ԵՄ–ի հետ հեռուն չգնաք, թե չէ Բաքվին էլ «Իսկանդեր» կտանք. «Փաստ»
ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Ավարտվեց նախագահ Սարգսյանի այցը Բրյուսել, որի շրջանակներում հանդիպումներ էին եղել ԵՄ բոլոր կառույցների ղեկավարների հետ: Այցի առանցքում, իհարկե, Հայաստան–ԵՄ նոր շրջանակային համաձայնագիրն է, որի շուրջ բանակցություններն ավարտվել են` կողմերը եկել են վերջնական համաձայնության: Ինչպես Բրյուսելում նշել է Ս. Սարգսյանը. «Հայաստան–ԵՄ նոր պայմանագիրն առաջին հերթին քաղաքական փաստաթուղթ է, որը վկայում է տարբեր շահերի համադրումը` միտված, այսպես կոչված, «և՛, և՛»–ի քաղաքականության կենսունակությանը»:
Իսկապես: 2013 թ. սեպտեմբերի 3–ի որոշումը, երբ Հայաստանը մի գիշերում դարձավ ԵՏՄ անդամ` գրչի թեթև հարվածով ի չիք դարձնելով ԵՄ ասոսացման համաձայնագրի շուրջ տևած երկար ու բովանդակալից բանակցությունների արդյունքները, մեղմ ասած, լավ չընդունվեց Արևմուտքում: Բայց մեր գործընկերները, երևի թե, ըմբռնումով մոտեցան մեր` այն ժամանակվա հարկադրված որոշմանը (դրանից կարելի էր խուսափել, թե ոչ, այլ հարց է):
Ինչևէ, այսօր արդեն Հայաստանը խոսում է այն մասին, որ կարող է կամուրջ դառնալ ԵՏՄ–ի և ԵՄ–ի միջև, մյուս կողմից` ունենալով տնտեսական ու քաղաքական սերտ կապեր Իրանի հետ, դառնալ հարթակ` Իրան մուտք գործելու ցանկություն ունեցող եվրոպական երկրների համար: Անշուշտ, սրանք իրատեսական ծրագրեր են: Միայն թե մեր 25 տարիների փորձը հուշում է` բա ի՞նչ կասի Ռուսաստանը:
Վերջին շրջանում թերևս ակնհայտ է դարձել, որ Մոսկվան փորձում է քիչ թե շատ փոխել իր վերաբերմունքը Հայաստանի նկատմամբ: Սա դրսևորվում է հատկապես ԼՂ հակամարտության կարգավորման պրոցեսի շրջանակներում, երբ այլևս չեն արվում ակնհայտ ադրբեջանամետ հայտարարություններ, երբ Հայաստանին տրամադրվում է «Իսկանդեր», երբ Լավրովը հայտարարում է, որ ԼՂ խնդիրը Ադրբեջանի ներքին գործը չէ, խոստանում են տալ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի պաշտոնը և այլն: Բայց, իհարկե, այս ամենը չի արվում, ինչպես ասում են, մեր գեղեցիկ աչքերի համար: Հատկապես ապրիլյան պատերազմից հետո հակառուսական տրամադրություններն այնքան մեծ թափ ստացան, որ Մոսկվայում հասկացան` որքան էլ ՀՀ իշխանությունները հավատարմության խոստում տված լինեն, չեն կարող չանսալ հասարակության ձայնին, ու մի գեղեցիկ օր իրենք պարզապես կկորցնեն այս տարածաշրջանի իրենց միակ իրական դաշնակցին: Մյուս կողմից, հիմա Հայաստանը ԵՏՄ անդամ է, ու Հայաստանի՝ Եվրամիության հետ համաձայնագիրը ԵՏՄ անդամ երկրների, այդ թվում` արևմտյան պատժամիջոցների տակ գտնվող նույն Ռուսաստանի համար տնտեսական լուրջ հնարավորություններ է առաջարկում:
Բայց: Տարբեր քաղաքագետների մակարդակով ռուսները չեն զլանում հոխորտալ ու սպառնալ, թե տեսեք, հանկարծ չափը չանցնեք: «Ազատությանը» տված հարցազրույցում ռուս քաղաքագետ Անդրեյ Եպիֆանցևը, անդրադառնալով Հայաստան–ԵՄ նոր համաձայնագրին, նշել է, որ դրան պաշտոնական Մոսկվայի արձագանքը կախված կլինի այն բանից, թե «որքան հեռու կգնա Երևանը»: «Իհարկե, եթե Մոսկվան զայրանա, կփոխի իր դիրքորոշումը ԼՂ խնդրի հարցում»,– ասել է նա: Ավելին, «եթե Հայաստանը փոխի իր արտաքին քաղաքականությունն ու հեռանա Ռուսաստանից, Մոսկվան կփոխի իր դիրքորոշումը` որդեգրելով ավելի ադրբեջանամետ դիրքորոշում: Օրինակ, այլ կարգի զենք կվաճառի Ադրբեջանին, որպես Մինսկի խմբի համանախագահ երկիր, ավելի կոշտ կլինի, կհիշի, օրինակ, ՄԱԿ–ի Անվտանգության խորհրդի հայտնի չորս հռչակագրերը»:
Մի քանի օր առաջ ադրբեջանական կայքերից մեկին տված հարցազրույցում մեկ այլ ռուս քաղաքագետ էլ նշել էր, որ գուցե Մոսկվան որոշի Բաքվին էլ «Իսկանդեր» տալ:
Առաջին բանը, որ մտքովդ անցնում է այս հայտարարությունները կարդալուց հետո այն է, որ ինչ ճիշտ են ասել` քաղաքականությունը պոռնկություն է:
Բայց մյուս կողմից էլ, չէ՞ որ ամեն մեկի նկատմամբ չէ, որ նման հոխորտանք են տեղում: Ուրեմն խնդիրը մեր մեջ է: Մեր` սուվերեն չլինելու մեջ է: Մեր իրավունքները չգիտակցելու, անկախությունը ըստ արժանվույն չհասկանալու ու չգնահատելու մեջ է: Երբ մտածում ես, որ պետք է քո առջև դրված խնդիրը ոչ թե ինքդ լուծես, այլ ավագ եղբորդ ասես` գա, լուծի, դրա դիմաց էլ նրան մի բան տաս: Ու այս 25 տարիների ընթացքում այնքան ենք տվել, որ հիմա ոմն քաղաքագետ իրեն իրավունք է վերապահում սպառնալ, թե տեսեք, ձեր ոտքը վերմակի չափով մեկնեք:
Մեղավորը նա չէ: Մեղավորը մե՛նք ենք:
Շարունակությունը` «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում: