Հոգեբան. «Բարոյական ճգնաժամը զուգակցվում է կառավարման ճգնաժամով»
INTERVIEWԵրկրում առկա իրավիճակը համակարգված ձևով բնորոշելու համար հոգեբան Կարինե Նալչաջյանի դիտարկմամբ պետք է խոսել երկու տեսակի ճգնաժամերի մասին:
«Խոսքը կառավարման և բարոյական ճգնաժամերի մասին է: Կառավարման ճգնաժամի ակնհայտ օրինակ են բռնության քարոզները, բռնությունը, որոնք չեն պատժվում: Իրավիճակը նկարագրելու համար ավելի վաղ ժամանակահատված գնանք՝ հիշենք Կաթողիկոսի նկատմամբ իրականացված գործողությունները: Օրինակ են նաև ԵՊՀ ռեկտորի նկատմամբ կատարված բարոյական ամենացածր մակարդակի գործողությունները: Սկսելով այդ երևույթներից՝ կարող ենք դիտարկել արդեն այսօրվա իրավիճակը, երբ, օրինակ, Ազատության հրապարակում հերոսի կերպար ընդունած ինչոր անհայտ էակներ արժեքներ են ոտնահարում ու բռնության կոչեր են անում: Այսօր արդեն կարող է պատահական մեկը հպարտ կեցվածք ընդունելով՝ սպառնալ: Բացի այդ, մենք տեսնում ենք, որ հայհոյանքները, զազրախոսությունները և լպիրշությունները սոցիալական ցանցերից արդեն իրական կյանք են տեղափոխվում»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց հոգեբանը:
Կարինե Նալչաջյանի խոսքով, բոլոր երևույթները, մեծ հաշվով, խորքային ընհանուր մեկ տրամաբանության մեջ են:
«Վերոնշյալ երևույթները, որոնց մասին ես նշեցի, բարոյական ճգնաժամի մասին էին, ինչը զուգակցվում է կառավարման ճգնաժամով: Երբ մարդը հանցանք է գործում, իսկ պետական ստրուկտուրաները կոչված են նմանատիպ դեպքերը կանխել ու պատժել, բայց անգործության են մատնված, այս պարագայում կարելի է բացասական երևույթների բախվել: Այսօր արդեն ինքնադատաստանի գործընթացներ են տեղի ունենում: Բայց չէ՞ որ քաղաքակիրթ աշխարհը օրենքների և սահմանադրությունների է հասել, և մեր պետությունը ևս ունի օղակներ, որոնցով կարող է կանխել այդ դեպքերը: Երբ պետությունն այդ կառավարումը չի իրականացնում, մարդն իր ներքին մղումների համաձայն գնում է արդարություն որոնելու, ինչի ճանապարհին շատ վատ հետևանքներ կարող են լինել: Եթե մեր համապատասխան մարմինները որոշ անձանց բերանը փակեին, թույլ չտային անել այն, ինչ անում էին, մարդիկ իրենց ներքին մղումներով չէին գնա արդարություն հաստատելու և բռնությունը կանխելու ուղղությամբ: Մեղքը ոչ թե մարդկանց մեջ է, այլ կառավարողների, որոնք թերացել են իրենց գործառույթները կատարելու մեջ:
Եվ, առհասարակ, ինչո՞ւ չօգտագործել այն լծակները, որոնց իշխանությունը հասել է ժողովրդի զգալի հատվածի օժանդակությունը ստանալով: Չէ՞ որ կա նաև հրապարակում հավաքվածների նկատմամբ բարոյական պարտավորվածություն՝ մարդիկ այդքան հույսեր են տածել: Առանց նրանց՝ իշխանության այդ լծակները ևս չէին լինի: Հիմա պարզապես պետք է կոնստրուկտիվ քայլեր կատարվեն, բայց տրամաբանությունն այլ բան է հուշում՝ ամեն ինչ դեպի դեստրուկցիա է գնում»,-նկատեց հոգեբանը:
Նա շեշտեց, որ թերությունները կարելի է շատ ավելի քաղաքակիրթ մակարդակով ու ընդունելի ձևերով լուծել:
Խոսելով վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի մասին և անդրադառնալով հերթական հայտարարությանը՝ կապված «սևազգեստ մարդկանց խմբերի հետ», Կարինե Նալչաջյանը նշեց. «Բոլոր դեպքերում, եթե մենք նայում ենք իր գործունեությանը որպես երկրի ղեկավար, ապա թշնամիներ որոնելը, երկակի ստանդարտներով արդարության հետևից գնալը խոսում է այն մասին, որ ինչ-որ բան այն չէ: Ունենալով լծակներ՝ մարդը դրանք ի նպաստ պետության ամրապնդման չի օգտագործում: Առհասարակ պետության ղեկավարները ձգտում են իրենց երկրի ներսը հանդարտ ու հանգիստ պահել, որ պառակտումներ չլինեն: Ամենապարզ տրամաբանությունը հուշում է, որ եթե օրգանիզմը ներսից առողջ չէ, այն չի կարող պայքարել դրսի բազմապիսի բացասական ազդեցությունների դեմ: Հիմա մեր երկրի առաջին դեմքը, փաստորեն, ներքին համախմբվածության ուղղությամբ չէ, որ աշխատում է: Արդարության վերականգնման ուղղությամբ, իհարկե, անելիքներ շատ կան, բայց հիմա ավելի շատ տարանջատման, ներքին իրավիճակը քաոսային դարձնելու գործընթացներ են, և այս պարագայում ղեկավարը պարտավոր է կոնստրուկտիվ աշխատել»:
Նա շեշտեց, որ յուրաքանչյուր ոք այսօր պատասխանատու է.«Բոլորս պատասխանատվություն ենք կրում մեր յուրաքանչյուր քայլի, ամեն մի խոսքի համար: Եվ դա՝ սկսած կառավարող վերնախավից, որն իշխանության է եկել ժողովրդի ուսերին նստած: Թեպետ «ժողովուրդ» բառն այնքան չարչրկված է այսօր: Սխալ է ասել՝ «ժողովուրդ», որովհետև ժողովրդի տրամադրություններն էլ են տարբեր: Մարդկանց դիրքորոշումների, ապրումների մեջ արդեն մի այնպիսի խառնաշփոթ է, որ այսպես երկար շարունակվել չի կարող: Իսկ ամենակարևորն այն է, որ վերնախավն իրականության զգացողությունը չպետք է կորցնի, ինչը նախորդ իշխանությունների ամենամեծ ու խոցելի խնդիրն էր: Եթե ինչ-որ մեկին թվում է, որ, օրինակ, Արցախի նկատմամբ թշնամական մոտեցումներ ունենալն իր համար անձամբ նպաստավոր է, չարաչար սխալվում է: Ամենակարևոր ու անհրաժեշտ բանն այսօր պատասխանատվության զգացումն է: Պատասխանատվություն՝ սեփական արարքների համար»:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ