Հույսներդ խաշի վրա մի դրեք, բայց խաշից էլ մի հրաժարվեք
ԼԱՅՖ
Կոտրվածքների դեպքում հայկական ավանդական խաշ ուտելն օգնում է, որ ոսկորը շուտ կպչի: Եվ ընդհանրապես, խաշն օգնում է ոսկորների ամրացմանը:
Իրականում այդպես չէ:
Խաշը ոչ մի կերպ չի ազդում ոսկրերի վիճակի վրա, և դրա օգտակարության վերաբերյալ պնդումները գիտական ոչ մի հիմք չունեն: Խաշը հայկական խոհանոցի հնագույն տաք ապուրներից է։ Ի սկզբանե այն եղել է աղքատների սնունդ, անասունը պահած աղքատ գյուղացին միսը վաճառել է հարուստներին, իսկ իր ընտանիքին մնացել են ոտքերը, գլուխը և փորոտիքը. այդպես էլ առաջացել է այս ուտեստը: Հետագայում խաշ ուտելը դարձել է յուրօրինակ արարողություն, քանի որ հավաքվել են բարեկամներով, ընկերներով, հարևաններով։
Խաշի պատրաստման մեջ օգտագործվում են տավարի ոտքեր (կարելի է նաև խոզի, ոչխարի կամ նույնիսկ հավի) և փորոտիք։ Հիմնականում խաշ եփելու նախապատրաստական արարողությունը սկսում են երեկոյան, որպեսզի առավոտ վաղ այն մատուցվի։ Խաշն ավանդաբար ուտում են տարվա ցուրտ եղանակին՝ ուշ աշնանը, վաղ գարնանը և ձմռանը, վաղ առավոտյան մինչև նախաճաշը կամ դրա փոխարեն։ Ուտեստի հետ մատուցվում է մանրացրած սխտոր, աղ, կտրատած բողկ, թթու, հանքային ջուր, օղի ։ Խաշը ուտում են լավաշով: Հայաստանի որոշ շրջաններում այն ուտում են ձեռքերով՝ նախապես նրա մեջ բրդելով չոր լավաշ։ Պնակը ծածկում են լավաշով և ուտելու ընթացքում բացելով փոքրիկ անկյուն, լավաշի կտորով հանում են կերակուրը։
Ոսկրերի համար խաշի օգտակարության համոզմունքը ի հայտ է եկել հին ժամանակներում, երբ մարդիկ մտածում էին, որ, օրինակ, խոզի լ յարդն օգտակար է մարդու լ յարդի համար, ուղեղը` ուղեղի, և հետևաբար ոսկրերից ապուրը ոսկրերի համար է օգտակար: Իրականում խաշը, որն առաջանում է ոսկրերը եռացնելուց, բոլորովին չի մարսվում մարդու օրգանիզմի կողմից, որովհետև մարդու օրգանիզմում (ի տարբերություն կենդանիների, որոնք կարող են նաև ոսկորներ ուտել) ուղղակի չկան այնպիսի ֆերմենտներ, որոնք կարողանային մարսել այն: Մեր օրգանիզմը չի մարսում նաև կաշին և ջլերը, որից կազմված է լինում «խաշի միսը»: Ինքը` խաշը, եթե այն ուտեն առանց լավաշի և յուղի, կալորիականություն և սննդային արժեք չունի և արագ դուրս է բերվում օրգանիզմից, որովհետև աղիները չեն կարողանում այն մարսել կամ յուրացնել: Երևի զգացած կլինեք, թե խաշ ուտելուց որոշ ժամանակ անց ինչպես եք քաղց զգում:
Իրականում ոսկորների կոտրվածքների դեպքում սննդակարգը խիստ կարևոր է, քանի որ օրգանիզմը պետք է ստանա այն անհրաժեշտ «շինարարական նյութերը», որոնք անհրաժեշտ են, որ կոտրվածքը շուտ լավանա: Առաջնահերթ կարևոր է, որ հիվանդը ստանա լիարժեք սպիտակուցային սնունդ: Հավանաբար սրանով էլ է բացատրվում համոզմունքը, որ խաշը համարվել է օգտակար ոսկրերի համար, քանի որ խաշը լինում է կաթնագույն, այսինքն՝ իբր «սպիտակուցներով լիքը», ինչը սխալ է: Ամենաշատ սպիտակուցներ պարունակող մթերքներն են միսը, ձուկը, թռչնամիսը: Երկրորդ կարևոր նյութը, որ պետք է ստանա օրգանիզմը, կալցիումն է, որի պարունակությունը շատ է ինչպես կաթնամթերքում, այնպես էլ կանաչեղենում: Իհարկե, կարևոր է նաև վիտամիններով և միկրոէլեմենտներով հարուստ սնունդը: Ի դեպ, կոտրվածքների ժամանակ խորհուրդ չի տրվում օգտագործել քաղցր և ճարպոտ սնունդ, քանի որ սրանք դանդաղեցնում են օրգանիզմին անհրաժեշտ կալցիումի ներծծումը աղիներում: Բացի այդ, պետք է սահմանափակել սուրճի, շոկոլադի, թեյի և ալկոհոլի օգտագործումը: Իսկ ահա գազավորված քաղցր ըմպելիքը ոչ միայն արգելակում է կալցիումի ներծծումը, այլև լվանում է այն աղիներից: Հետևաբար, այն ընդհանրապես պետք է բացառել հիվանդի սննդակարգից:
Խաշն ինքնըստինքյան որպես կերակուր իրենից ոչ մի բան չի էլ ներկայացնում, բայց այստեղ ավելի կարևոր և հաճելի է խաշ ուտելու արարողությունը: Ընդ որում, այդ արարողությունը ունի օրենքներ, որոնք տարբեր վայրերում տարբեր են: Օրինակ՝ ոմանց համոզմամբ, սեղանին նստած կին չպետք է լինի, պետք է խմվի միայն օղի, գդալ չպետք է օգտագործվի, վերջում ձեռքերը պետք է լվանալ գազավորված հանքային ջրով կամ... օղիով, խաշը այնպես պետք է բրդել, որ գդալը ցցված մնա և այլն: Իսկ իրականում խաշի արարողության ամբողջ իմաստը առավոտ վաղ ընկերների, բարեկամների և հարևանների հետ կենդանի շփվելն է, մանավանդ, եթե կանայք չկան...
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը
«Մեր ձևով» շարժմանն է միացել արդեն 11,000-րդ կամավորը, ինչը խոսում է մարդկանց` հայրենիքի հանդեպ պատասխանատվության բարձր զգացման մասին
Եվս մեկ տեսանյութ Վայոց Ձորի մարզ իրականացրած աշխատանքային այցից․ «Մեր ձևով»
Հովիկ Աբրահամյանը կապ չունի 5330 հա հողատարածքի վարձակալության հետ
Բեռլինը կործանիչներ է տեղակայում Լեհաստանում՝ ռուսական անօդաչու թռչող սարքերի ներխուժումից հետո
Կարագուլյանի և Թովմասյանի մասնակցությամբ «Անորան» դարձել Է Google-ի որոնման ամենանորաձև ֆիլմը
ՀՀ-ում կարմրուկի տեղական դեպքեր չեն գրանցվել 2024 թվականի սեպտեմբեր ամսից․ ՀՎԿԱԿ
«Առաջարկ Հայաստանին» նախագծի շրջանակներում երիտասարդների համար հայտարարված մրցույթի արդյունքներն ամփոփվել են․ Իվետա Տոնոյան
Արամ Ա Վեհափառ Հայրապետը կմեկնի Կիպրոս
Մրգաշատ գյուղում այրվել է անասնակեր
ԿԳՄՍ նախարարության պաշտոնական կայքում հրապարակված լուրը, ըստ որի՝ Հասմիկ Ավագյանն ընդունել է Յուրի Սաքունցին, սպորտային քաղաքականության անտեղյակության դասական օրինակ է
Դատարան են հանձնվել Զորականում անչափահասին առևանգած մեղադրյալների վերաբերյալ քրեական վարույթի նյութերը
«Ո՞նց կարելի էր ստանալ այսպիսի պլան և չընդգրկել բանակցություններում». ընդդիմությունը վստահ է՝ կարելի էր խուսափել պատերազմից
Արտառոց դեպք՝ Երևանում
Դպրոցներում վիրուսները գլուխ են բարձրացրել․ դասարանում 28 երեխայից 4 հոգի է դասի եկել
ԱրարատԲանկը մասնակցել է WEPs «Կանանց հզորացման սկզբունքները Հայաստանում» համաժողովին
Արմավիրի պարեկները հայտնաբերել են խարդախության մեղադրանքով հետախուզվողի
Յունիբանկի անժամկետ պարտատոմսերը ձեռք բերվեցին գրեթե մեկ օրում
«Զանգեզուրի միջանցքը» ռազմավարական նշանակություն ունի․ Թյուրքական պետությունների կազմակերպության ղեկավար
Սյունիքի կայուն զարգացումը շարունակում է մնալ առաջնահերթություններից․ Վահագն Խաչատուրյանը՝ Սյունիքի մարզպետին
10 հազար դոլար․ Երևանում անօրինական միգրացիա կազմակերպելու դեպք է բացահայտվել
Հայաստանում շրջանառվում են ռինովիրուսի, բոկավիրուսի, ադենովիրուսների, պարագրիպի հարուցիչները, կորոնավիրուսային հիվանդության հարուցիչներ, նաև գրիպի A տեսակի վիրուս. ԱՆ
Ինչի մասին է վկայում ձեռքի քորը
«Եթե ձեր ընտրած մասնագիտությունը թեկուզ աննկատ ծառայի մարդկանց, ձեր գործը կդառնա աղոթք». «Դասավանդիր հանուն Հայաստանի»-ն փոխում է կրթության որակը
Դիվանագիտական նորմերի խախտում. Ռուսաստանից արձագանքել են Փաշինյանին
Մեսսին չի մասնակցի Ֆինալիսիմային․ արգենտինացին հանդես է եկել հայտարարությամբ
Ժողովրդի կամքը հիմա աննախադեպ կերպով ճնշվում է․ Մենուա Սողոմոնյան
Մեծ մենաշնորհները պետք է ազգայնացվեն, դրանք պատկանում են ժողովրդին․ Հրայր Կամենդատյան 
Եվրոպայի Հայկական Միությունների Ֆորումի Նախագահությունը նախաձեռնել է Հայ Առաքելական Եկեղեցու և Հայաստանում Քրիստոնեության պաշտպանության նախաձեռնող խումբ
42-ամյա կնոջը սպանողին գտել են․ ով է նա. մանրամասներ
Արշակ սրբազանը այս վարչախմբի պատվերով կալանավորված 4-րդ եպիսկոպոսն է. Մենուա Սողոմոնյան
Ադրբեջանը Եվրոպայում խաղաղասեր է ձևանում, բայց հակառակն է անում
Իշխանության` ամեն գնով պահպանումը ուղիղ ճանապարհ է դեպի բռնապետություն․ Հովհաննես Իշխանյան 
Ինչ է սպասվում դեկտեմբերի 10-13-ը. կարևոր
ԶՊՄԿ-ի համար ակնհայտ է, որ հանքարդյունաբերությունը, հակառակ տարածված միֆի, իրականում գիտահեն ճյուղ է. Արմեն Ստեփանյան
Փաշինյանական իշխանությունը նույնիսկ քրգործերն է փնթի կարում
Դեպի ուր է տանում քեզ ճակատագիրը. ընտրիր պատկերը
Սամվել Կարապետյանի ապօրինի կալանքի երկարաձգման դեմ մեր բողոքները վարույթ են ընդունվել. Արամ Վարդևանյան
Կանխել են քաղաքացու ինքնաuպանության փորձը Հաղթանակ կամրջից․ ինչ է հայտնի
Բոլոր քննիչները, դատավորները Աստծո անեծքին ու պատժին են արժանանալու, մղկտալու են ամբողջ կյանքում
Հայաստանի երրորդ գյուղում մարդիկ ոչ մի բանով չեն զբաղվում, իշխանությունն ասում է` Սերժ Սարգսյան, Ռոբերտ Քոչարյան. Նարեկ Կարապետյան (տեսանյութ)
Կենսաթոշակները 50%- ով պետք է բարձրանան. «Հայաքվեն» ստորագրահավաք է նախաձեռնում. ասուլիս
Հորոսկոպի 3 նշան, որոնց կայցելի դժբախտությունը այս տարվա վերջին
Փաշինյանի ձեռամբ ադրբեջանցի հատուկ ջոկատայինները, պատրաստված խմբերը գալու են ու շատ «խաղաղ» տեղավորվելու են Հայաստանում. ադրբեջանագետ
Եվրամիության արևային հզորությունները հինգ տարում կրկնապատկվելու են
Արշակ Սրբազանը կալանավորվեց 2 ամսով
Խաղաղության պատրանք․ Փաշինյանի խոստումներն ու մեր իրականությունը
Քաղբանտարկյալ տերմինը Արշակ սրբազանի նկատմամբ այնքան էլ կիրառելի չէ 
Մոսկվայում տեղի է ունեցել Արևելագիտության ինստիտուտի ուսանողական ինտելեկտուալ մրցույթ
Ռուսներին այլևս թույլ չեն տա մուտք գործել Վրաստան առանց այս փաստաթղթի
Ադրբեջանցիները վնաuել են Արցախում գտնվող 17-րդ դարի Սուրբ Ամենափրկիչ Վանքը
