Երևան, 05.Դեկտեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


Աշխարհում ընդամենը 6 մարդ է կարողանում «խոսել» այս լեզվով․ տեսեք, թե ինչպես են նրանք սուլելով զրուցում միմյանց հետ

ՎԻԴԵՈ

Հունաստանի հարավարևմտյան հատվածում՝ Էվիա կղզու մի անկյունում է գտնվում Անտիա գյուղը։ Այն այնքան հեռու և մեկուսացած է ամեն ինչից, որ անգամ Google Maps-ի քարտեզների վրա անհնար է գտնել։ Գյուղի շրջակայքում 40կմ շառավղով չկա ո՛չ հյուրանոց, ո՛չ էլ ռեստորան։

Եթե մի օր որոշեք գնալ այնտեղ, ապա հաստատ ձեր ականջին սուլոցի տարօրինակ ձայներ կհասնեն։ Որքան էլ անհավատալի է, բայց այս գյուղում մարդիկ հազարավոր տարիներ շարունակ խոսում են մի լեզվով, որը, բացի տեղացիներից, ոչ ոք չի հասկանում։ Կարծես՝ նրանք թռչունների լեզվով հաղորդակցվեն միմյանց հետ։

«Սֆիրիա» անունը կրող այս լեզուն համարվում է աշխարհի ամենահազվադեպ հանդիպող ու միաժամանակ ամենավտանգված լեզուն։ Վերջին երկու հազարամյակներում հիմնականում հովիվներն ու ֆերմերներն էին խոսում սֆիրիա լեզվով, ովքեր այն փոխանցել են իրենց հաջորդող սերունդներին։

Ցավոք, վերջին տասնամյակներում Անտիա գյուղի բնակչությունը 250-ից նվազել ու դարձել է 37։ Սֆիրիայով խոսողներից շատերը ծեր են և ատամներ այլևս չունեն, ինչի պատճառով էլ չեն կարողանում սուլոցներ արձակել։ Այսօր ողջ Երկիր մոլորակի վրա ընդամենը 6 մարդ կա, որ տիրապետում է սֆիրիային։

«Երբ դեռ փոքր էինք, սարերից փորձում էինք կանչել մեր ընտանիքի անդամներին։ Նրանք չէին կարողանում լսել մեր ձայնը, բայց կարողանում էին լսել մեր սուլոցները»,- բացատրում է սֆիրիային տիրապետող գյուղացիներից մեկը։

Անտիա գյուղի 70-ամյա բնակիչ Զոգրաֆիո Կալոգիրոուն ասում է, որ մի ժամանակ եղել է գյուղի ամենալավ սուլողը։ «Երբ դեռ փոքր աղջնակ էի, մտնում էի անկողին, գլուխս մտցնում ծածկոցի տակ և պարապում։ Ժամանակին կարողանում էի սարից սար սուլել, իսկ հիմա կորցրել եմ ատամներս։ Այն ժամանակ ես հպարտ էի ինձնով, իսկ հիմա ամաչում եմ․ միայն կարողանում եմ ուտել»։

Ջուրն ու էլեկտրականությունը գյուղ են հասել միայն 30 տարի առաջ, սակայն մինչ այսօր բջջային կապ չկա այնտեղ։ 50-ամյա Յիանիս Ցիպասը՝ գյուղի ամենաերիտասարդ մարդը, ով տիրապետում է սֆիրիային, պատմում է, որ մինչև 1997 թվական գյուղում մի հեռախոս կար։ Երբ նրանց բարեկամներն Աթենք էին գնում, հասնելուն պես զանգում էին այդ հեռախոսին և տեղեկացնում, որ ամեն ինչ լավ է։ Ապա նա սուլելով բոլորին տեղեկացնում էր հեռախոսով ստացած լուրը։

«Գիշեր էր, երբ մի հովիվ իր ոչխարների հետ դեռ սարերում էր, և հանկարծ սկսեց առատ ձյուն գալ։ Նա գիտեր, որ գյուղում մի գեղեցիկ աղջիկ կա, ով հաստատ կգա և կփրկի իրեն սառնամանիքից։ Հովիվը մի քարանձավ էր գտել, ներսում կրակ վառել և սուլել, որպեսզի կանչի այդ աղջկան։ Այնպես ստացվեց, որ այդ գեղեցիկ աղջիկը լսեց սուլոցներն ու գնաց նրա մոտ։ Հենց այդպես էլ ծնողներս հանդիպեցին միմյանց և սիրահարվեցին»,- պատմում է Յիանիսը:

Աշխարհում մի քանի նման լեզուներ էլ կան, որոնց տիրապետողները սուլելով են հաղորդակցվում մյուսների հետ, սակայն սֆիրիան ամենահինն է։ Ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի՝ սֆիրիան ողջ Եվրոպայում ամենաքիչ խոսվող լեզուն է, բնականաբար, նաև ամենավտանգվածը։

Իշխանության` ամեն գնով պահպանումը ուղիղ ճանապարհ է դեպի բռնապետություն․ Հովհաննես Իշխանյան Ինչ է սպասվում դեկտեմբերի 10-13-ը. կարևորԶՊՄԿ-ի համար ակնհայտ է, որ հանքարդյունաբերությունը, հակառակ տարածված միֆի, իրականում գիտահեն ճյուղ է. Արմեն ՍտեփանյանՓաշինյանական իշխանությունը նույնիսկ քրգործերն է փնթի կարում Դեպի ուր է տանում քեզ ճակատագիրը. ընտրիր պատկերըՍամվել Կարապետյանի ապօրինի կալանքի երկարաձգման դեմ մեր բողոքները վարույթ են ընդունվել. Արամ Վարդևանյան Կանխել են քաղաքացու ինքնաuպանության փորձը Հաղթանակ կամրջից․ ինչ է հայտնի Բոլոր քննիչները, դատավորները Աստծո անեծքին ու պատժին են արժանանալու, մղկտալու են ամբողջ կյանքում Հայաստանի երրորդ գյուղում մարդիկ ոչ մի բանով չեն զբաղվում, իշխանությունն ասում է` Սերժ Սարգսյան, Ռոբերտ Քոչարյան. Նարեկ Կարապետյան (տեսանյութ) Կենսաթոշակները 50%- ով պետք է բարձրանան. «Հայաքվեն» ստորագրահավաք է նախաձեռնում. ասուլիսՀորոսկոպի 3 նշան, որոնց կայցելի դժբախտությունը այս տարվա վերջինՓաշինյանի ձեռամբ ադրբեջանցի հատուկ ջոկատայինները, պատրաստված խմբերը գալու են ու շատ «խաղաղ» տեղավորվելու են Հայաստանում. ադրբեջանագետ Եվրամիության արևային հզորությունները հինգ տարում կրկնապատկվելու են Արշակ Սրբազանը կալանավորվեց 2 ամսով Խաղաղության պատրանք․ Փաշինյանի խոստումներն ու մեր իրականությունըՔաղբանտարկյալ տերմինը Արշակ սրբազանի նկատմամբ այնքան էլ կիրառելի չէ Մոսկվայում տեղի է ունեցել Արևելագիտության ինստիտուտի ուսանողական ինտելեկտուալ մրցույթ Ռուսներին այլևս թույլ չեն տա մուտք գործել Վրաստան առանց այս փաստաթղթիԱդրբեջանցիները վնաuել են Արցախում գտնվող 17-րդ դարի Սուրբ Ամենափրկիչ Վանքը Վաշինգտոնյան հուշագրի իրական գինն ու Հայաստանի համար աճող վտանգները Փաշինյանի իշխանությունն ուժեղացնում է ճնշումը եկեղեցու վրա Բլոգերը թաղված է գտնվել անտառում. ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՆԵՐՖասթ Բանկը վերանորոգել է Կապանի թատրոնի ենթակառուցվածքներն ու մուտքըԱրմավիրում «Mitsubishi Pajero»-ն վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 2-5 աստիճանով 75 տարեկանում կյանքից հեռացել է «Mortal Konbat» սերիալի դերասան Քարի-Հիրոյուկի Տագավան Հայաստանում հիմնավորված է անորակ քաղաքական մշակույթը, մի բան, որ էդպես էլ չի ստացվում փոխել. Աննա ԿոստանյանՀայաստանը մտնում է նոր ռեպրեսիվ փուլ, որտեղ ազգային ինստիտուտները և հանրային հեղինակությունը դառնում են իշխանության վերարտադրության թիրախ․ Սուրենյանց Ռուբլին թանկացել է․ փոխարժեքն՝ այսօր Օրվա աղոթք Այն մասին, թե ինչպես է գործող վարչախումբը փաստացի կրճատում բանակը, և երկիրը անպաշտպան թողնում հնարավոր նոր թշնամական ագրեսիայի առաջ. Ա. ՉալաբյանԱրտակարգ դեպք՝ Արմավիրի մարզում․ հրշեջներին հաջողվել է կանխել Բամբակաշատ գյուղի տներից մեկում առաջացած կրակի տարածումը Սրբուհի Գալյանը դեկտեմբերի 15-19-ը կգործուղվի ԿատարԲեքսթեյջ լուսանկարներ «Մարդամեկը» սիթքոմի նկարահանման հրապարակից Մեր խնդիրն այժմ Ռուսաստանում կայացած հանդիպման ժամանակ հնչածի մասին ամբողջական տեղեկատվություն ստանալն է. Զելենսկի Ռուանդայի և Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության միջև խաղաղության համաձայնագրի ստորագրումը պատմական պահ է. Թրամփ Բռնցքամարտի ԱԱ․ 3 հայ բռնցքամարտիկ սկեցին հաղթանակով Visa-ն կսկսի գործել Սիրիայում Բաքվում «դատվող» Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարության փաստաբանները խնդրել են արդարացնել նրանց Բեննու աստերոիդի նմուշներում հայտնաբերվել են խորհրդավոր «տիեզերական մաստակ» և կյանքի համար անհրաժեշտ շաքարներ Մհեր Ավետիսյանը Տավրիչեսկի պալատում հանդես է եկել «Հայրենական մեծ պատերազմը ԱՊՀ ժողովուրդների հավաքական հիշողության մեջ․ Հաղթանակի 80-ամյակին» նվիրված միջազգային կոնֆերանսումՊուտինն ասել է, թե ով է մեղավոր ԽՍՀՄ փլուզման համար 30-ամյա վարորդը «Ford»-ով վրաերթի է ենթարկել ամուսինների․ վերջինները տեղափոխվել են հիվանդանոց ՀՀ-ում հաշվառված տրանսպորտային միջոցներով ճանապարհային երթևեկության կանոնների խախտում կատարած օտարերկրացիները տուգանքը կվճարեն սահմանին Միրզոյանը Հադադի հետ է հանդիպել Իսպանիան, Նիդերլանդները և Իռլանդիան կբոյկոտեն «Եվրատեսիլը» Իսրայելի պատճառով ԱԱ. Արարատ Հարությունյանը մեկնարկեց հաղթանակով Հայաստանն ու Պորտուգալիան պատրաստ են խորացնել քաղաքական և տնտեսական կապերը Վրաստանը ՌԴ քաղաքացիներից բժշկական ապահովագրություն կպահանջի՝ երկիր մուտք գործելու համար Պուտինը` ԽՍՀՄ վերականգնման մասին