Արդյոք զգայարանները միայն հի՞նգն են
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆՄարդը ունի հինգ զգայարան, որոնց միջոցով իրականացվում է շրջապատող միջավայրի ճանաչողության և ընկալման գործընթացը։ Այդ զգայարաններն են` տեսողության, լսողության, շոշափելիքի, համի և հոտառության։ Այս զգայարանները առաջին անգամ նկարագրել է դեռևս Արիստոտելը։
Արդյոք այդպե՞ս է։
Զգայարանների միջոցով օրգանիզմը տեղեկատվություն է ստանում արտաքին և ներքին միջավայրի վիճակի մասին։ Տեղեկատվությունը ուղեղին տալիս են հատուկ բջիջները ՝ ընկալիչները։ Ընկալիչը (ռեցեպտորը) հատուկ «մասնագիտացված» զգայական կազմավորում է, որը նյարդային վերջույթների ընդունած գրգիռը վերափոխում է նյարդային ազդակի։ Ընկալիչները տեղակայված են մաշկում, ներքին օրգաններում, լորձաթաղանթում, արյան անոթների պատերում և այլուր։ Ընկալիչներն ունեն մի շարք առանձնահատկություններ։ Նրանք ընկալում են միայն որոշակի գրգիռներ (աչքի ընկալիչը՝ լույս, ականջինը՝ ձայն և այլն)։
Պարզվում է, որ մարդու զգայարանները ոչ թե հինգն են, այլ առնվազն ինը, կամ էլ ավելի։ Համաձայն արդի գիտության, 5–ին ավելանում են ևս չորսը.
1. Թերմոցեպցիա` մաշկի վրա ջերմության (կամ դրանց բացակայության) զգացում:
2. Էկվիբրիոցեպցիա՝ հավասարակշռության զգացում, որը որոշվում է ներքին ականջի մեջ հեղուկ պարունակող խոռոչներով:
3. Նոցիցեպցիա՝ մաշկի, հոդերի և մարմնի օրգանների ցավերի ընկալումը։ Ի դեպ, այս ընկալիչները առկա չեն ուղեղում, այսինքն ուղեղի ներսից ցավ անհնար է զգալ: Գլխացավերը առաջանում են ուղեղի թաղանթի ընկալիչների գրգռումից:
4. Պրոպիոցեպցիա կամ «մարմնի գիտակցում»: Սա զգացում է, որը թույլ է տալիս ընկալել, թե որտեղ են մեր մարմնի մասերը, եթե անգամ մենք չենք զգում կամ տեսնում դրանք: Փորձեք փակել ձեր աչքերը և թափահարեք ոտքը օդում: Դուք կիմանաք, թե որտեղ է ձեր ոտնաթաթը՝ մարմնի մնացած մասի հետ համեմատ:
Սակայն իրականում երևի թե այս ինը զգայարանները ամբողջական պատկերը չեն։ Որոշ գիտնականներ գտնում են, որ զգայարանները առնվազն քսանմեկն են։ Օրինակ՝ սովի զգացում, ծարավի զգացում, էլեկտրական հոսանքի զգացում, վախի զգացում (վախից մազերը բիզ–բիզ կանգնեցին), մահվան զգացում, սիրո զգացում և այլն։
Նայելով մեր որոշ քաղաքական գործիչներին՝ կարելի է ենթադրել, որ նրանց մոտ զարգացել է գիտությանը անհայտ ևս մի զգայարան՝ քաղաքական հոտառության զգայարանը, որն, ի դեպ, ավելի հաճախ սխալ ազդակներ է տալիս նրանց։
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը
Նոր զարգացում. կոշտ գնահատական բրիտանական հարթակից. «Փաստ»
Ինչո՞ւ «զադնի դրեց» Նիկոլ Փաշինյանը. «Փաստ»
Նոր տարի, հին ստեր. ո՞ւր է գնում Հայաստանը. «Փաստ»
Ջուր հավաքեք․ ջուր չի լինելու
Կովկասի բնակիչների մոտ անսովոր գեներ են հայտնաբերվել
Փարիզի մետրոյում տղամարդը դանակահարել է երեք կնոջ, որոնցից մեկը հղի է
Վահագն Խաչատուրյանը ստորագրել է մի շարք օրենքներ
Խոշոր ավտովթար՝ Սյունիքի մարզում․ «КАМАЗ»-ը կողաշրջվել է՝ հայտնվելով ճանապարհի երթևեկելի գոտում
Նարեկ Կարապետյանը արձագանքել է բռնի տեղահանված արցախցի կնոջ խնդրանքին
Անձը համակարգչային խարդախությամբ հափշտակել է 3.3 մլն դրամ, կատարել փողերի լվացում. նախաքննությունն ավարտվել է
Օդի ջերմաստիճանը կնվազի, ձյուն կտեղա․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին
Իրազեկում՝ Սուրբ Ծննդյանը հաջորդող մեռելոցի օրվա աշխատանքային լինել-չլինելու մասին
Խաչատուրյանը դատավորներ է նշանակել
Քաղաքապետարանը՝ տրանսպորտի ուղեվարձի, աղբահանության վճարի թանկացումների մասին
Իջևանում պարեկները «Mercedes»-ի վարորդի մոտ լիցքավnրված ինքնաձիգ են հայտնաբերել․ նա եղել է ոչ սթափ վիճակում
Ռուսաստանը փոխել է երեխաների համար սահմանային անցման կանոնները
Էդուարդ Սպերցյանը՝ Հայաստանի տարվա լավագույն ֆուտբոլիստ
Ռուսաստանն ու Ադրբեջանը «կառուցողական» բանակցություններ են վարել
«Անվտանգությունը սկսվում է ինձնից»․ տոներին ընդառաջ՝ ՆԳՆ-ն դիմում է հանրությանը
«Shacman» բեռնատարը ճանապարհի մերկասառույցի պատճառով բախվել է ժայռին․ կա վիրավոր
«Երաժշտություն հանուն ապագայի» հիմնադրամի «Մեր վիրտուոզները» ծրագրի դաշնակահարները մեկ բեմում էին իտալացի դաշնակահար Անտոնիո դի Կրիստոֆանոյի հետ
Ռուբեն Վարդանյանը «Եվրոմեդիա24»–ի կողմից արժանացել է «Մեծանուն հումանիստ» մրցանակի
Կրթության նոր հարթակներ՝ ԱրարատԲանկի և «Արեն Մեհրաբյան» հիմնադրամի համագործակցությամբ 
«Հայուհի» կանանց կենտրոնը հերթական նախաձեռնությամբ հյուրընկալվել էր սահմանապահ համայնքի կանանց՝ նպատակ ունենալով ակտիվացնել համայնքային կյանքը և կարևորել հայուհու դերը երկրի ամրության գործում
ԿԳՄՍՆ-ն նահանջեց. QR կոդը Այբբենարաններից վերացնելու, Մեսրոպ Մաշտոցի պատկերը վերադարձնելու պահանջը կատարվել է
Բախվել են «Hyundai Elantra»-ն և «Mercedes»-ը․ կա վիրավոր
Հայաստանի իշխանությունները միջանցք են տալիս Ադրբեջանին այն պարագայում, երբ չկա Լաչինի միջանցքը, չկա Արցախը և Արցախում ապրող հայեր չկան․ Էդմոն Մարուքյան
Հայ և ռուս ժողովուրդները խորացնում են համագործակցությունը. Մոսկվայի Ազգությունների տանը տեղի ունեցավ «Հաղթանակի մեղեդիներ» երեկոն
Ռուբեն Վարդանյանի գործով դատական նիստը Բաքվում հետաձգվել է առողջական խնդիրների պատճառով
Կեղծ List. Am անունից գողանում են Viber. զգուշացնում է փորձագետը
Գյումրիում տղամարդուն կյանքից զրկած կասկածյալը կալանավորվեց
Մասիսի ոստիկանները հայտնաբերել և ձերբակալել են գողություններ կատարած 28-ամյա երիտասարդի
Ադրբեջանի արտգործնախարարը չի բացառել, որ կայցելի Հայաստան
Դատարան են հանձնվել Հիդրոպոնիկայի պրոբլեմների ինստիտուտի տնօրենի վերաբերյալ քրեական վարույթի նյութերը
Տեխնոլոգիական նորարար և գինեգործ Ադամ Կաբլանեանը միացել է «Երաժշտություն հանուն ապագայի» հիմնադրամի Հոգաբարձուների խորհրդին
Նոր տարի, հին ստեր․ ո՞ւր է գնում Հայաստանը
Դոլարի փոխարժեքը կայուն է. եվրոն էժանացել է
Ադրբեջանի եւ Հայաստանի սահմանազատման գործընթացը կիրականացվի հյուսիսից հարավ. Բայրամով
20 կետանոց խաղաղության ծրագիրը 90%-ով պատրաստ է, ներառում է չորս կողմ․ Զելենսկի
Հնարավոր է Հայաստանը մի քանի ամիսների ընթացքում դարձնել հարուստ և անվտանգ երկիր. Նաիրի Սարգսյան
Մեծ Բրիտանիայում Փաշինյանին անվանել են Եկեղեցուն հալածող բռնապետ, ով համագործակցում է Ադրբեջանի հետ (տեսանյութ)
Իսրայելի հյուսիսում ահաբեկչության ժամանակ զոհվել է երկու իսրայելցի
Հայաստանի մի շարք տարածաշրջաններում ձյուն է տեղում
Ֆրանսիայի իրավապահների կողմից հետախուզվող է հայտնաբերվել Բագրատաշենի սահմանային անցակետում
Անխելամիտ որոշումները վտանգի տակ են դնում առողջապահության համակարգը․ Ավետիք Չալաբյան
Այս մոտեցումը պետք է տարածվի նաև ՀՀ-ի և արտերկրի ակադեմիաներն ավարտող սպաների վրա․ Աբրահամյան
Վթար՝ Վայոց ձորում, բախվել են «Honda» ու խոճկոր տեղափոխող «ԶԻԼ»
Վթարային ջրանջատում Գյումրի քաղաքում
5,6 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ՝ Ճապոնիայի ափերի մոտ
Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության գործընթացում զգալի առաջընթաց է գրանցվել. Բայրամով
