«Կա­սեց­վել է «Հայ գրա­կա­նու­թյու­նը թարգ­մա­նու­թյուն­նե­րում» դրա­մաշ­նոր­հա­յին ծրա­գի­րը, մինչ­դեռ օդի ու ջրի պես լավ թարգ­մա­նու­թյուն­նե­րի կա­րիք ունենք»

2016 թվականին արժանացել է նախագահի երիտասարդական մրցանակի՝ «Հիսուսի կատուն» պատմվածքների ժողովածուի համար, նույն թվականին նույն գրքի համար արժանացել է «Արմենպրեսի»՝ Լևոն Անանյանի անվան հատուկ մրցանակին: «Փաստի» զրուցակիցն է արձակագիր Գրիգը (Գրիգոր Շաշիկյանը):

-Գրիգ, ի՞նչ հիմնական խնդիրներ են այսօր բարձրացնում ժամանակակից գրականությունը և ստեղծագործողները:

-Ժամանակակից արվեստն ամբողջ աշխարհում անցում է կատարում (եթե արդեն չի կա տ ա րել) «postmodernism» - ի ց «metamodernism»-ին, և նորից կարևոր է դառնում մարդկային հույզը, ապրումը: Իսկ հայ իրականության մեջ գրողները շատ տարբեր են, և նրանց բարձրացրած խնդիրներն էլ իրենց պես բազմազան են: Հիշեցի Արմեն Շեկոյանի՝ «Գրողների միություն» բանաստեղծությունը.

Նրանք գալիս են անկախ ու սիրուն, 

բայց եթե պետք է` իջնում են ծունկի։ 

Նրանց պատկերն են տպում թերթերում` 

բութ մատը հենած մտազբաղ քունքին։

Նրանցից ոմանց գրքերն են ծախվել, 

պատճառ չիք` լալու և կամ խնդալու։ 

Շատ հետաքրքիր և ուրույն խալխ են` 

մի քիչ միամիտ, մի քիչ մազալու։

 

Մեկն ազնվազարմ ցեղից է սերում, 

երկրորդն ազատ է` լիրբ ու սանձարձակ, 

Երրորդը կոկիկ հանդերձ է սիրում 

և փողկապով է ներխուժել արձակ։

Արտիստ է մեկը. խոսքով է ընկել 

ու չի մասնակցել մրցույթին Կաննի։ 

Մյուսն ազգի ձեռը կրակն է ընկել, 

սակայն չի լըքի, հովվություն կանի։ 

Մեկին մերժել են. աչքերն են սառած. 

ասել են` գնա մի ուրիշ ճամփով։ 

Մյուսն արդեն իսպառ դասական դառած` 

հանգավորում է զուտ աչքաչափով։

Մեկին մի ուրիշ ձևով են ջրել. 

ասել են` չունես դու ինքնուրույն ձայն։ 

Մյուսն ինքն իր մասին հոդված է գրել ու բացատրել է իր պոեզիան։

 

Մեկը մի երրորդ ձևով է քաշվել

 ու պետհրատում գցել է կըռիվ։ 

Մյուսն իր հոնորարն ուզում է հաշվել, 

բայց հանրահաշվից բոբիկ է լըրիվ։

 

Մեկը ճախրում է անտեր ու անտուն

ու ներկայանում` իբրև խեղկատակ։ 

Մյուսը տենչում է մի պստիկ պաշտոն, 

որ չընկնի ոտի կամ ատամի տակ։

Նրանց ճամփաներն այստեղ են խաչվել։

 հասել, նայում են խեղճ ու զարմացած։ 

Մեկն ամեն անգամ ուզում է խաչվել, 

բայց համոզելով իջեցնում են ցած։

Այս տեսարանը շատ ծանոթ է ձեզ։ 

ծանոթ է, սակայն միշտ խիստ ցնցող է։

 Ես նրանց մեջ եմ ու գիտեմ, 

որ ես ե՛ւ այս խաչվողն եմ, ե՛ւ իջեցնողը։

Մեզանից ոմանց գրքերն են ծախվել. 

պատճառ չիք` լալու և կամ մըզզալու։ 

Շատ հետաքրքիր և ուրույն խալխ ենք` 

մի քիչ միամիտ, մի քիչ մազալու։

Երևան, մ.թ.ա.:

Ինչպիսի՞ն են մեր ընթերցողները: Արդյո՞ք մեր օրերում ընթերցելը, գիրք գնելը մոդայիկ լինելու համար է:

-Կան գրքեր, որ մոդայիկ են, կան նաև, այսպես ասած, «էլիտար» ընթերցողների համար գրվող գրքեր: Ամեն դեպքում Հայաստանում գիրք գնողները շատանում են, բայց դեռ բացառապես գիրք գրելով ապրել չի ստացվում:

-Գաղտնիք չէ, որ գիրք տպագրելիս ստեղծագործողները բազմաթիվ խոչընդոտների են հանդիպում: Կցանկանայի սրա մասին խոսեիք:

-Ես ոչ մի գիրք սեփական գումարով չեմ տպագրել, «Անտարես» հրատարակչությունն է զբաղվել բոլոր հարցերով, երևի դրա համար էլ այս հարցում խոչընդոտների չեմ բախվել:

-Արվեստի տարբեր ճյուղերի ստեղծագործողները պե՞տք է ակնկալեն պետության աջակցությունը, և ինչպե՞ս պետք է այն դրսևորվի:

-Վերջերս իմացա, որ ԿԳՄՍ նախարարության որոշմամբ կասեցվել է «Հայ գրականությունը թարգմանություններում» դրամաշնորհային ծրագիրը, որն, իմ պատկերացմամբ, ամենակարևոր և հեռանկար ունեցող ծրագիրն է այսօրվա մեր գրական դաշտի համար: Մենք օդի ու ջրի պես լավ թարգմանությունների կարիք ունենք, մենք տեղին կամ անտեղի հպարտանում ենք մեր մշակույթով, բայց այլ ազգերը մեր մասին գրեթե ոչինչ չգիտեն…

Այս մասին շատ է խոսվել, բազմաթիվ փաստեր են բերվել, որ դրամաշնորհի կասեցումը անթույլատրելի է, որ հիմա է հենց ճիշտ ժամանակն այն ավելի մեծ թափով իրականացնելու և այլն: Մեծ վրդովմունք կա նախարարության մշակութային բաժնի պատասխանատուների աշխատանքի հետ կապված, բայց ես միամիտ մարդ եմ, դեռ հավատում եմ, որ ծրագրի կասեցման որոշումը կվերանայվի:

-Անդրադառնանք ձեր ստեղծագործություններին: Քանի՞ գիրք եք արդեն իսկ տպագրել: Կա՞ն թեմաներ, որոնք կարմիր թելի պես անցնում են ձեր ստեղծագործություններում:

-Ունեմ երկու գիրք՝ «Հիսուսի կատուն», որը շուտով երրորդ հրատարակությամբ լույս կտեսնի և «Առևանգում, որ ցնցեց կատուների քաղաքը» պատանեկան դետեկտիվը, իսկ ես դեռ վեպ եմ գրում, որն այնքան ձգվեց, որ կիսատ ներկայությանն արդեն ընտելացել եմ: Իսկ թեմաների հետ կապված կպատասխանեմ կիսատ վեպիս ցիտատով. «Գրողի կուրությունը՝ անվերջ փնտրել զոհի՝ չնկատելով ինքն իրեն»:

ԼՈՒՍԱՆԿԱՐԻ ՀԵՂԻՆԱԿ՝ MARAM AVA PHOTOGRAPHY

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ