Պոպուլիստական իշխանությունների ձախողման անատոմիան
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ
Վերջին տարիներին աշխարհի մակարդակով պոպուլիզմի աճ է նկատվում։ Այսինքն՝ տարբեր երկրների քաղաքական համակարգերում կարևոր դեր են սկսել խաղալ պոպուլիստական քաղաքական ուժերը, որոնք, օգտագործելով հանրության ներսում եղած դժգոհությունները, կարողացել են հայտնվել խորհրդարաններում կամ էլ իշխանության գալ։ Քաղաքագետների որոշ մասը համոզված է, որ կորոնավիրուսային ճգնաժամը առավել նպաստավոր պայմաններ է ստեղծում, որպեսզի պոպուլիստական ուժերը ավելի մեծ ազդեցություն ձեռք բերեն քաղաքական համակարգի վրա՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ճգնաժամային իրավիճակում հանրությունը կարող է նախապատվությունը տալ այն քաղաքական ուժերին, որոնք ամենից ժողովրդահաճո խոստումներն են տալիս։
Միևնույն ժամանակ գոյություն ունի նաև հակադիր տեսակետը, որ ճգնաժամը ստեղծել է այնպիսի իրավիճակ, որ պոպուլիստական քաղաքական ուժերը հետ են մղվելու՝ իրենց տեղը զիջելով կարող քաղաքական ուժերին, որովհետև հանրությունը սկսել է իրավիճակը գնահատել ռեալ իրողությունների և քաղաքական ուժերի աշխատանքի հիման վրա։ Պոպուլիզմի խնդիրն առկա է նաև Հայաստանում։ Ինչպես գիտենք, Փաշինյանն ու իր թիմակիցները հանրության դժգոհությունների ֆոնին պոպուլիստական խոստումների միջոցով կարողացան իշխանության հասնել։
Սակայն իշխանության հասնելուց հետո նրանց գործելաոճում փոփոխություն տեղի չունեցավ. նրանք շարունակեցին գործել պոպուլիզմի ոգուն հավատարիմ։ Խնդիրն այն է, որ երկրի զարգացման ուղղությամբ առանց էական աշխատանքներ տանելու, իշխանությունները սկսեցին ժողովրդին ներկայացնել, թե Հայաստանը աննախադեպ զարգացում է ապրում, «տնտեսական հեղափոխություն» է տեղի ունենում, երկրում իրավիճակի էական փոփոխություն է նկատվում, սակայն իրականում իրադրությունը այնպիսին էր, ինչպես նախկինում, առանձին դեպքերում՝ շատ ավելի վատ։ Բացի այդ, իշխանություններն իրենց կատարած աշխատանքի բովանդակության վրա շեշտը դնելու փոխարեն սկսեցին ավելի շատ կենտրոնանալ փիառի վրա։
Օրինակ՝ եթե նայում ենք վարչապետ Փաշինյանի գործունեությանը, ապա այն լցված է սելֆիներով, լայվերով և հարցազրույցներով, մինչդեռ տարբեր ոլորտներում առկա խնդիրները մնում են չլուծված։ Այս դեպքում մենք արդեն գործ ունենք կառավարման ճգնաժամի հետ։ Իշխանություններն ի վիճակի չեն արդյունավետ կառավարում իրականացնել։ Իսկ այսպիսի գնահատականների առանձնահատուկ ցուցիչ է պետական կառավարման համակարգում առկա քաոսային իրավիճակը։ Իշխանությունները հայտարարում են, թե իրենք հանրության վստահությունն են վայելում, բայց մյուս կողմից նրանց աշխատանքից դժգոհությունները ավելի են խորանում։
Սա պայմանավորված է նաև նրանով, որ իշխանությունները, շատ հաճախ առանց լուրջ հաշվարկելու և շահառու խմբերի շահերը հաշվի առնելու, անտրամաբանական որոշումներ են ընդունում, իսկ պետական ինստիտուտները ի վիճակի չեն լինում իրադրությանը համապատասխան արձագանք տալ։ Այս ամենի արդյունքում մենք տեսնում ենք, թե ինչպես են հանրության տարբեր շերտերի՝ առևտրականների, խաղողագործների, գյուղացիների, ձկնորսների և այլն, դժգոհությունները պոռթկումներ ունենում բողոքի ակցիաների և ճանապարհներ փակելու միջոցով։
Թվում է, թե կորոնավիրուսի համավարակի արդյունքում գոնե բժիշկների աշխատանքը պետք է լիներ իշխանությունների ուշադրության կենտրոնում, բայց այնպիսի իրավիճակ է, որ անգամ բժիշկներն են բողոքում և նախազգուշացնում, որ կարող են թողնել իրենց աշխատանքը։ Թերևս գոհ են միայն իշխանության ներկայացուցիչները, որոնք, անկախ նրանից, թե ինչպես կաշխատեն, բարձր պարգևավճարներ են ստանում։ Ընդհանրապես, ցանկացած իշխանության պետք է հնարավորություն և ժամանակ տրվի իր աշխատանքի արդյունքները ցույց տալու համար, բայց երկու տարին թերևս ոչ միայն բավարար, այլև լիուլի բավարար ժամանակահատված էր, որպեսզի ակներև դառնա, որ Փաշինյանի գլխավորած իշխանությունը, որի հետ հույսեր էր կապում ժողովուրդը, մեծ հաշվով, չի արդարացրել իրեն։
