDBank and Idram at the "Horizon" Camp: The Power of One Dram Converse Bank has joined the UN Global Compact Initiative Ucom Launches Special Promotion for Students Ahead of Academic Year