Երևան, 22.Սեպտեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ինչո՞ւ են հայերն ամենուր օգտագործում «ջան» բառը. ի՞նչ է այն նշանակում, և որտեղի՞ց է առաջացել

ԼԱՅՖ

«Ջան» բառն իրենց առօրյա խոսքում օգտագործում են անխտիր բոլոր հայերը և տարբեր իրավիճակներում՝ «Ռուբիկ ջան», «ախպեր ջան», և որ ամենասիրելին ու ամենատարածվածն է՝ «վա՜յ, մամա ջան»:

Որտեղի՞ց է ի հայտ եկել լեգենդար «ջան» բառը և ինչո՞ւ այսքան մեծ տարածում ունի հայերեն խոսքում:

Իրականում «ջան» բառը չափազանց մեծ տարածում ունի արևելյան հաղորդակցության մեջ: Այս բառը լսել հնարավոր է՝ սկսած Հնդկաստանից վերջացրած Մերձավոր Արևելքով: Այն նշանակում է «սիրելի»: Թուրքերը ևս օգտագործում են այս բառը, որը կրկին նշանակում է «սիրելիս, հոգիս»:

«Ջան» բառը մաքուր հնդեվրոպական արտահայտություն է, որն առաջացել է ֆարսիից՝ պարսկերենից: Արաբական այբուբենով այն գրվում է այս կերպ՝ «جان», իսկ թարգմանաբար նշանակում է «կյանք» կամ «հոգի»:

Քչերը գիտեն, որ «ջան» բառը բարեկամ է հնդեվրոպական մեկ այլ բառի, որը բոլորիս ծանոթ է: Այդ բառը «անիմա»-ն է, որը լատիներենից թարգմանած նշանակում է «հոգի»: Հենց այս բառից էլ առաջացել է «անիմացիա» բառը: «Ջան» բառին բարեկամ է նաև հունարեն «գեն» բառը՝ «գենետիկա», «ջենետիկա»:

Պարսիկները «ջան» բառն օգտագործում են նաև ուղիղ իմաստով՝ «ողջ, կենդանի»: Օրինակ՝ Իրանում մարդը կարող է ասել՝ «Madar jan dard»` «Իմ մայրը ողջ է»:

Հայերը «ջան» բառը ևս օգտագործում են նույն իմաստով, ինչպես նաև՝ որպես «մարմին»: Մենք այս բառը շատ ենք սիրում և մեր առօրյա խոսքում օգտագործում ենք սկսած միջին դարերից:

Ժամանակակից հայերենում «ջան» բառը նաև որպես առանձին ձայնարկություն է օգտագործվում՝ «ջա՜ն, ջա՜ն» ուրախություն արտահայտելիս:

 

Հայտնի է՝ երբ և որտեղ տեղի կունենա Արտաշես Գեղամյանի հոգեհանգստի և հրաժեշտի արարողությունը Ում է հակացուցված դատարկ ստամոքսին ջուր խմել․ մեկնաբանում է բժիշկը Ֆրանսիայի կառավարությունում 2 հայ նախարար է ընդգրկվել Sceye-ն ԱՄՆ-ում արևային դիրիժաբլ է գործարկել ինտերնետ հասանելիության համարԻրանում երկու երկրաշարժ է տեղի ունեցել 55 տարվա ընդմիջումից հետո «Անտունին» վերադառնում է բեմ «Այստեղ նաև իմ մանկությունից եկած հուշերն են, քանի որ տատս Արևմտյան Հայաստանից էր». Սամվել Թոփալյանը՝ «8000 կմ» մոնոներկայացման մասին Կանանց Հայաստանի հավաքականը շախմատի համաշխարհային 45-րդ օլիմպիադայում ոչ ոքի է խաղացել Իսպանիայի թիմի հետ Երևանի և 6 մարզի բազմաթիվ հասցեներում մի քանի ժամ լույս չի լինի Լափշինը հայտնաբերվել է Բելառուսի իրավապահ մարմինների կողմից հետախուզման մեջ գտնվելու հիմքով. դատախազություն Նիկոլ Փաշինյանը կմասնակցի ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 79-րդ նստաշրջանին 292 տարվա ազատազրկման դատապարտված տղամարդը 10 տարի անց ազատ է արձակվել Մադրիդի Սիբելեսի հրապարակի հայտնի շատրվանը երկրորդ տարին անընդմեջ լուսավորվել է Հայաստանի դրոշի գույներով Նիկոլ Փաշինյանը տիկնոջ՝ Աննա Հակոբյանի հետ աշխատանքային այցով մեկնել է Նյու Յորք «Հաչող շունը ատամ չունի, որ կծի». ՔՊ-ն կրկին իր վախերն է ցուցադրում Երիտասարդն աշխատավարձը պարտվել է խաղադրույքում, ապա կոծկելու համար իրեն վնասել և դիմել ոստիկանություն՝ իբր կողոպտել են Սեպտեմբերի 22-ի ձեր ռոմանտիկ հորոսկոպը Հանձնառու եմ պաշտպանելու և խթանելու քաղաքացիների իրավունքներն ու ազատությունները․ ՄԻՊ Պապիկյանը շնորհավորել է Ֆրանսիայի զինված ուժերի նախարար Լըկորնյուին՝ պաշտոնում վերանշանակվելու կապակցությամբ Ռադիոլուրում կմնա միայն Երևանի ժամանակը ցույց տվող ժամացույցը. Քոլոյան Իտալիայի նախկին վարչապետի թոռը Հունաստանին է վերադարձրել հնագույն սկահակը Բժիշկը մթերք է անվանել, որը փոխում է աղիների աշխատանքը՝ հեռացնելով որովայնի ճարպը Բազմաթիվ հասցեներում լույս չի լինելու Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 4-6 աստիճանով․ սպասվում են տեղումներ Սեպտեմբերի 24-ին, 25-ին, 26-ին և 27-ին՝ հարյուրավոր հասցեներում գազ չի լինի Հայաստանի շախմատի կանանց թիմը ոչ-ոքի ավարտեց մրցախաղը Իսպանիայի հետ Նոր մանրամասներ են հայտնի Երևանում գործող գազալցակայաններից մեկում տեղի ունեցած պայթյունի դեպքից Սեպտեմբերի 24-ին «Եռաբլուր» -ում տեղի կունենա «Արցախի կանչը» հուշակոթողի հիմքի օծման արարողությունը ԱՄՆ արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովը դատարանին խնդրել է պատժել Իլոն Մասկին Մերձմոսկովյան շրջանում դեռահասը երեխան գրկին ընկել է պատուհանից Ռոստովի մարզում տղամարդը ծանոթ կնոջը նետել է աղբարկղը Գազայում դպրոցի վրա Իսրայելի ավիահարվածի հետևաքնով առնվազն 22 պաղեստինցի է զոհվել Լապշինը հայտնաբերվել է Բելառուսի իրավապահ մարմինների կողմից հետախուզման մեջ գտնվելու հիմքով. դատախազություն Վարչապետը տիկնոջ հետ ներկա է գտնվել «Մայր աստվածություն. Անահիտից Մարիամ» խորագրով միջազգային ցուցահանդեսի բացմանը Գերմանիան և Ֆրանսիան ԵՀ-ին կոչ են արել բանակցություններ սկսել Բրիտանիայի հետ՝ միգրացիայի և ապաստանի հարցով Մարտաֆիլմ հիշեցնող կրակոցներ՝ Աշտարակում. հայտնաբերվել է կրակոցի հետքերով «Toyota»-ն «Դեմքս ու ուսս ա այրվել, uալջարդեր ունեմ…». Դերասանուհի Անի Հովսեփյանը` իր մասնակցությամբ ավտովթարի մասին Բարի վերադարձ, Դիցուհի. Նիկոլ Փաշինյան Մայրանալուց հետո որքան է գեղեցկացել երգիչ Էրիկի կինը`Սվետլանան. նոր լուսանկարներ Էրդողանն Արեւմուտքին կոչ է արել «զսպող քայլեր» ձեռնարկել Իսրայելի դեմ Օլիմպիադա․ Հայաստանի հավաքականը ոչ ոքի խաղաց ուկրաինացիների հետ Պարգևատրումներ Գլխավոր դատախազությունում Վարորդը՝ Մ․Է․-ն, տեղում մահացել է Comedy Club-ը չի փակվում․ հայտարարությունը շոուի նոր եթերաշրջանի հումորային անոնսն էր Ավտովթարի հետևանքով մահացել է Անի Փահլևանյանը «Լաստիվեր» հանգստյան գոտում կրետները խայթել են արշավախմբի 7 անդամների. Փրկարարները օգնության են մեկնել արշավականներին Ռուսաստանը եւ Չինաստանը ռազմածովային զորավարժություններ են սկսել Ճապոնական ծովում Հարցաքննվել է Լիբանանում փեյջերների պայթեցման հետ կապ ունեցող ընկերության գործադիր տնօրենը Հայաստանի անկախությունը հեռու պետք է պահել տարածքային ամբողջականությունը խախտող զիջումներից, համաձայնագրերից. Արամ Ա Երկաթի հրաշալի աղբյուր է․ ինչու՞ օգտագործել արքայանարինջ