Երևան, 19.Դեկտեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


«Ո՞րն է սկզբում եղել՝ հա՞վը, թե՞ ձուն». գիտական պատասխանը կա.

ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

Մենք գիտենք, որ...

Հանրահայտ փիլիսոփայական հարցը` «Ո՞րն է սկզբում եղել՝ հա՞վը, թե՞ ձուն», պատասխան չունի: Մի կողմից՝ հավի ծննդյան համար ձու է պետք, մյուս կողմից էլ՝ ձու առաջանալու համար հավ է պետք:

Իրականում այդպես չէ: Այդ հարցը ունի ռեալ և գիտականորեն հաստատված պատասխան: Ինչպես ասում էր հանրահայտ գենետիկ Խոլդեյնը (1892–1964), «եթե հաճախ տրվող հարցին, թե՝ ո՞րն է սկզբից եղել՝ հա՞վը, թե՞ ձուն, չի հնչում պատասխան, դա նշանակում է երկու բան. կամ այդ մարդուն չեն սովորեցրել էվոլյուցիայի տեսությունը, կամ էլ նա չի հավատում այդ տեսությանը»:

Եթե հետևենք էվոլյուցիայի տեսությանը՝ կպարզվի, որ հավն է առաջացել ձվից: Մի շատ պարզ բացատրություն. թռչունները առաջացել են սողուններից (դինոզավրերից), իսկ սողունները ևս «ձու են դնում», այսինքն՝ առաջին թռչունը առաջացել է ձվից :

Եթե հարցը մի քիչ ընդարձակենք, կստացվի հետևյալը: Ձուն այնքան էլ հասարակ բան չէ: Այն երկու իմաստ ունի՝ բիոլոգի համար դա ձվաբջիջն է, իսկ խոհարարի համար հենց այդ նույն ձվաբջիջը պարունակող հավկիթը՝ նախատեսված ուտելու համար:

Ըստ էության, «ձու» ասելով՝ կարելի է հասկանալ նաև կառուցվածքով և ֆունկցիայով նրան նման այլ բիոլոգիական օբյեկտներ՝ ձկնկիթը, սողունների ձվերը, կաթնասունների ձվաբջիջը և այլն: Եթե ընդունենք, որ այդպես է, և մեր փիլիսոփայական հարցը ձևակերպենք հետևյալ կերպ՝ «Ո՞րն է սկզբում եղել՝ կենդանի օրգանի՞զմը, թե՞ ձուն», պատասխանը կլինի՝ կենդանի օրգանիզմը, քանի որ սկզբից նրանք առաջացել են, ապա էվոլ յուցիայի ընթացքում ձեռք բերել բազմանալու հատկություն:

Ի դեպ, այս պրոբլեմի մասին խոհեր կարելի է գտնել հին հույն փիլիսոփաների գրվածքներում: Դա նշանակում է, որ այն ժամանակ ևս այս հարցը քննարկվել է: Օրինակ, Արիստոտելը գտնում էր, որ և՛ թռչունը, և՛ ձուն առաջացել են միաժամանակ, քանի որ, եթե եղել է առաջին մարդը ապա նա չպետք է ունենա հայր և մայր, իսկ դա, ըստ փիլիսոփայի, հակասում է բնությանը: Նույն տրամաբանությամբ, ձուն չէր կարող լինել առանց թռչնի, իսկ թռչունը՝ առանց ձվի, հետևաբար՝ նրանք առաջացել են միաժամանակ:

Ինձ թվում է, որ մեր նախապապ Նոյը մի քիչ անխելք է եղել:

« Ն ո յ ը  ա մ ե ն  ի ն չ  ա ն ո ւ մ   է ա յ ն պ ե ս , ինչպես իրեն պատվիրել է Աստված: Շինարարության ավարտից հետո Աստված Նոյին ասաց, որ նա մտնի տապանի մեջ՝ իր կնոջ և որդիների հետ։ Բացի այդ, տապանում հավաքի նաև բոլոր կենդանիներից մեկ զույգ։ Նա նաև պետք  է սնունդ հավաքեր իրենց և կենդանիների համար»։ 

Չէ, նա արել է այն, ինչ ասել է Աստված: Սակայն տրամաբանական հարց է ծագում՝ ինչո՞ւ կենդանիներ: Այդ կենդանիների մեծ մասը ձու է ածում, վերցնեիր այդ ձվերի ամեն տեսակից մի 100 հատ. սա տնտեսապես շահավետ է. կեր պետք չէ, իսկ ընթացքում կարելի է նաև ձվածեղ ուտել: 

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը

36 ժամ ջուր չի լինելու դեկտեմբերի 23-ին, 24-ին և 25-ին Աշխարհի ամենահայտնի և հեղինակավոր պարբերականներից մեկն անդրադարձել է Հայաստանում կառուցվող Հիսուս Քրիստոսի՝ աշխարհում ամենաբարձր մոնումենտալ արձան-համալիրին․ Իվետա Տոնոյան ՆԱՏՕ-ն հայտարարել է, որ երկարատև պատերազմի համար դաշինքը բավականաչափ դիմացկուն չէ Ռուսաստանը պատրաստ է համագործակցել Եվրոպայի, Մեծ Բրիտանիայի և Միացյալ Նահանգների հետ․ Պուտին Փոքրիկ խմբակի առաջնորդի հրահանգով տարբեր կառույցներ խոշորացույցով քրքրում են Նարեկ Կարապետյանի «դոսյեն» ու ոչ մի բան չեն գտնում․ Մարիաննա ՂահրամանյանԹուրքիայում անհայտ անօդաչու թռչող սարք է վթարի ենթարկվել Ավտովթար՝ Շիրակի մարզում. կա տուժած Սարմեն Բաղդասարյանը նշանակվել է Լիբանանում Հայաստանի դեսպան ՊՍԺ-ի դարպասապահ Մատվեյ Սաֆոնովը կոտրվածք է ստացել Քննարկվել է Երևանում կայանալիք Հրաձգության մեծահասակների ԵԱ-ի կազմակերպմանը վերաբերող հարցեր Ոստիկանության նախկին պաշտոնատար անձը կաշառքի միջնորդության պատրվակով տարբեր անձանցից գումար է ստացել. քրեական վարույթով նախաքննությունն ավարտվել է Արմավիրի մարզի Փարաքար համայնքին կվերադարձվի 0.2 հա մակերեսով հողամաս Դոլարի փոխարժեքը կայուն է. Եվրոն էժանացել է Այդ 10-ը ապաշխարությամբ պիտի վերադառնան, Սուրբ Էջմիածին երկպառակության եկածներն ամոթահար կհեռանան. Հայր Ասողիկ ԿարապետյանԵրևանի ավտոբուսի վարորդները պարգևավճար կստանան Ջրային պարեկները 42-ամյա սևանցու մեքենայում 100 կգ-ից ավելի սիգ են հայտնաբերել Ինչպես են ծեծում Դոն ՊիպոյինՆոշպայի թաքնված վտանգներըԵրեք երեխաների հայրը հանկարծամահ է եղել կոկորդի ցավիցԱրտակ Սրբազան, ինքնամխիթարանքով մի զբաղվիր, քանի որ քո գործած հանցանքն աններելի է․Դավիթ Սարգսյան ԵԶԲ-ն նախատեսում է 2026 թվականին Հայաստանում ներդրումների ծավալը հասցնել 500 մլն դոլարիՀայաստանում մշակույթը զարգանում է խիստ անհավասար․ Մենուա ՍողոմոնյանԿոնվերս Բանկի և Visa-ի արշավի հաղթողներին են հանձնվել մրցանակները (տեսանյութ) Նախ, ուզում եմ ներողություն խնդրել ձեզանից․ ՊուտինՓաշինյանը՝ հանուն մի օլիգարխի շահերի Փաշինյանի թափանցիկ ակնարկները երկաթուղու զավթման մասին Հասարակական առողջացման պրոցեսը. նոր իրականությունՏարեցներին դարձրել են փորձադաշտ՝ ավելացնելով սթրեսն ու անորոշությունը․ Ցոլակ ԱկոպյանՔաղաքի կենտրոնից փորձել են 11-ամյա աղջկա առևանգելՉինաստանում արևային էլեկտրակայանը «արթնացրել է» անապատըՀայաստանի բուհերը՝ համաշխարհային քարտեզից դուրս․ Ատոմ ՄխիթարյանԻնչո՞ւ են ազատվում Շիրակի մարզպետիցՌուբեն, իրականում դու և քո թիմակիցները հովանավորում եք ռազմական հանցագործ թշնամու բանակը․ Մարուքյան Ucom-ի աջակցությամբ «Արևորդի» ՀԿ-ն իրականացնում է «Խելացի թռչնադիտարկում» կրթական ծրագիրը Հովնան Սրբազան, բա որ Արցախի տեսիլքը չես ուզում կորցնել, ի՞նչ գործ ունես արցախուրացի և հայրենուրացի «սրտի եպիսկոպոսապետի» պաշտոնում. Դավիթ ՍարգսյանԻ՞նչ հանգամանքներում է 97 համարի ավտոբուսը հայտնվել ձորում Աղքատության հաղթահարումը պետք է լինի գերակա նպատակ․ Ավետիք ՔերոբյանԱնուշավան Սրբազան, լսիր այս խոսքերդ, հիշիր ասածներդ, ու զզվիր ինքդ քեզնից. Դավիթ ՍարգսյանՀայտնի են «Նոայի» հավանական մրցակիցները և խաղերի օրերը Բա քե՞զ դրսից ու ներսից ինչքան գումար են տվել Հայրապետին, եկեղեցին ու հայրենիքդ ուրանալու համար, տիրադա´վ․ Դավիթ ՍարգսյանԳևորգ Սրբազան, վեց ամիս առաջ սրտապատառ գոռգոռում էիր Մայր Աթոռի պատերի տակ. Դավիթ ՍարգսյանԶինված բանդա թե՞ ԱԱԾ, ո՞վ պետք է պատասխան տա․ ՄարուքյանՄարզին քաջատեղյակ, բնակիչների հոգսերը կիսող Կարապետյաններն անտարբեր չմնացին խնդրինԱյն մասին, թե ինչու ձախողված քաղաքական գաճաճը որևէ իրավունք չունի խոսել հայոց արքաների անունից. ՉալաբյանԳործող իշխանության գրոհը եկեղեցու դեմ՝ որպես համակարգված ծրագրի մասԵկեղեցուց հետո՝ պետությունը. ո՞րն է հաջորդ թիրախըԻ տարբերություն գործող ռեժիմի` ատելnւթյան և բախnւմներ հրահրող խոսույթի, Կաթողիկոսի խոսքը կառուցված էր հայրենիքի շուրջ համախմբվածության, հանդուրժողականության և սիրո մթնոլորտի վրա․ Աբրահամյան Եկեղեցու դեմ գրոհը որպես աշխարհաքաղաքական գործարքՌուբլին թանկացել է․ տարադրամն՝ այսօրԲժիշկներն այս պահի դրությամբ արել են առավելագույնը․ Տեր Վրթանեսի համար որոշիչ են մոտակա 72 ժամերը․ Հայր Զաքարիա