«Իշխանությունը դեռևս շարժվում է 2018 թվականի աշնան խաղացանկով, իսկ հասարակությունն այլ օրակարգեր ունի»
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՀուլիս-օգոստոս ամիսներին ի հայտ եկան հարցեր, որոնք կատալիզատորի դեր ունեցան և ակնհայտ դարձրեցին իշխանության ներսում առկա ստվերային տարաձայնությունները: Խոսելով իշխանության ներսում առկա գործընթացների մասին՝ «Փաստի» հետ զրույցում նման տեսակետ հայտնեց քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանը: Քաղտեխնոլոգն այս համատեքստում հիշեցրեց ամիսներ առաջ արված իր պնդումը.
«Այն քաղաքական սպեկտորը, որը ներգրավված է իշխանության մեջ, բավականին խայտաբղետ է: Անկախ գաղափարախոսական տարաձայնություններից, ներքին, առավել ևս՝ արտաքին քաղաքական տեսլականներից, իրենք հայտնվել են ընդհանուր իշխանական կաթսայի մեջ, որտեղ իզմեր չկան:
Այդուհանդերձ, ընդհանուր իզմի բացակայությունը չի նշանակում, որ տարբեր հոսանքներ, որոնք իշխանության բաղկացուցիչ մասն են կազմում, չունեն իրենց սեփական իզմերը»:
Նա ընդգծեց ամիսներ առաջ նշած մեկ այլ հանգամանքի մասին, երբ չէր բացառել, որ տարբեր թևերի առաջացման հետ մեկտեղ իզմերի մեջ ևս կարող է հակասություն առաջանալ.
«Ի վերջո, այդ հակասությունները սրվելու են՝ պայմանավորված ոչ միայն կոնկրետ խնդիրներով, այլև վարչապետի աննախադեպ բարձր վարկանիշի փոփոխման հանգամանքով: Արդեն չի լինելու էյֆորիկ վարկանիշ, և այդ վարկանիշի որոշակի նվազմանը զուգընթաց իշխանության տարբեր թևեր սկսելու են միմյանց հետ էլ ավելի ակտիվ հակամարտել: Հակամարտելու են իշխանության շատ կոնկրետ լծակների համար:
Խոսքը միայն պաշտոնների մասին չէ, այլ նաև ֆինանսական հոսքերի, ուժային կառույցների: Կան նաև քաղաքացիական հասարակության հոսանքներ, որոնք ոչ միշտ է, որ ներսից են կառավարվում:
Ըստ այդմ՝ իրենց արտաքին հովանավորների շահերն էլ են փորձելու սպասարկել, իսկ այդ շահերը, հավանաբար, ոչ միշտ են համընկնելու իշխանության քաղաքական թևի շահերի հետ»:
Իշխանության տրոհման, ստվերային գործընթացների ի հայտ գալու խնդրում, ըստ մեր զրուցակցի, առաջնային դեր ունեցավ ոչ թե Ամուլսարի հարցը, այլ Ստամբուլ յան կոնվենցիան: Նրա խոսքով, կան նաև մի քանի հարցեր, որոնք առաջիկայում ևս այդ դերն են ունենալու, որոնցից մեկն Արցախի հարցն է, ինչպես նաև Արցախում սպասվելիք ընտրությունները:
Իսկ թե իշխանության համար այս գործընթացներն ի՞նչ հետևանք կունենան, քաղտեխնոլոգը նախ նկատում է. «Դժվար է ասել, թե իշխանությունն ինչպես է ընկալում, գնահատում իրավիճակը, որովհետև, ընդհանուր առմամբ, մեկուկես տարին ցույց տվեց, որ իշխանություն հասկացությունը և Նիկոլ Փաշինյան երևույթը շատ տարբեր բաներ են:
Ամբողջ իշխանությունը բավականին ամորֆ մի բան է, որն ամեն ինչ անում է, որ ոչինչ չանի ու ամեն ինչ թողնի նույն Ն. Փաշինյանի որոշմանը: Այսինքն, իշխանությունը փորձում է խուսափել պատասխանատվությունից և այն թողնել Ն. Փաշինյանի վրա:
Եթե ինչ-որ տեղ կարելի է այդ պատասխանատվությունը թողնել ուրիշի վրա, Ն. Փաշինյանն իր հերթին փորձում է դա թողնել ուրիշի վրա: Դրա համար ունենք իրավիճակ, երբ Հայաստանում կա որոշում ընդունելու, իրագործելու և երբեմն նաև կառավարման ճգնաժամ»: Ինչ վերաբերում է տրոհման գործընթացին, ապա Վիգեն Հակոբյանը չի բացառում, որ Նիկոլ Փաշինյանն այդ հնարավոր տրոհման մեջ կարող է օգուտ ակնկալել:
«Ի վերջո, ինքը պետք է հասկանա, որ կարող է ձերբազատվել այն հոսանքներից, որոնք իր համար պրոբլեմատիկ են, ոչ ռեալ դաշնակից են, մյուս կողմից էլ արտաքին քաղաքական ասպարեզում խնդիրներ են ստեղծում:
Մամուլում գրվեց «կանաչների ֆրակցիայի» ստեղծման հնարավորության մասին: Այդ թևին «սորոսական» են ասում, բայց տարբեր հասարակական ուղղվածություններ կան այնտեղ: Այնուամենայնիվ, եթե առաձնանան, պետք է լավ վերլուծել՝ դա ուժեղացնո՞ւմ, թե՞ թուլացնում է Ն. Փաշինյանին:
Այդ հանգամանքը, երևի, ունի թե՛ մինուսներ, թե՛ պլ յուսներ, որովհետև իշխանության ոչ ամուր բալանսից ազատվելը գուցե շատ ավելի լավ է, քան այն անընդհատ հետդ տանելն ու միշտ պարտադրված լինելը՝ հաշվի առնելով նաև նրանց արտաքին ինչոր հովանավորների շահերը:
Ըստ իս՝ այդ թևից ազատվելը կարող է նաև օգուտ բերել»,-ասաց նա՝ ընդգծելով, որ եթե ռիսկերի ամբողջ փունջը գնահատվի, լինի եզրահանգում, որ տրոհումը կարող է օգուտ բերել, ապա այդ առումով իրավիճակը վերահսկելի կլինի:
Ըստ նրա՝ մի հանգամանք կա միայն, որը կարող է մտահոգել Ն. Փաշինյանին: Խոսքն այդ պոտենցիալ անջատողականների թվի մասին է, ըստ որի՝ կարող է վտանգի տակ դրվել գործադիր իշխանության գոյությունը. «Այդուհանդերձ, չեմ կարծում, թե նման կատաստրոֆիկ ձևափոխումների առաջ ենք կանգնած»:
Քաղտեխնոլոգի հետ զրույցում անդրադարձանք նաև իշխանություն-հասարակություն հարաբերություններին, որի համատեքստում Վ. Հակոբյանը շեշտեց ինդիկատորների բացակայության մասին:
«Ինձ մոտ տպավորություն է, որ իշխանությունը, այդ թվում՝ ամենավերին ատյաններում գտնվող ներկայացուցիչները, դեռ չունեն հասարակության տրամադրվածությունների ինդիկատորները:
Զբաղվում են այն մոնիտորինգով, թե սոցցանցերում ինչ է գրվում կամ ասվում: Բայց սոցցանցերի տրամադրվածությունները շատ դեպքերում որևէ աղերս չունեն իրական կյանքի հետ: Հասարակության այդ շերտը շատ դեպքերում կառավարվում է թե՛ ուղղակի, թե՛ անուղղակի:
Եվ այս պարագայում ինչ-որ տրամադրվածություններ են ստեղծում սոցցանցերում, որոնց վրա իշխանությունը կարող է հիմնվել ու բավականին լուրջ սխալներ թույլ տալ: Օրինակ՝ կարծում եմ, որ հասարակությունն այլևս նույնկերպ չի ընկալում հերթական աղմկահարույց ձերբակալությունները, շոուների մակարդակով իրականացվող ակցիաները: Կյանքը ցույց է տալիս, որ նույնիսկ նախկին ամենաբարձրաստիճան պաշտոնյաների ձերբակալությունները, կալանավորումները ու հետո ազատ արձակումներն ընդամենը մեկ օրվա լուր են:
Մարդիկ շատ վաղուց դուրս են եկել էյֆորիայից, դուրս են եկել անցած տարվա ամառ-աշուն թրենդային թեմաներից, երբ արյուն, վրեժ էին ուզում:
իմա մարդիկ բնական ու հանգիստ վիճակում են: Ուզում են, որ իրենց սոցիալական, տնտեսական հարցերը լուծվեն, որ խոստումները, ակնկալիքները կատարվեն:
Մարդկանց չի հետաքրքրում նախկին պաշտոնյաներին նստեցնելը: Մարդկանց հետաքրքրում է այն, որ եթե իսկապես վատնումներ են եղել, փոխհատուցում լինի, որ իշխանությունը փորձի ինչ-որ մեխանիզմներով տեղական կապիտալը օգտագործել տնտեսական վիճակը տանելի դարձնելու համար:
Հասարակություն-իշխանություն հարաբերությունների ինդիկատորը հենց դա է. այսօրվա հասարակությունը բոլորովին այլ խնդիրներ ու օրակարգեր ունի, իսկ իշխանությունը դեռ շարունակում է հեղափոխական օրակարգով շարժվել:
Չկան այն ինդիկատորները, որոնցով իշխանությունը կարող է ռեալ գնահատել, թե հասարակությունն ինչ է ուզում: Իշխանությունը դեռևս շարժվում է 2018 թվականի աշնան խաղացանկով: Բառացիորեն խաղացանկով, որովհետև ձերբակալություններն ակնհայտորեն արդեն զուտ շոուներ են և որևէ աղերս չունեն իրավական իրական գործընթացների հետ»,-եզրափակեց Վ. Հակոբյանը:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ