Երևան, 12.Դեկտեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


Քաղաքական դաշտի ակտիվացման նախաձեռնությունները սպասենք ներքևից` հասարակության միջից. «Փաստ»

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
 
Մեր հյուրն է Միջազգային և անվտանգության հարցերի հայկական ինստիտուտի ղեկավար Ստեփան Սաֆարյանը:
 
– Պարոն Սաֆարյան, շատ փորձագետներ կարծում են, որ մեր երկրում ստեղծված է քաղաքական ամորֆ վիճակ: Դուք կիսո՞ւմ եք նրանց կարծիքը:
 
– Այո: Քաղաքական ինստիտուտների շինարարության հարցում մենք առանձնապես հպարտանալու բան չունենք: Քաղաքական համակարգում ընդդիմադիր կուսակցությունները մնում են չկայացած: Նման պայմաններում, իհարկե, ծրագրային բանավեճի մասին խոսելն անիմաստ է: Իսկ այդպիսի քննարկումների բացակայությունը նշանակում է մի բան` չքննարկել երկրի զարգացման հեռանկարները, չքննարկել այն ուղիները, որոնցով կարելի է դիմագրավել երկրին սպռնացող մարտահրավերներին: Եվ` այսպես շարունակ:
 
– Ինչո՞ւ է այսպես. հասարակությունն ինչո՞ւ է մի կողմ կանգնած, ինչո՞ւ են մարել նրա հետաքրքրությունները քաղաքական զարգացումների վերաբերյալ:
 
– Որովհետև այլևս վստահություն չունի թե իշխանական, թե ընդդիմադիր գործիչների նկատմամբ: Դրա համար էլ զանգվածաբար վաճառում է իր ձայնը, ինչպես արեց վերջին այս ընտրությունների ժամանակ: Դրա համար էլ զանգվածաբար լքում է երկիրը` արտագաղթում է:
Նաև մենք սիրում ենք առաջնորդություն: Նախկինում եթե ինչ–որ պահերի ժողովուրդն ինչ–որ մարդկանց, ինչ–որ քաղաքական ուժերի հավատացել էր, այժմ հիասթափվել է նրանցից կամ խաբված է զգում իրեն վերջիններիս կողմից: Այդ իսկ պատճառով էլ ուղղակի լքել է քաղաքական ասպարեզը:
Եվ թերևս անցյալի այս հիասթափություններն են պատճառը, որ նա այսօր չի ուզում այլևս հավատալ որևէ մեկին: Եվ մի կողմ են քաշված, ոչինչ չեն ձեռնարկում: Նաև լիդերի բացակայությունն է իրենն անում. մարդիկ հենվելու կետ չունեն:
 
– Իսկ ճանապարհը ո՞րն է. ինչպե՞ս ակտիվացնել հասարակությանը, ինչպե՞ս փոխել իրավիճակը:
 
– Դա դժվար գործ է: Մի բան կարող եմ հաստատ ասել, որ մարդիկ հոգնել են պոպուլիզմից ու ցուցադրական պաթոսից, ինչով զբաղված է եղել ընդդիմությունը վերջին այս տարիների ընթացքում: Դատարկ խոսքին այլևս հավատացող չկա. մարդիկ գործողությունների են սպասում:
Սասնա ծռերի գործողությունները ցույց տվեցին իմ ասածի հավաստիությունը: Հիշենք, որ նրանք բավականին լուսանցքային քաղաքական ուժ էին, բայց հենց որ ժողովուրդը ռեալ գործողություն տեսավ նրանց կողմից, սկսեց այլ վերաբերմունք ցուցաբերել:
Բանն այն է, որ Սասնա ծռերի հենց բուն գործողությունները չէ, որ ոգևորում էին մարդկանց, պարզապես այս խմբի մեջ մարդիկ տեսնում էին մի ուժի, որը կարող է գեներացնել իրավիճակը և սկսել քաղաքական պրոցես:
 
– Քաղաքական դաշտի ամայությունը, ի վերջո, ե՞րբ սկսվեց, ինչի՞ց սկսվեց, ո՞րն էր պատճառը:
 
– Հիմնական պատճառը անցած ընտրություններին ընդդիմության ձախողումն էր:
 
– Լավ, իսկ ընդդիմությո՞ւնն ինչու սկսեց ձախողել, ինչո՞ւ մի կետի վրա կանգ առավ: Չէ՞ որ մենք ունեինք բավականին ակտիվ, դինամիկ զարգացող պրոցեսներ:
 
– Ընդդիմությունը տուրք տվեց պոպուլիզմին, որը կարճաժամկետ հաջողություն է ապահովում, բայց երկարաժամկետության առումով այն անհեռանկար գործելաոճ է: Քաղաքական գործունեության մեջ սկսեց ձևը գերակայել բովանդակությանը: Որովհետև քաղաքական ուժերը չմտածեցին ստրատեգիայի մասին, կարծեցին, թե առանց ստրատեգիայի հնարավոր է որևէ բան փոխել: Նաև ամենօրյա աշխատանքներ չկատարեցին հասարակության հետ:
Եվ` այսպես շարունակ:
 
– Քաղաքացիական հասարակությունը ևս լռեց: Ինչո՞ւ:
 
– Քաղաքացիական հասարակությունը ևս հասցրեց կարճ ժամանակում թույլ տալ այն սխալները, որոնք արել էին քաղաքական ուժերը: Այդ իսկ պատճառով արժանացավ նույն ճակատագրին:
 
– Մեզ մնում է սպասել քաղաքական նոր ուժի ձևավորմանը, որը հանդես կգա նոր գաղափարներով և նոր մոտեցումներ կառաջարկի: Նման ռեսուրս ունի՞ մեր հասարակությունը, որպեսզի ծնունդ տա նոր վիճակների:
 
– Իհարկե, պետք էլ չէ, որ դա վերևից լինի: Ես կարծում եմ, որ մեր հասարակության մեջ կան պոտենցիալով անհատներ: Եվ նրանք պետք է նախաձեռնեն:
Քանզի, կարող ենք ասել, որ մեր քաղաքական դաշտի հին դերակատարներն արդեն իրենց դարն ապրեցին: Դժվար թե ուժ գտնեն իրենց մեջ վերափոխվելու: Եթե անգամ միավորվեն կամ այլ ֆորմատներով հանդես գան, կամ անվանափոխվեն և այլն, և այլն, միևնույն է, դա քիչ բան կփոխի:
Այնպես որ, ներքևից` հասարակության միջից պետք է նախաձեռնությունը լինի: Եվ ճիշտ աշխատելու դեպքում կարող են հաջողել:
 
 
Շարունակությունը՝ թերթի այսօրվա համարում:
Յուրաքանչյուր 100 մարդուց 6-ը տառապում է կորոնավիրուսի հետևանքներից Ռուդոլֆ Գարբոյանը դարձավ Հայաստանի հավաքականի 4-րդ բրոնզե մեդալակիրը․ բռնցքամարտի ԱԱ Մեսսին կմասնակցի իր 21 մետրանոց արձանի բացման արարողությանը՝ Կալկաթայում «Ռուսական փոստի» գործունեությունը կաթվածահար է եղել Թրամփը չափազանց հիասթափված է թե՛ Ռուսաստանից, թե՛ Ուկրաինայից․ Սպիտակ տուն Արցախի մեր հայրենակիցների բնակապահովման ծրագիրն իրականում «արտագաղթի ծրագիր» է․ Մանե Թանդիլյան 4.9 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է գրանցվել Թուրքիայում Վրաստանն ու Ադրբեջանը մնում են ամուր դաշնակիցներ. Իրակլի Կոբախիձե Բաքվում շարունակում են դատել ապօրինաբար պահվող հայ գերիներին Հայաստանը շարունակում է մնալ ՀԱՊԿ լիիրավ անդամ. Զախարովա Զելենսկու և Երմակի անունով օտարերկրյա անձնագրեր են հայտնաբերվել (լուսանկարներ) Կրկին ձյուն կտեղա, օդի ջերմաստիճանը կնվազի․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին Լավ լուր՝ էլեկտրոմոբիլ ներկրողների համար Դավիթաշենի կամրջի սկզբնամասում մեքենաներ են բախվել, վիրավորների մեջ երեխաներ կան Հայաստանը Հնդկաստանի առանցքային գործընկերն է տարածաշրջանում. հնդիկ վերլուծաբաններ Հայաստանը 2026թ. համար կստանա 15 հազար էլեկտրոմոբիլի անմաքս քվոտա. Պապոյան Վայոց ձորում «Ford»-ը բախվել է կայանած «KamAZ» մակնիշի բեռնատարին և կողաշրջվել. կա տուժած Ողբերգական դեպք՝ Երևանում. «Հրազդան» ստադիոնի հարևանությամբ գտնվող փոքրիկ կամրջի տակ՝ Հրազդան գետի ափին, հայտնաբերվել է տղամարդու մարմինՍպիտակի ոլորաններում բեռնատար է այրվել Տնային աշխատանքն ընդդիմության դաշտում է․ Էդմոն ՄարուքյանՄեքենան բախվել է «Կամազ»-ին, կողաշրջվել․ վիրավոր կա Խոշոր ավտոարտադրողները ԱՄՆ-ին կոչ են արել արգելելու չինական ընկերությունների մուտքը երկիր Ռաֆայել Հովհաննիսյանն ու Հովհաննես Բաչկովը` աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիրներ Լևոն Արոնյանը դարձել է «Freestyle Chess Grand Slam Final» Ֆիշերի արագ շախմատի մրցաշարի հաղթող՝ առավելության հասնելով Մագնուս Կարլսենի նկատմամբ Տնտեսական ինքնիշխանություն կամ քաղաքական մանրադրամ. ո՞րն է ԵՄ-ի հետ մերձեցման գինը Երևան-Սևան ավտոճանապարհին 50-ամյա վարորդը «Opel Vectra»-ով մահացու վրաերթ է ենթարկել կին հետիոտնի Կմեկնարկի վթարային վիճակում գտնվող Յաղդանի կամուրջի վերականգնման ծրագիրը Խաչատուրյանը հանդիպել է Թուրքմենստանի նախագահի հետ ՉԼ․ Շաբաթվա լավագույն խաղացողը Ինչ-որ պահի Հայաստանը ստիպված կլինի ընտրություն կատարել Եվրամիության և ԵԱՏՄ-ի միջև․ Օվերչուկ Մյանմայի խոշոր հիվանդանոցի վրա ավիահարվածի հետևանքով առնվազն 30 մարդ է զոհվել Գորիսի և Արարատի տարածաշրջանների ավտոճանապարհներին մառախուղ է Տղամարդը հաղորդում է տվել, որ դեռ չծնված երեխայի մահվան և կնոջ առողջական վիճակի մեղավորը «Լայֆ Մեդի» բժիշկն է Երեւանյան հյուրանոցում պայթուցիկ չի հայտնաբերվել. ՆԳՆ Երևան-Գյումրի ճանապարհի մի հատվածի երկկողմանի երթևեկությունը կկազմակերպվի աջ երթևեկելի մասով Բելառուսը ԵԱՏՄ երկրներին հորդորել է հետևել Հայաստանի օրինակին Ո՞ր փողոցները կփակվեն գլխավոր տոնածառի լույսերը միացնելու միջոցառումները կազմակերպելու համար․ ցանկ Կարևորը` ՍՅՈՒՆԻՔԻ մասին․ Նարեկ Կարապետյան Գեղհովիտում բախվել են «ՎԱԶ 2121»-ն ու «Լադա»-ն. կան վիրավորներ Սամվել Կարապետյանի փաստաբանական խմբի հայտարարությունըՎայոց ձորում ապօրինի ձկնորսության դեպք է բացահայտվել Վստահությունն է հաջողված համագործակցության բանալինՌԴ ՊՆ-ն հաղորդագրություն է տարածել Երթևեկության փոփոխություն կլինի«High Five» գորիլայի նկարն արժանացել է տարվա Nikon Comedy Wildlife Awards մրցանակաբաշխության գլխավոր մրցանակին Խաչատուրյանն ու Թուրքմենստանի նախագահը քննարկել են քաղաքական, տնտեսական և այլ ոլորտներում համագործակցության խթանման ուղղությամբ հաջորդ քայլերը Իշխանությունը գալիս է ժողովրդից. մենք լսում ենք կառավարության դեմ բողոքող քաղաքացիների ձայները. Բուլղարիայի վարչապետը հրաժարական է տվել Արցախի ներկայացուցչությունում ավարտվել է խուզարկությունը. համակարգիչներ են առգրավել Պետության եկամուտները աճում են, թոշակները՝ մնում անփոփոխ․ Ավետիք ՉալաբյանՍահմանադրական փոփոխությունները ոչնչացնում են Անկախության հռչակագիրը․ Արմեն Մանվելյան