2019 թվա­կա­նի տնտե­սա­կան աճը ռե­ալ ար­տա­ցո­լում չի գտնում երկ­րի սո­ցի­ալ-տնտե­սա­կան կյան­քում

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ամենօրյա կտրվածքով շարունակում է վիճակագրական ցուցանիշներ ներկայացնել՝ ցույց տալու համար, թե երկրում տնտեսական հեղափոխությունն ուժի մեջ է, երկրում զարգացման դրական դինամիկա կա։ Եվ հատկանշական է, որ վարչապետն այնքան է տարված այս հարցով, որ նույնիսկ չի համբերում պաշտոնական վիճակագրության հրապարակմանը և ներկայացնում է ոչ պաշտոնական ցուցանիշներ։ 

Այս տրամաբանությամբ էլ Փաշինյանը ներկայացրել է «անկախ փորձագետների» կարծիքը, թե 2019 թվականի տնտեսական աճը կկազմի 8,2 տոկոս: 

Այնուամենայնիվ, բնակչության մեծամասնությունը թերահավատությամբ է վերաբերվում ներկայացված ցուցանիշներին՝ համարելով, որ մի կողմից՝ բերված տվյալներն ուղղակի ուռճացված են, մյուս կողմից՝ այդ թվերը ոչ մի կերպ չեն ազդում մարդկանց կենսամակարդակի վրա, որն օրեցօր ծայրահեղանում է: 

Եթե վարչապետի կողմից ներկայացված ցուցանիշներն առանձնանային որակական ցուցանիշներով, ապա դրանք պետք է որ անդրադառնային երկրի սոցիալտնտեսական իրավիճակի վրա։ 

Ներկայիս իշխանությունների օրոք քիչ թե շատ տեսանելի փոփոխությունը երևի թե աշխատող բնակչության աշխատավարձերի և թոշակառուների թոշակների չնչին բարձրացումն էր, բայց արդյոք սա բավարա՞ր է իրավիճակի արմատական բարելավում համարելու համար, իհարկե՝ ոչ։ 

8 տոկոսանոց աճի պայմաններում տնտեսության ոլորտում զբաղված քաղաքացիների եկամուտները մի քանի հազար դրամով ավելացումը չի կարող մարդկանց կյանքում էական փոփոխություն մտցնել։ 

Եթե իրապես լուրջ տնտեսական զարգացում ունենայինք, ապա դա պետք է հանգեցներ գործազրկության նվազման, ինչն իրենից ենթադրում է աշխատատեղերի ավելացում։ 

Սակայն ուշագրավ է, որ կառավարության ղեկավարը ստվերից դուրս եկած աշխատատեղերի փոխարեն խուսափում է հրապարակել ցուցանիշներ, թե իրականում որքան աշխատատեղ է ստեղծվել։ 

Եվ այս համատեքստում ուշագրավ է, որ հատկապես վերջին շրջանում գործազրկության աճ է նկատվում. 2019թ. երրորդ եռամսյակում 17,7 տոկոսից գործազրկությունը բարձրացել է մինչև 18 տոկոս։

 Բացի այդ, բարձր տնտեսական աճը ենթադրում է, որ դրա արդյունքում պետք է դադարեր արտագաղթը, որի մասին պարբերաբար հայտարարում է Փաշինյանը, բայց քաղաքացիները շարունակում են դուրս գալ երկրից, որի արդյունքում էլ բնակչության թվի նվազում է նկատվում։ 

ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի ներկայացրած տվյալներից տեղեկանում ենք, որ եթե 2019թ. հունվարի 1-ի դրությամբ մեր երկրի մշտական բնակչության թիվը 2 մլն 965 հազար 300 մարդ էր, ապա այս տարվա հունվարի 1-ի տվյալներով այդ թիվը կազմել է 2 մլն 959 հազար 200։ 

Ստացվում է, որ տարեկան կտրվածքով բնակչության թիվը կրճատվել է 0,2 տոկոսով կամ 6,1 հազար մարդով: Հայաստանի բոլոր մարզերում արձանագրվել է բնակչության թվաքանակի կրճատում, ընդ որում, առավելապես՝ Լոռու և Շիրակի մարզերում: 

Բացառություն է կազմում Արմավիրի մարզը, որտեղ բնակվող քաղաքացիների թիվը չի փոխվել։ Այս ամենը փաստում է, որ Հայաստանի ժողովրդագրական ծերացման հարցը շարունակում է մնալ հրատապ: 

Իսկ ժողովրդագրական ծերացումը երկարատև ժողովրդագրական փոփոխությունների, բնակչության վերարտադրության, ծնելիության, մահացության և դրանց հարաբերակցություններում տեղ գտած տեղաշարժերի, ինչպես նաև արտագաղթի հետևանք է, որը կարելի է հաղթահարել ներգաղթի, բնակչության աճը խրախուսելու և արտագաղթի պրոցեսը կանգնեցնելու միջոցով։ 

Եթե այս ամենին գումարենք նաև այն փաստը, որ անցյալ տարի ահռելի չափով կապիտալի արտահոսք է տեղի ունեցել (2019 թվականի ընթացքում Հայաստանից դուրս է եկել շուրջ 1,5 մլրդ դոլար), ապա իրավիճակն առավել պատկերավոր կլինի։ Հատկանշական է, որ վերջին 2 տարում արտահոսքը Հայաստանից ավելացել է 465 մլն դոլարով՝ աճելով 47 տոկոսից ավելի։ 

Կառավարությունը փորձում է նման ծավալի կապիտալի արտահոսքը կապել ավտոմեքենաների ներմուծման խնդրի հետ, բայց կապիտալի մեծածավալ արտահոսք է գրանցվել նաև այն ժամանակ, երբ մեքենաների ներմուծումը դադարեցվել է։ 

Այնպես որ, կապիտալի արտահոսքի նման մակարդակը ևս վկայում է, որ վստահություն չկա կառավարության վարած տնտեսական քաղաքականության նկատմամբ, այլապես այդ գումարները դուրս չէին բերվի և շրջանառության մեջ կդրվեին մեր տնտեսության մեջ։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ