«Անգամ ամենալավ օրենսդրական նորմերն այս իշխանության ձեռքին մահակ դարձան». «Փաստ»
INTERVIEW«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Եվրոպայի խորհրդի անդամ պետություններից և ոչ մեկը չունի մահապատիժ նախատեսող օրենսդրական դրույթ, բոլորը հրաժարվել են մահապատժից: Իսկ այն երկրները, որոնք օրենսդրորեն չեն վերացրել դրույթը, ամեն դեպքում, սառեցրել, կանգնեցրել են դրա իրականացումը: Այդ երկրների շարքում նաև Ռուսաստանն է: «Փաստի» հետ զրույցում այս մասին նշել է «Ընդդեմ իրավական կամայականությունների» ՀԿ նախագահ, ՀՀ մարդու իրավունքների նախկին պաշտպան Լարիսա Ալավերդյանն՝ անդրադառնալով գլխավոր դատախազ Արթուր Դավթյանի՝ պետական դավաճանության համար մահապատժի ենթարկելու սահմանադրաիրավական հիմքեր ստեղծելու առաջարկին:
«Ամեն դեպքում, կարող է հարց առաջանալ՝ հնարավո՞ր է արդյոք այդ դրույթը վերականգնել՝ միևնույն ժամանակ չզրկվելով Եվրոպայի խորհրդի անդամակցությունից: Իհարկե, հնարավոր է: Խնդիրն այն է, որ այսօր Եվրոպայի խորհուրդը աչք է փակում այս իշխանությունների կողմից մարդու իրավունքների ամենակոպիտ, ցինիկ ոտնահարումների վրա, որովհետև իրենք նրանց մեկ գործառույթի համար են գնահատում. Արցախն Ադրբեջանի կազմում թողնելու գործընթացն ավարտին հասցնելու մասին է խոսքը: Եթե միջազգային մի շարք կազմակերպություններ երբեմն մարդու իրավունքների ոտնահարումների մասին «կեսբերան» հայտարարություններ են անում, ապա Եվրոպայի խորհուրդը բացարձակապես կույր, խուլ ու համր է նման հարցերում: Դրա համար նույն մահապատժի առաջարկը կյանքի կոչելու տեսանկյունից ևս քաղաքական առումով այս իշխանություններին որևէ մեկը չի կանգնեցնելու: Եթե ցանկանան կրկին վերադառնալ այդ դրույթին, կվերադառնան, քանի որ այս իշխանության համար անհնարին ոչինչ չկա»,-ասաց մեր զրուցակիցը:
Նրա խոսքով, խնդիրն այն մթնոլորտն է, որը կա այսօր մեր երկրում. «Երբ տեսնում ենք, թե Հայաստանում ինչ վիճակի են հասցրել սահմանադրականությունը, թե Սահմանադրության ինչպիսի խախտումներ են թույլ տալիս, որի համար որևէ պատասխանատվության չեն կանչվում, ապա մեր պետության մեջ այսօր ամեն ինչ էլ հնարավոր է, բացի, իհարկե, դրական որևէ փոփոխությունից: Մահապատիժն, իհարկե, թույլատրելի չէ: Ես շատ եմ խոսել այդ մասին. ցմահ պատիժն իր մեջ դաժանություն է պարունակում, բայց այն որևէ կերպ համեմատելի չէ մահապատժի հետ: Եվ պատահական չէ, որ այդ նորմը մեզ մոտ ժամանակին վերացվեց: Մյուս կողմից՝ այո, Հայաստանում մարդկանց մեջ կարող է պետական դավաճանություններից հետո մահապատժի նորմ մտցնելու ցանկություն լինել, բայց կցանկանայի այդ մարդկանց ասել, որ այս իշխանության պարագայում այդ նորմը գործելու է միայն ու միայն Արցախի առաջին պատերազմում հաղթած մարդկանց դեմ»:
Շեշտելով այս իշխանության օրոք առկա նաև արդար դատաքննության խնդիրների մասին՝ Լ. Ալավերդյանը հավելեց. «Խնդիրն այն է, որ անգամ ամենալավ օրենսդրական նորմերն այս իշխանության ձեռքին ընդդիմությանը պատժելու, ընդհանրապես այլախոսության դեմ մահակ դարձան: Նրանք անգամ եղած ավելի մեղմ օրենքներն են օգտագործել ընդդիմության, այլախոսության դեմ: Օրինակ՝ գեներալ Մանվել Գրիգորյանը շատ անօրինականություններ կարող էր գործած լինել, բայց նրան այդ ամենի համար չէ, որ պատժեցին ու հասցրին մահվան: Նա պատժվել է Արցախյան ազատագրական հաղթական պայքարում իր ունեցած գործունեության համար: Այսօր մի քանի գեներալներ ևս հենց դրա համար են պատժվում, նրանք հենց ազատագրական պայքարում ունեցած դերի համար են ձերբակալվում, կալանավորվում, ինչի ապացույցն այս իշխանության ներկայացուցիչներից մեկի՝ Արսեն Թորոսյանի այն հայտարարությունն էր, թե «30 տարիների պայքարը սխալ էր»»:
Լարիսա Ալավերդյանի խոսքով, այսօր ամբողջովին կամայական են օգտագործվում բոլոր նորմերը, ըստ իշխանության սեփական չափորոշիչների: «Իսկ իշխանությունը մեկ չափորոշիչ ունի. բոլոր նրանք, ովքեր ժամանակին մասնակցել են ազգային ազատագրական պայքարին, սխալ են, նրանք, ովքեր այսօր քննադատում են այս իշխանություններին իրենց հակառակ ուղղությամբ վարվող քաղաքականության համար, ևս սխալ են: Այս իշխանությունը պատժելու է բոլոր նրանց, ովքեր դեմ են Արցախն Ադրբեջանի կազմում թողնելու, ինչպես նաև Հայաստանին Թուրքիայի կցորդ դարձնելու քաղաքականությանը: Խորհրդային միության ժամանակ մի ցինիկ, բայց դիպուկ արտահայտություն կար՝ «կարևորը մարդ լինի, հոդվածը միշտ կգտնվի»: Շատ է նման մեր իրավիճակը նշվածին: Այս իշխանությունները, փաստորեն, զգացել են անսահման իշխանության համը, և առանց որևէ պատասխանատվություն կրելու նրանք որևէ կերպ կանգ չեն առնելու: Այս իշխանության տրամաբանությունը մեկն է՝ գլխատել նաև թե՛ Արցախի ՊԲ-ն, թե՛ ՀՀ բանակը: Այստեղ ուրիշ տրամաբանություն փնտրել պետք չէ: Յուրաքանչյուրը, ով թեկուզ մեկ պրոազգային,անվտանգությանը նպաստող քայլ է արել, անխտիր հայտնվելու է այս կամ այն հոդվածի ներքո: Այս իշխանությունը պատժում է նրանց, ովքեր իրենց քաղաքականությունն անհամատեղելի են համարում Հայաստանի պետականության հետ»,-ասաց Լ. Ալավերդյանը՝ իշխանությունների քաղաքականությանը դեմ անձանց կոչ անելով չկորցնել հույսը:
«Թող իրենց ուժասպառ չզգան ու նոր ուժերով մտնեն պայքարի մեջ՝ Արցախի անկախության և անվտանգության համար»,հավելեց նա:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում