Երևան, 24.Դեկտեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


«Մի՛ քնիր, շուրջն օձեր են»

ԲԼՈԳ

Past.am

ԱԺ նախկին փոխնախագահ, նախկին հանրապետական Արփինե Հովհաննիսյանն իր ֆեյսբուքյան էջում գրել է.

«2008 թվականին լույս տեսավ հայտնի լեզվաբան Դենիել Էվերետի գիրքը՝ «Մի՚քնիր, շուրջն օձեր են»։ Կարճ ժամանակում բեսթսելեր դարձած գրքում հեղինակը գրում էր, որ Ամազոնի հեռավոր բրազիլական ջունգլիներում ապրող պիրահա ցեղի լեզուն հերքում է լեզվի վերաբերյալ ընդունված կանոնները։ Նա պնդում էր, որ պիրահաները չգիտեն եւ չեն կարող սովորել հաշվել, նրանց լեզվում չկան ժամանակաձեւեր, նրանք փաստացի հաշվի չեն առնում ոչինչ՝ բացի իրենց փորձից։

Պիրահա ցեղի լեզուն ու մշակույթը կապված են նրանով, որ այդ ամենը վերաբերում է միայն նրանց անձնական փորձին, քանի որ նրանց լեզուն պարունակում է միայն պնդումներ, որոնք վերաբերում են խոսքի այն պահին, որը վերապրվել է պատմողի կողմից անմիջականորեն կամ պատմվել է նրան իր կյանքի ընթացքում ինչ-որ մեկի կողմից։ Այսպես է Էվերետը ձեւակերպում «անմիջական ընկալման» սկզբունքը։

Այս հետազտությունը բուռն քննարկումների ալիք բարձրացրեց լեզվաբանության ոլորտում, քանի որ այն բախվում էր հայտնի լեզվաբան Նոամ Չոմսկի այն մոտեցմանը, որի համաձայն բոլոր լեզուները սկզբունքորեն կառուցված են միեւնույն ձեւով՝պայմանավորված մարդկային ուղեղի աշխատանքի առանձնահատկությամբ։ 

Հիմա ինչու սա հիշեցի՝ հայկական իրականության ներկայիս ընկալումը (իշխանությունների մեկնաբանությունը) չափազանց նման է պիրահա ցեղի լեզվական ընկալումներին։ Ինչ չեն տեսել զգացել ու ընկալել՝ ուրեմն չկա, չի եղել, ավելին՝ ժամանակակից մոտեցմամբ պետք է ոչնչացնել նրանց,ովքեր տեսել են զգացել ու ընկալել, ու այն ամենը, ինչ եղել է։ Դրանց թվին են դասվում այն երեւույթները, որոնք դուրս են իրենց անմիջական ընկալումից, օրինակ՝ կյանքի գնով պետություն պահել, պատերազմի դաշտում սխրանք գործել ( նկատի ունեմ իրական ռազմի դաշտը, ոչ թե ֆեյսբուքյան ծանծաղուտը) պետականություն, պետական արժեքները սեփական անձի պաշտանմունքից վեր դասելը, դիմացինի տեսակետ հարգել, չհայհոյել, ինքնաքննադատությունը, մտահորիզոնի լայնությունն ու մակրոմտածողությունը»:

 

Վանաձորում, Գյումրիում, Ալավերդիում փոշու պարունակությունը գերազանցել է թույլատրելի կոնցենտրացիան Բնակարանը չմաքրելու պատճառով ամուսինը կյանքից զրկել է նախկին կնոջը․ նոր մանրամասներԳագիկ Ծառուկյանն անելու է հնարավոր ամեն բան, որ գյումրեցի մանուկների ցանկությունը կյանքի կոչվի, ու Ամանորն ու Սուրբ Ծնունդը տոնական մթնոլորտում դիմավորեն բոլորը. Իվետա Տոնոյան Հերթական մանիպուլյացիան, հերթական «սենսացիան»՝ զրո փաստերով․ Շիրազ ՄանուկյանցՉինաստանը պատրաստվում է գրավել Թայվանը մինչև 2027 թվականը. Պենտագոն Հայտնաբերվել է շուրջ 3 կիլոգրամ թմրամիջոց, ձերբակալվել են 35 և 33 տարեկան տղամարդիկ Լոռիում «ՎԱԶ 2107»-ը բախվել է հողաթմբին ու գլխիվայր հայտնվել երթևեկելի գոտում, վիրավnր կա․ Shamshyan «Մենք երբեք նման բան չենք տեսել». hնագետները զարմացած են Գյումրիում տղան դանակաhարել էր ծնողներին. ի՞նչ նորություններ կանԻնչ ենք մաղթում մենք 2026թ-ին ընդառաջ. ՀՀԿ ՈՒժեղ երկրաշարժ է տեղի ունեցելԱՊՀ երկրների ղեկավարների հետ հանդիպմանը Վլադիմիր Պուտինը կոչ է արել պայքարել ԱՊՀ տարածքում պատմության կեղծարարության դեմ. Մհեր ԱվետիսյանԱռողջություն և ամրություն հրամանատար Աշոտ Մինասյանին ու բոլոր գերյալ հայորդիներին. Մենուա ՍողոմոնյանԱյս դասագրքերը ոտնահարում են մեր ազգային արժեքները․ Ատոմ ՄխիթարյանԿենսաթոշակը չի բավարարում նույնիսկ գոյատևմանը․ Մենուա ՍողոմոնյանՓաշինյանի իշխանությունը կախյալ է, նա ոչ մի տեղ վստահություն չունի․ Ավետիք ՉալաբյանՆԳՆ ոստիկանությունը զգուշացնում էԿես տարուց ավելի է, ապօրինի կալանավորված է Սամվել Կարապետյանը. չկա գործ, կա նման տևական ինտենսիվ կալանք. Արամ Վարդևանյան Միջուկային փորձարկման վերաբերյալ Պուտինի հրահանգը կատարվում է․ ՌԴ փոխարտգործնախարարՄենք շփվում ենք հասարակության հետ ոչ թե խոստումներ տալու, այլ առկա խնդիրները բացահայտելու, լուծումներ գտնելու և մեր ծրագիրը միասին քննարկելու նպատակով. Նաիրի Սարգսյան Կառուցելու ենք շատ շուտով՝ համերաշխ, սիրով և Աստծով. Գոհար Ղումաշյան Կասեցվել է «Բելիսսիմո Գրուպ» ՍՊԸ-ին պատկանող մսամթերքի արտադրամասի արտադրական գործունեությունըՀզոր ցիկլոն է մոտենում. Սուրենյան ԱԺ ընտրությունները հավանաբար հունիսի 7-ին կլինեն, բայց նախագահի հրամանագիր դեռևս չկա. ԿԸՀ նախագահ Ձյունը ծածկել է Ռուսաստանի տարածքի 99%-ըԱդրբեջանական բանտերում օրեցօր վատանում է հայ գերիների վիճակը Փաշինյանը խնդիրների է բախվելու նոր Սահմանադրության հարցում Գերմանացի բժիշկները արգելել են մարդկանց ավոկադո ուտելՆոր ստեղծվող կուսակցությունը ՔՊ-ին զրկում է իր հիմնական թեզերից Նորածնին սովամահության են մատնել. մեղադրվում են գլխավոր բժիշկն ու մայրըՀամախմբման գաղափար է պետք, այդ ուժը պետք է գտնենք միասին. Միքայել Մելքումյան Ինչպե՞ս վերջ դնել պարտություններին. ողջամիտ արտաքին քաղաքականության բանաձևը. ՀայաՔվե հիմնասյուներՀայաստանը յուրաքանչյուր հայ մարդու համար պետք է լինի բարձրագույն արժեք. Մհեր ԱվետիսյանԽաղաղություն առանց իրավական ուժի․ ինչո՞ւ է Փաշինյանը հանրությանը ներկայացնում քաղաքական իմիտացիա. Էդմոն ՄարուքյանՄեր հազարավոր նահատակների արյունը մեզ համար շատ ավելի թանկ է, անգին, քան թշնամուց ներկրված էժան վառելիքը. Ավետիք ՉալաբյանԻնչպես էներգիա հավաքել, երբ քեզ գերհոգնած ես զգումՃապոնիան ավելի քան 1,3 մլրդ դոլար կուղղի արևային էներգետիկայի աջակցությանը 2025 թվականը դժվար տարի էր բոլորիս համար, բայց մի անհանգստացեք, հաջորդ տարին ավելի վատ է լինելու․ ՄելոնիԻշխանությունը Եկեղեցու դեմ․ վերահսկողության փորձ՝ պետության հաշվին Եկեղեցին որպես առաջին թիրախ․ ի՞նչ է հաջորդելու Հայաստանի ինքնության ապամոնտաժման շղթայում Մարիամ Մկրտչյանին կանանց գրոսմայստերի կոչում է շնորհվել Իմ տեղեկություններով, փետրվարին սպասվում է բարձրաստիճան ամերիկացի պաշտոնյայի այց Հայաստան․ միջազգայնագետ Միայն ուժեղ առաջնորդը կարող է խաղաղություն բերել, թույլ առաջնորդը բերում է պատերազմ․ Նարեկ Կարապետյան Ռուբլին թանկացել է․ փոխարժեքն՝ այսօրԻնչ իրավիճակ է պատերազմի դաշտումԶինվորի աղոթքԲացահայտվել է դաջվածքների ազդեցությունը իմունիտետի վրա 50-ամյա տղամարդը կալանավորվել է Անկարայից օդ բարձրացած ինքնաթիռն անհետացել է ռադարներից․ ինքնաթիռում է եղել Լիբիայի բանակի գլխավոր շտաբի պետը Արծաթի գները հասել են նոր պատմական առավելագույնի