Ինչպե՞ս պաշտպանվել մոծակներից եւ նրանց միջոցով փոխանցվող հիվանդություններից
ԼԱՅՖ
Մոծակների խայթոցի միջոցով փոխանցվող հիվանդություններն այսօր լուրջ խնդիր են ամբողջ աշխարհում: Դրանց մի մասը կարող են տարածվել հսկայական արագությամբ՝ վերածվելով համաճարակի: Մյուսները (օրինակ՝ Զիկա տենդը) կարող է անդառնալի հետեւանքներ ունենալ մարդու եւ նրա սերունդների առողջության համար:
Հիվանդությունների վերահսկողության եւ կանխարգելման հայկական կենտրոնի մասնագետ Լուսինե Պարոնյանը NEWS.am Medicine-ի թղթակցի հետ զրույցում պատմեց, թե ինչպես կարելի է պաշտպանվել մոծակների կողմից տարածվող հիվանդություններից:
Պատվաստում
Մոծակների կողմից տարածվող բազմաթիվ հիվանդությունների դեմ արդյունավետ պատվաստանյութեր կան: Օրինակ՝ ամբողջ աշխարհում հաջողությամբ կիրառվում է դեղին տենդի դեմ պատվաստումը: Այն երկրներ, որտեղ տարածված է այս հիվանդությունը, անհնար է գնալ առանց դրա դեմ պատվաստվելու ու համապատասխան տեղեկանքի: Հայաստանում նույնպես կարելի է պատվաստվել դեղին տենդի դեմ ու տեղեկանք ստանալ, իհարկե՝ վճարելով:
Կան նաեւ հիվանդություններ, որոնց դեմ պատվաստանյութերը դեռեւս մշակման փուլում են: Եվ դրանցից պաշտպանվելու միակ միջոցը խայթվելը կանխարգելելն է:
Ինչպե՞ս պաշտպանվել մոծակներից
- Մասնագետի խոսքով՝ մոծակներից պաշտպանվելու համար առաջին հերթին պետք է դադարել բաց տարաներով ջուր հավաքել. մոծակները, ինչպես հայտնի է, բազմանում են կանգնած ջրով ջրամբարներում, այդ պատճառով որքան քիչ լինեն քաղաքում նման ջրամբարները (այդ թվում՝ ջրով լի բաց շշերը), այնքան քիչ հարմարավետ պայմաններ կստեղծվեն մոծակների բազմանալու համար: Պետք չէ նաեւ բաց թողնել օրգանական աղբը:
- Խորհուրդ է տրվում ամռանը բոլոր դռներն ու պատուհանները պատել մոծակներից պաշտպանող ցանցով:
- Քաղաքից դուրս գնալիս հարկավոր է բաց գույնի, երկարաթեւ հագուստ հագնել: Համարվում է, որ սեւ, կարմիր եւ կապույտ գույները գրավում են մոծակներին, այդ պատճառով այս գույների հագուստ հագնել խորհուրդ չի տրվում:
- Խորհուրդ է տրվում օգտագործել մոծակներին վանող միջոցներ:
- Համարվում է, որ անանուխի, ռեհանի եւ էվկալիպտի բույրը վանում է մոծակներին:
Որոշ մարդիկ մոծակների համար, այսպես ասած, առավել գրավիչ են: Մոծակները հաճախ խայթում են արագ շնչառությամբ, ֆիզիկական աշխատանք կատարող մարդկանց, ինչպես նաեւ հղիներին: Համարվում է, որ արյան առաջին խումբ ունեցող մարդիկ նույնպես ավելի հաճախ են ենթարկվում մոծակների հարձակմանը, չնայած սրա պատճառը դեռեւս պարզ չէ: Այս բոլոր մարդկանց խորհուրդ է տրվում զգույշ լինել եւ հնարավոր բոլոր միջոցներով պաշտպանվել մոծակներից:
Գազայի հատվածում «Բայրոն» փոթորկի հետևանքով առնվազն 14 մարդ Է զոհվել
16-ամյա պատանիներն ու 19-ամյա երիտասարդը հագուստի գողություններ են կատարել
Զանգակատուն համայնքը պետք է որոշի՝ մնում է Պարույր Սեւակի արձանը, թե ոչ. Բանաստեղծի թոռը՝ քննադատությունների մասին
Վահագնի «մեղավորությունն» իր ակտիվ և ըմբոստ կեցվածքի և իշխանության այլանդակությունները չհանդուրժելու մեջ է. Տիգրան Աբրահամյան
Կամբոջան փակել է Թաիլանդի հետ սահմանը
Ամբերդ ամրոցից Քարի լիճ տանող ճանապարհը փակ է, Ջերմուկում ձյուն է տեղում․ իրավիճակը՝ ավտոճանապարհներին
24 ժամ ջուր չի լինի բազմաթիվ հասցեներում
Գործող վարչախմբի քաղաքականությունը բերում է նոր զիջումների. Ավետիք Չալաբյան 
Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Զվարթնոց» օդանավակայանում, կան բերման ենթարկվածներ
«Հայրենիքի» զարգացման հերթական փուլը. Արթուր Վանեցյան
«ՀայաՔվեն» այլևս պարզապես միավորում չէ․ այն վերածվում է նոր քաղաքական ուժի․ Արմեն Մանվելյան 
Սիսիանի թիվ 4 դպրոցից 13-ամյա աշակերտը «ձախ անրակոսկրի կոտրվածք» ախտորոշմամբ տեղափոխվել է ԲԿ
Մահացել է «Դիմակը» ֆիլմի դերասան Փիթեր Գրինը
Մկրտիչ սրբազանի կալանքը 2 ամսով երկարաձգվել է
Հիվանդը մեղադրել է հայտնի վիրաբույժին իր քիթը աղավաղելու մեջ
ՀՀ-ն այսօր «КГБ»-ի բանտ ունի, որտեղ նստած են արքեպիսկոպոսներ, ի՞նչ եվրոպական մոդել. Մարուքյան
«Լուսավոր Հայաստանը» նշում է իր 10–ամյակը. Էդմոն Մարուքյան
Սահմանադրական փոփոխությունները ոչնչացնում են Անկախության հռչակագիրը․ Արմեն Մանվելյան
Վաղը Երևանի գլխավոր տոնածառի լույսերի վառման տոնական արարողությամբ պայմանավորված՝ Երևանի մետրոպոլիտենը գործելու է մինչև 01:00-ն
«Լուսավոր Հայաստանը» կմասնակցւ 2026 թվականի խորհրդարանական ընտրություններին. Էդմոն Մարուքյան
Եկեղեցու դեմ արշավը մեզ շեղում է իրական խնդիրներից. Մենուա Սողոմոնյան 
Հայկական ճշմարտությունները աստիճանաբար իրենց տեղը զիջում են թշնամու նարատիվներին. Էդմոն Մարուքյան
Արամուսում ամուսիններին սպանելուց առաջ զենքով մտել է դպրոց․ նոր մանրամասներ
Թոշակառու գնդապետը ստիպված տաքսի քշի, որ նախարարուհին 200 հազար դոլար արժողությամբ տուն առնի՞. Արշակ Կարապետյան
Կատարողներին գտել են, պատվիրատուներին՝ ոչ
Գիտության ճակատագիրը չի կարող որոշվել առանց գիտնականների․ Ատոմ Մխիթարյան 
Ֆիկտիվ տնտեսական աճի մասին. Աշոտ Ֆարսյան
Մինչև -10 աստիճան ցուրտ կլինի
Ամենաթունդ խմիչքներից մեկը. թո՞ւյն, դեղամիջո՞ց, թե՞ ապերետիվ. «Փաստ»
Կաթողիկոսի դեմ նոր մեղադրանք են ուզում կարել՝ հոգևորականների ձեռամբ 
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (13 ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ).Ճապոնացիները Չինաստանում իրականացրել են զանգվածային սպանդ. «Փաստ»
Զինծառայող էր մաhացել․ նոր մանրամասներ
Հայկական կողմը հաստատել է, որ ադրբեջանական նավթ են ուզում գնել 
«ԱԼԴԵ» կուսակցության նախագահ Սվենյա Հահնի շնորհավորական ուղերձը՝ «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցության հիմնադրման 10-ամյակի կապակցությամբ
Հայաստանի իշխանությունների հերթական հակառուսական քայլը
Զուտ խորհրդանշական ժեստեր. ի՞նչ հետևանքներ կարող է ունենալ նոր «խողովակային ընտրությունը». «Փաստ»
Մեր թոշակառուները լքված են իշխանության կողմից․ Հրայր Կամենդատյան 
Վահե Շաբանյան — ԶՊՄԿ հարստացուցիչ ֆաբրիկայի ֆլոտատոր
Բժիշկը զգուշացնում է. «Էներգետիկ» մարմելադը վտանգավոր է հատկապես երեխաներին
Միլիարդավոր դոլարներ՝ հայերի ազգային ինքնության քայքայման և օտար լիբերալ արժեքների ներդրման վրա. «Փաստ»
Ձեր իշխանության յոթ տարիների ընթացքում ՀՀ պարտքը ավելացել է ութ մլրդ ԱՄՆ դոլարով. Հրայր Կամենդատյան
Ընդդիմադիր 60%-ը կարող է փոխել ադրբեջանացման արշավը. Էդմոն Մարուքյան
Աշխարհի առաջին բեռնատար նավը, որը ծածկված է արևային վահանակներով, պատրաստ է նավարկության
«Մա՛մ, երեք օր չեմ զանգի, չանհանգստանաք». Ալբերտ Նազարյանն անմահացել է նոյեմբերի 9-ին. «Փաստ»
Իշխանությունն ընդդեմ Եկեղեցու. վերջին անկախ ամրոցի գրոհը
Որտեղի՞ց է Հայաստանը հացահատիկ ներկրում
Ջուր չի լինելու մի քանի ժամ․ հասցեներ
Այսօր Թբիլիսիում տեղի կունենա «Մանկական Եվրատեսիլ 2025»-ը․ քվեարկությունն արդեն սկսված է
Ներգրավվածության որոշակի նվազեցմամբ՝ առաջատար լինելու ընդգծված հավակնություններ. «Փաստ»
Հայաստանում քաղաքական բանտարկյալներ կան. հասարակության 61,3 տոկոսը համոզված է դրանում
