Ереван, 23.Ноябрь.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


Նորից՝ չմտածված, թերի ու չհիմնավորված. «Փաստ»

АНАЛИТИКА

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Եռամսյա հավաքներն, իհարկե, նորություն չեն: Սակայն, հաշվի առնելով խորացող անվտանգային մարտահրավերները՝ Արցախյան երկրորդ պատերազմից հետո՝ հատկապես 2021 թվականից սկսած, առավել մեծ ծավալներ ընդունեցին դրանք: Եվ ահա, վերջերս պաշտպանության նախարարը հանկարծ հայտարարեց եռամսյա հավաքներից հրաժարվելու և դրանք 25-օրյա դարձնելու գաղափարի մասին: Իհարկե, ինչպես հետո պարզվեց, նույնիսկ նախագիծ չկա, սակայն փաստը մնում է փաստ, որ առկա է մտադրություն, ինչի մասին հայտարարվել է կառավարության նիստում: Առաջին հերթին՝ հարց է ծագում, թե ինչո՞ւ այդպես որոշվեց միանգամից հավաքների ժամկետը 25 օր դարձնել, քանի որ, եթե որևէ խնդիր էր դրված ուղղակի դրանց տևողությունը կրճատելու, ապա առանց հատուկ որոշման էլ կարելի էր դա անել, քանի որ «Զինվորական ծառայության և զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքը սահմանում է, որ հավաքները կարող են լինել ՄԻՆՉԵՎ 3 ամիս ժամկետով և ոչ ավելի, քան երեք ամիս մեկ տարվա ընթացքում։

Այսինքն, կախված վարժական հավաքների նպատակներից ու բնույթից, դրանց ժամկետը կարող է փոփոխվել։ Օրինակ՝ երեք ամսվա փոխարեն այն կարող է որոշ դեպքերում կազմակերպվել շատ ավելի կարճ տևողությամբ։ Թեպետ բոլոր փորձագետներն էլ նշում են, որ ավելի կարճ ժամկետը, առավել ևս՝ 25 օրը շատ կարճ ժամանակահատված է պահեստազորում հաշվառված քաղաքացիների ռազմական ունակությունները կատարելագործելու և նրանց վերապատրաստելու նպատակով։ Մյուս կողմից էլ՝ տպավորություն է առաջանում, թե 25 օրյա հավաքները կիսապատրաստության կամ ձևականության ապահովման խնդիր են լուծում։ Միգուցե իշխանությունները հաշվի են առնում, որ վարժական հավաքների ժամանակ նաև աշխատավարձ են վճարում, իսկ երբ դրա ժամկետը կրճատվում է, ապա շատ ավելի քիչ գումար կվճարեն։

Բացի այդ, օրենքում նշված չէ, որ վարժական հավաքների մասնակիցները ներգրավվելու են մարտական հերթապահության։ Բայց հավաքների անցկացման գլխավոր նպատակներից մեկը, որի մասին պարբերաբար հայտարարում են ռազմական գերատեսչության ներկայացուցիչները, մարտական հերթապահության համալրումն է։ Բազմաթիվ հարցեր են առաջանում նաև վարժական հավաքները ՀՀ բոլոր զինապարտ քաղաքացիների համար պարտադիր դարձնելու գաղափարի հետ կապված, քանի որ ռազմական տեսանկյունից առաջին հերթին պետք է հենվել մոբիլիզացիոն ռեսուրսի վրա, որի միջոցով հնարավոր է կոնկրետ խնդիր լուծել։ Իսկ այս ամենը հաշվի չառնել ու միանգամից բոլորին անխտիր ներառել հավաքներում՝ նշանակում է շեղվել առաջնահերթություններից։ Դրա մասին է վկայում նաև այն հանգամանքը, որ կառավարության նիստում Փաշինյանը հավաքների էությունը ընդամենը ներկայացնում էր զենքին տիրապետելու և ծանոթ լինելու համատեքստում։

Եթե խնդիր է դրված ուղղակի մարդկանց զենքերի օգտագործմանը ծանոթացնել, ապա դա կարելի է անել այլ նախաձեռնությունների, օրինակ՝ կրթական հաստատություններում համապատասխան դասընթացների ավելացման միջոցով։ Միաժամանակ պետք է հաշվի առնել, որ այս իշխանությունները վարժական հավաքները դարձնում են քաղաքական մահակ։ Ու ընդհանրապես, զորակոչը նրանք համարում են պատժի միջոց: Օրինակ՝ ամիսներ առաջ խորհրդարանի պաշտպանության հանձնաժողովի քպական նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը «սպառնում» էր ընդդիմության ակցիաներից բերման ենթարկված քաղաքացիներին ուղարկել սահման, որից հետո «Դիմադրության» շարժման բազմաթիվ անդամների եռամսյա հավաքների մասնակցության ծանուցագրեր ուղարկվեցին: Պատահականության շնորհիվ պատգամավոր դարձած մի ուրիշ պատգամավոր էլ հայտարարում էր, թե «մի քանի ժամից զինկոմիսարիատները կգնան միտինգավոր տղամարդկանց հետևից և նրանց կտանեն առաջնագիծ»։ Լուրջ խնդիրներ կան նաև վարժական հավաքների ընթացակարգի հետ կապված։ Շատ դեպքերում դրանք անցկացվում են խախտումներով։ Բազմաթիվ դեպքեր են հայտնի, երբ ծանուցագիրը ստանալուն պես հենց նույն օրն էլ զորակոչում են՝ առանց բժշկական պատշաճ հետազոտության, այնինչ ծանուցումից մինչև հավաքի մեկնելը 20 օր ժամանակ պետք է տրվի։ Կան օրինակներ, որ հավաքների ժամանակ մարդիկ ունեցել են առողջական լուրջ խնդիրներ, ընդհուպ՝ սրտի կաթված, եղել են նաև մահվան դեպքեր:

Պահեստազորում ընդգրկված քաղաքացիներին վարժական հավաքներին ներգրավելու համար նախ պետք է պատշաճ կերպով համապատասխան բուժհետազոտություն կազմակերպվի, բայց հաճախ բուժզննությունը անհրաժեշտ մակարդակով չի կազմակերպվում և հաշվի չեն առնվում քաղաքացիների առողջական խնդիրները, առավել ևս, եթե իշխանություններին շատ պետք է, որ տվ յալ անձը անպայման «պատժվի»։ Մի խոսքով, վարժական հավաքների հետ կապված նոր նախաձեռնությունը, ինչպես այս իշխանության նախաձեռնությունների մեծ մասը, մի կողմից՝ չմտածված, թերի ու չհիմնավորված է, մյուս կողմից՝ չափազանց վտանգավոր, որը կարող է անվտանգային առումով ավելի խոցելի դարձնել մեր երկիրը։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Какие требования предъявляют друг другу Ливан и Израиль? ООН: В 2024 году в мире было убито рекордное количество сотрудников гуманитарных организаций Politico: Азербайджан будет отмывать российский газ для Европы Омбудсмен Армении обсудила с послом Нидерландов вопрос защиты прав насильственно перемещенных армян Арцаха Генерал Каракаев на совещании с Путиным: Российский «Орешник» может поражать цели по всей Европе Никол Пашинян: Если я этого не сделаю, значит, я сознательно веду страну к потере государственности Open Source Centre: С марта Россия поставила Северной Корее более миллиона баррелей нефти Политолог: Худший сценарий, если Трамп решил оказать давление на Иран, в том числе и на Армению От несчастного случая скончался многократный чемпион по карате Мкртич Казарян Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советовВ ВОЗ предсказали исчезновение трёх видов рака в ближайшие десятилетия В Москве 29 ноября состоится II Общественный форум «Россия-Армения» Уличный пейзаж Рене Магритта был продан на аукционе Christie's за рекордный 121 млн. долларов Театру оперы и балета имени Спендиарова выделено 191,5 млн. драмов Ожидать эскалации нужно всегда: Алексей АнпилоговАрзуманян: Рынки станкостроения и микроэлектроники ЕАЭС характеризует серьезная зависимость от импорта Армения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепитаВ Ереване перевернулась бетономешалка МИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсамиБельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и БельгииМы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан ФиданАрмянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащихРоссия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частьюСМИ: В секторе Газа дети и женщины отравились консервами, оставленными израильскими военными Пашинян и Хофрайтер обсудили отношения Армения-Европейский Союз Азербайджан – Франция: В чем причины напряженности? Залужный: Началась Третья мировая война В США редкую серебряную монету 17 века продали за рекордную сумму В Китае обнаружено сверхкрупное месторождение золота на сумму около 83 млрд. долларов Вице-премьер подчеркнул важность деятельности компании Foster and Partners в Армении Никол Пашинян в ближайшие дни даст интервью В Армении выделили свыше 1 млрд драмов на ремонт и строительство школ и детсадов Министр: Россия нанесла экологический ущерб Украине на 71 млрд. долларов Дети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBankКурсы валют в Армении Захарова выступила с комментарием в связи с поступившим ей звонком в прямом эфире Романосу Петросяну все еще не предложили должность главы КГД Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигацииВ Армении сократят помощь для арцахских беженцевАрмянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине КрымаОванес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному боюПалата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лицАвантюризм кадровых движений: «Паст»Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст»Как собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст»«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст»Примечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст»Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. ПономаренкоКарине Кочар: Рубен Кочар сжигает славу своего отца, хочет запомниться в истории Трамп выдвинул кандидатуру юриста Мэтью Уитакера на пост постпреда США при НАТО