Կոն­սո­լի­դա­ցի­ոն գոր­ծըն­թաց­նե­րին զու­գա­հեռ մե­ծա­նում են հան­րու­թյան հի­աս­թա­փու­թյունն ու դժգո­հու­թյու­նը.

Հայաստանում արտակարգ դրության պայմաններում նոր քաղաքական գործընթացներ են տեղի ունենում։ Քաղաքական դաշտն ակտիվ վերադասավորումների մեջ է, որը փոփոխություններ է կանխորոշում ներքաղաքական կոնյուկտուրայում։

Տրամաբանական կլիներ, որ համավարակի պայմաններում քաղաքական զարգացումների դանդաղում տեղի ունենար, քաղաքական ուժերը ներքաղաքական պայքարում «թայմ աութ» վերցնեին, որպեսզի կարողանային իրենց ջանքերը միավորել համավարակի և դրա բերած հետևանքների դեմ պայքարում։ 

Սակայն ի սկզբանե իրադարձություններն այլ սցենարով գնացին։ Իշխանությունները, իրենք իրենց համոզելով, թե դեռևս ունեն ժողովրդի մեծամասնության վստահությունը, մտածեցին, որ կարող են սեփական ուժերով հաղթահարել ճգնաժամը և ֆորսմաժորային իրավիճակում ընդհանրապես կարիք չունեն այլ քաղաքական ուժերի հետ համագործակցելու։

Այնուամենայնիվ, որքան ժամանակն անցնում է, Հայաստանում արմատներ գցած ճգնաժամն ավելի է խորանում։ Խոշոր հաշվով՝ իշխանությունները տանուլ են տվել ճգնաժամային կառավարումը, քանի որ նրանց կողմից նախաձեռնած քայլերն ու միջոցառումները չեն տալիս այն արդյունքները, որոնք ակնկալվում էին։

Անընդհատ ավելանում է վարակվածների քանակը, իսկ տնտեսվարողներն ու քաղաքացիները ստեղծված իրավիճակի պայմաններում շարունակում են մեծ վնասներ կրել։ Այսպիսի իրադրությունը ցանկացած իշխանության համար կարող էր առիթ տալ քաղաքական դաշտում ընդդիմադիր ուժերի հետ համագործակցության եզրեր գտնելու համար։

Բայց գործող իշխանություններին թվում է, թե իրենք դեռ ժամանակ ունեն և միայնակ կարող են ուղղել թույլ տրված սխալներն ու հաջողություններ գրանցել, իսկ առկա պայմաններում ընդդիմության կամ այլ ուժերի հետ համագործակցությունը կարող է բացասական ազդեցություն թողնել իրենց նկատմամբ ձևավորված հանրային ընկալումների վրա ու թուլության նշան համարվել։ 

Ընդհակառակը, իշխանությունները գնում են ընդդիմությանն ու ընդդիմախոսներին լռեցնելու, ճնշումներ բանեցնելու չափազանց վտանգավոր ճանապարհով:

Եվ քանի որ իշխանության ու ընդդիմադիր ուժերի միջև չի ձևավորվում որևէ փոխգործակցության օրակարգ, ապա դա փոխհատուցվում է ընդդիմադիր ուժերի համախմբման և սերտ գործակցության օրակարգով։ 

Մենք այսօր տեսնում ենք, թե ինչպես են օպոզիցիոն ուժերը հանդիպումներ ունենում, միասնական հայտարարություններով հանդես գալիս և այլն։

Համավարակի դեմ պայքարի ձախողումը ավելի է ամրապնդում ընդդիմության շրջանում ձևավորված իշխանափոխության հայտը, որին ի պատասխան իշխանությունը գործի է դնում ռեպրեսիվ մեքենան՝ միջոցներ ձեռնարկելով ընդդիմադիր ուժերին և նրանց ղեկավարներին վարկաբեկելու հանրության աչքում, ու քրեական գործեր «կարում» նրանց վրա։

Բայց եթե իշխանությունը ցանկանում է, որ իր հրաժարականի հարցը չդառնա օրակարգային, ապա ուժայինների միջոցով հարցեր լուծելու փոխարեն պետք է աշխատանքով ապացուցի իր գոյության արդյունավետությունը։ 

Եվ ընդհանրապես, բռնաճնշումների միջոցով քաղաքական պայքարի մեթոդը կարող է հակառակ արդյունքն ունենալ։ Համաշխարհային փորձը՝ վկա:

Եվ հիմա վերլուծական ու փորձագիտական շրջանակներն արդեն իսկ կարծիք են հայտնում, որ աստիճանաբար կյանքի է կոչվում արդեն «դասական» դարձած ներքաղաքական ձևաչափը՝ «կոնսենսուս մինուս մեկ»։ 

Եվ բացի այն, որ իրական ընդդիմադիր ուժերի կոնսոլիդացման գործընթաց է տեղի ունենում, զուգահեռ ավելանում է քաղաքացիների հիասթափությունը գործող իշխանությունների գործողություններից։

Եթե մեկ տարի առաջ իշխանությունները քամահրանքով էին վերաբերվում ընդդիմությանը՝ նշելով, թե ընդդիմադիր դաշտում ձևավորվել է «կոնսենսուս մինուս ժողովուրդ» ձևաչափը՝ նկատի ունենալով, որ ժողովրդին միայն իրենք են ներկայացնում, քանի որ ունեն հանրային լայն աջակցություն, ապա ներկայումս իրավիճակ է փոխվել։ 

180 աստիճանով: Հանրային տրամադրությունների փոփոխությանը զուգահեռ հասարակության տրամաբանող հատվածը միանում է ընդդիմադիր ուժերի ձևավորած կոնսենսուսին, և այդ կոնսենսուսից դուրս է մնում միայն իշխող ուժը, իսկ եթե ավելի կոնկրետ, ապա Նիկոլ Փաշինյանը։

 ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ