Ереван, 25.Ноябрь.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


Ռիս­կե­րի չե­զո­քաց­ման մա­սին մտա­ծե­լու փո­խա­րեն «թի­թեռ ենք նկա­րում»

АНАЛИТИКА

Ազգային արժույթը՝ դրամը, վերջերս մոտ 8-ից 9 տոկոս արժեզրկվել է և շարունակում է արժեզրկվել։ Իսկ վերջին մի քանի օրերին մեր ազգային արժույթի անկման տեմպն ակնհայտորեն արագացել է, ինչն արդեն մտահոգիչ երևույթ է։

Ազգային արժույթի արժեզրկումը պայմանավորված է ինչպես ներքին, այնպես էլ համաշխարհային տնտեսության մեջ տեղի ունեցող գործընթացներով։ Նախ և առաջ ներքին շուկայում տարադրամային մուտքերի հետ կապված ռիսկեր են առաջ եկել։ Իսկ դեպի Հայաստան տարադրամի հոսքը տեղի է ունենում արտահանման միջոցով, որի տեմպը խիստ նվազել է պետությունների կողմից կիրառվող սահմանափակումների պատճառով, և արտահանվող ապրանքների պահանջարկի անկում է նկատվում։

Արտարժույթի ներհոսքին նպաստում էր նաև զբոսաշրջության ոլորտը, երբ զբոսաշրջիկները տարադրամով ծախսեր էին կատարում մեր երկրում, սակայն ներկայումս զբոսաշրջությունը գտնվում է սառեցված վիճակում։ Մեծապես նվազել են նաև դրսից եկող տրանսֆերտները։

Ռիսկեր են առաջ եկել` կապված հանքահումքային ապրանքների, մասնավորապես՝ պղնձի համաշխարհային գների նվազման հետ։ Հաշվի առնենք, որ Հայաստանի արտահանման շուրջ 30 տոկոսը բաժին է ընկնում հանքահումքային ապրանքներին։ Ուստի պղնձի գների նվազմամբ պայմանավորված՝ փոքրացել է դեպի Հայաստան արտարժույթի ներհոսքը։

Հայկական տնտեսությունը սերտորեն կապված է Ռուսաստանի տնտեսության հետ, քանի որ մեր արտահանման քառորդ մասն իրացվում է ռուսական շուկայում, և Հայաստանի համար լուրջ խնդիր է նաև ռուբլու փոխարժեքի անկումը։ Ռուբլու արժեզրկման հետևանքով հայաստանցի արտահանողների եկամուտների անկում է նկատվում, ինչը ևս մեկ նպաստող գործոն է, որ դեպի Հայաստան արտարժութային հոսքերի նվազման միտում գրանցվի։

Այս ֆոնին երկրում մեծանում է առաջին անհրաժեշտության ապրանքների նկատմամբ պահանջարկը, քանի որ քաղաքացիները, ստեղծված ճգնաժամային իրավիճակի հետ կապված լուրջ մտահոգություններ ունենալով, լրացուցիչ և չափից ավելի գնումներ են կատարում։

Եվ առաջին անհրաժեշտության ապրանքների նկատմամբ պահանջարկի ավելացումը գնաճի մղող գործոններից մեկն է։ Իսկ գնաճն էլ իր հերթին բերելու է բնակչության գնողունակության անկմանը։ Ըստ այդմ, դրամի արժեզրկումը և գնաճը մեր երկրի սոցիալ-տնտեսական իրավիճակի վրա լուրջ բացասական ազդեցություն ունենալու պայմաններ են ստեղծում։

Այսպիսի իրավիճակի շարունակականության պարագայում, երբ նվազել են հասարակության տարբեր շերտերի եկամուտները, աղքատության մակարդակի բարձրացման համար պարաչտ հող է ստեղծվում։

Խնդիրներ կարող են առաջանալ նաև պետական բյուջեի եկամուտների և ծախսերի մասով։ Ազգային արժույթի արժեզրկումը ՀՀ արտաքին պարտքի սպասարկմանն ուղղվող բյուջետային միջոցների լրացուցիչ ավելացման է բերելու, որովհետև արտաքին պարտքը սպասարկվում է ռեզերվային արժույթներով։ Իսկ սա լրացուցիչ ծախս է պետական բյուջեի համար։ Պարտքի տոկոսների և մայր գումարների վճարման համար դրամի արժեզրկված փոխարժեքի դեպքում պետությունն ավելի շատ գումար պետք է հատկացնի։

Գնաճի մակարդակը, ազգային արժույթի փոխարժեքի կտրուկ անկումը և տնտեսական անկայունությունը չեն բխում բարենպաստ ներդրումային միջավայրի ձևավորման տրամաբանությունից։ Եթե արտարժույթը թանկանում է, օտարերկրյա ներդրողների համար միավոր առումով մեր երկրում արդեն իսկ ներգրավված ռեսուրսներն էժանանում են։ Եվ այն իրավիճակում, երբ համաշխարհային մակարդակով ներդրումների ներգրավումը լուրջ խնդիր է դարձել, ՀՀ-ից կապիտալի արտահոսքի պայմաններ են ստեղծվում։

Նշված գործոններով պայմանավորված՝ իշխանություններից աչալուրջ աշխատանք է պահանջվում հնարավոր ֆինանսատնտեսական ռիսկերը չեզոքացնելու ուղղությամբ, այլապես տնտեսական ճգնաժամի հետևանքները պետության կենսագործունեության համար կարող են ավելի վտանգավոր լինել, քան բուն համավարակի տարածումը։ Սակայն լուրջ խնդիրներով զբաղվելու փոխարեն՝ իշխանությունները հետաքրքրված են քաղաքացիների տեղաշարժը և հեռախոսազրույցները վերահսկելու գործով, որի արդյունավետության աստիճանը ներկայիս իրադրության պայմաններում ձգտում է նվազագույնի։

ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

«Единственный Западный Азербайджан находится на территории Ирана»: посол ФранцииПоказом фильма «Месье Азнавур» открылся 27-й Пражский кинофестиваль французских фильмовИзделия армянских мастеров представлены на Рождественской ярмарке Шпиттельберга в ВенеГенрих Мхитарян начал писать автобиографиюФонд «Музыка во имя будущего» предлагает талантливым молодым музыкантам стать участниками программы «Образовательная поездка в Дубай»Министр окружающей среды Канады Стивен Гилбо призвал к освобождению армянских заключенных, незаконно удерживаемых в АзербайджанеЗеленский: У Украины есть все шансы закончить войну в следующем году Цены на газ в Европе растут В блоке «Армения» прокомментировали мысль Пашиняна про «Западный Азербайджан» Ученые разработали пластырь, контролирующий артериальное давление в режиме нон-стоп Интересные киноленты, которые вы могли пропустить Пашинян: Попросил Овика Агазаряна сложить мандат - надеюсь, моя просьба не останется без отклика Оппозиция анонсировала масштабную протестную акцию в ТбилисиРоссия заявила, что Франция и Британия «ответят» за помощь Украине Крупная победа «Интера» (видео) Прокуратура Азербайджана не позволила международному адвокату Рубена Варданяна посетить Баку Минобороны: Россия хочет разделить украинские территории на три части Парламент Азербайджана обрушился с критикой на Пашиняна из-за «Западного Азербайджана» и Западной Армении Азербайджан намерен усилить «боеспособность войск на границе с Арменией» Новый глава МВД Армении: Начало диалога о либерализации визового режима с ЕС откроет новые горизонты Банки Турции и еще пяти стран перестали обслуживать карты российской платежной системы В разведке США сообщили, что рассекретили сведения об убийствах неугодных Путину лиц На Рождественской ярмарке Шпиттельберга в Вене представлены работы 40 армянских мастеров Никол Пашинян: Если я этого не сделаю, значит, я сознательно веду страну к потере государственности Интервью Никола Пашиняна Общественной телекомпании Армении Стоимость биткойна приближается к 100 тыс. долларов Кто станет депутатом? «Паст»Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст»Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст»В 42 км к северо-востоку от Сюника произошло землетрясение В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст»Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации Мэр Еревана отправился в США Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст»На Украине назвали примерное количество ракет «Орешник» у России» Ракеты ATACMS и Украина: что сделает Дональд Трамп? - The National Interest Ученые выяснили, как избежать смертельных столкновений китов с кораблями Какие требования предъявляют друг другу Ливан и Израиль? ООН: В 2024 году в мире было убито рекордное количество сотрудников гуманитарных организаций Politico: Азербайджан будет отмывать российский газ для Европы Омбудсмен Армении обсудила с послом Нидерландов вопрос защиты прав насильственно перемещенных армян Арцаха Генерал Каракаев на совещании с Путиным: Российский «Орешник» может поражать цели по всей Европе Никол Пашинян: Если я этого не сделаю, значит, я сознательно веду страну к потере государственности Open Source Centre: С марта Россия поставила Северной Корее более миллиона баррелей нефти Политолог: Худший сценарий, если Трамп решил оказать давление на Иран, в том числе и на Армению От несчастного случая скончался многократный чемпион по карате Мкртич Казарян Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советовВ ВОЗ предсказали исчезновение трёх видов рака в ближайшие десятилетия В Москве 29 ноября состоится II Общественный форум «Россия-Армения» Уличный пейзаж Рене Магритта был продан на аукционе Christie's за рекордный 121 млн. долларов