«Ավանդական արժեքներն ու հիմքերը սասանող», «սատանայի ծնունդ» գյուտը՝ սպասք լվանալու սարք. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Դեռ հեռավոր 1850 թվականին է ամերիկացի Ջոել Հոութոնը հոգնել աման լվանալուց և հորինել սպասք լվացող մեքենա: Իհարկե, դա պարզ է թվում, բայց իրականում ամեն ինչ շատ ավելի բարդ է եղել: Պարզվել է, որ Հոութոնի գյուտն առանձնապես հարմար չէ և, որ ամենակարևորն է, անարդյունավետ է: Նրանից հետո կար ևս մեկ այլ մարդ, որը նույնպես հոգնել էր սպասք լվանալուց. դա Ալեքսանդր Լ.Ա.-ն էր: 1865 թվականին նա արտոնագիր է ստացել իր՝ սպասք լվացող մեքենայի համար, որի մեջ արդեն օգտագործում էին ատամնափոխանցիչներ:

Բայց նրա գյուտը նույնպես հայտնի չի դարձել: Սպասք լվացող մեքենայի իրական պատմությունը սկսվել է 1885 թվականի դեկտեմբերի 31-ին (հենց Ամանորի նախաշեմին): Այդ օրն է ԱՄՆ-ի արտոնագրերի գրասենյակի Իլինոյսի մասնաճյուղը Ժոզեֆինա Կոխրենին շնորհել արտոնագիր սպասք լվացող մեքենայի համար: Ի դեպ, նրա նախապապը եղել է լեգենդար Ջոն Ֆիտչը, որը 18-րդ դարի վերջին ԱՄՆ-ում ստեղծել է առաջին շոգենավը: Իսկ հայրը՝ Ջոն Հարիսը, եղել է հիդրավլիկ պոմպի գյուտարարը:

Այսպիսով, Ժոզեֆինայի ընտանիքին, կարծես, ի վերուստ է տրված եղել ինչ-որ նոր բան հորինելը: Պետք է նշել, որ Կոխրենի սարքը պարզապես ժամանակակից մեքենաների նախատիպն է եղել. այդ սարքից հնարավոր չէր ամանները չոր հանել, բայց փոխարենը դրանք բավական մաքուր լվացված են եղել, ինչը ամենակարևորն է: Տիկին Կոխրենն արտոնագիրը ստանալուն պես Չիկագոյում կազմակերպել է իր մտքի արգասիքի փոքրիկ արտադրություն: Առաջին մեքենաներն այն ժամանակ «խենթ» փողեր են արժեցել՝ հատը 150 դոլար (այժմյան գումարով՝ մոտ 5000): Ոչ ոք տան համար այն չի գնել, բայց հաճույքով գնել են հյուրանոցներն ու ռեստորանները: «Կոխրեյն» սպասք լվացող մեքենային (հետագայում այն վաճառվել է Garis-Cochrane ապրանքանիշի ներքո) իրական համբավ է բաժին հասել 1893 թվականին, երբ այն ցուցադրվել է Չիկագոյի համաշխարհային ցուցահանդեսում:

Ինչպես վայել է իսկական աստղին, նա ոչ միայն երկրպագուներ է ձեռք բերել, այլ նաև վատաբանողներ: Շատերը գյուտը համարել են անբարոյականություն և ավանդական արժեքներն ու հիմքերը սասանող: Ինչ-որ մեկը նույնիսկ ամենայն լրջությամբ սպասք լվացող սարքին կոչել է սատանայի ծնունդ: Բայց ամենադժգոհը եղել են տնային աշխատողները, քանի որ վախենում էին, որ այդ սարքը կզրկի իրենց աշխատանքից: Հաջորդ 20 տարիներին գյուտարարը քրտնաջան աշխատել է և մի քանի անգամ նորացրել իր ստեղծած սարքը: Արդյունքում, վաճառքում հայտնվել է մի մոդել, որում այլևս ոչ թե սպասքով զամբյուղ էր, որը պտտվում էր, այլ հենց լվացման համակարգն էր պտտվում, կար կենտրոնախույս պոմպ և ջրի արտահոսքի համակարգ: Եվ այս ամենը՝ հարյուր տարի առաջ, պարզապես պատկերացրեք:

Ժոզեֆինայի մահից հետո նրա փոքրիկ բիզնեսը գնվել է, և 1940 թվականին, արդեն գործող Kitchen Aid ապրանքանիշի ներքո, այն դարձել է Whirlpool Corporation- ի մի մասը: Սպասք լվացող մեքենաները սկսել են լայնորեն օգտագործվել 1960-ականներից. նրանք սկսել են ավելի լավ լվանալ և նկատել իորեն էժանացել են: Եվրոպայում առաջին մեքենայացված սպասք լվացող մեքենան ստեղծվել է 1899 թվականին գերմանական Miele ընկերության կողմից: Իսկ առաջին ավտոմատացվածը (նույն ընկերության կողմից) ներկայացվել է 1960 թվականին։ ԽՍՀՄ-ում երբեք չի եղել կենցաղային սպասք լվացող մեքենաների մասսայական արտադրություն:

1991 թվականից, սարսափելի գաղտնիության խորագրի ներքո, հայտնվել են «Կորտա» շարքի ավտոմատ լվացող մեքենաները: Այժմ սպասք լվացող մեքենաներ կարելի է գտնել ցանկացած ճաշակի և գույնի, թանկ, էժան, փոքր, հսկայական՝ առատություն է: Ընտրությունն այնքան հսկայական է, որ շատ հեշտ է կորչել դրա մեջ:

ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում